Tussen chaos en geweld klinkt de roep naar eenheid en verbinding onder het volk heel luid
“‘Gedwongen ontslag Evo Morales: staatsgreep of vreedzame burgerbeweging? ’
Wat is er aan de hand in Bolivia en wat moeten we geloven? Gaat het om een vreedzame staking en burgerlijke ongehoorzaamheid of over een staatsgreep door rechts met de steun van de VS? Wereldblogger Eva Geerts probeert ons van antwoorden te voorzien.
Nadat de partij van Morales de verkiezingen won, brak protest uit door vermoedens van fraude
Paulo Fabre (CC BY-SA 4.0)
Er doen verschillende versies de ronde over de gebeurtenissen in Bolivia sinds de verkiezingen van 20 oktober. Volgens sommige media, bekende personen en politici is er sprake van een geplande staatsgreep georganiseerd door de radicaal rechtse oppositie met steun van de Verenigde Staten. Anderen beweren dat er een spontaan burgerprotest uitbrak, nadat een vermoeden tot fraude gepleegd door het MAS (movimiento al socialismo), de partij van Evo Morales de gemoederen van een groot gedeelte van het volk verhitten.
Er wordt gerapporteerd over een vreedzame staking door middel van burgerlijke ongehoorzaamheid, maar ook over gewelddadige confrontaties en vandalisme. Meer dan ooit is er een gevoel van eenheid onder de Boliviaanse bevolking, terwijl de polarisering tussen de inheemse volkeren en de stedelingen groeit. Wat moeten we geloven?
Die verschillende interpretaties van de feiten verdelen ook de bevolking in Bolivia. De aanhangers van Evo, de trouwe kern van cocaboeren en indianen van El Alto, komen sinds zijn ontslag op straat en herhalen het discours van hun president: een civiele en politieke staatsgreep, gesteund door de politie en het leger, doet onrecht aan de democratie. Evo Morales kreeg bij de vorige verkiezingen immers het mandaat om tot 22 januari 2020 het presidentschap op zich te nemen en won de afgelopen verkiezingen.
Eerder deze week staken groepen in El Alto politiebureaus in brand en waarschuwen de cocaboeren dat ze de toegangswegen naar de grote steden gaan blokkeren. Ze eisen dat Evo weer aangesteld wordt als president en dat de oppositie (Carlos Mesa) en de leiders van de burgerbeweging (Luis Fernando Camacho en Marco Antonio Pumari resp. de voorzitters van het burgercommité van Santa Cruz en Potosí) berecht worden.
De tegenstanders van Evo zijn opgelucht over zijn vertrek. Na 21 dagen staken (het werk neerleggen, het blokkeren van de wegen in de steden, het innemen van publieke instanties) vieren ze dat ze eindelijk een echte democratie zullen kunnen installeren: het tijdperk van corruptie en machtsverweving komt tot een einde. Ze zijn dankbaar dat leiders als Camacho en Pumari de spontane burgeracties coördineerden.
Complete patstelling
Ze steunen de interimpresident Jeanine Añez die aangesteld is als opvolger van Evo Morales, zoals de grondwet het dicteert. Omdat zowel de president, de vicepresident, de voorzitter van de senaat en de eerste vicevoorzitter van de senaat (allen leden van het MAS) hun ontslag indienden, is Añez, als tweede vicevoorzitter van de senaat, de eerst mogelijke opvolger van het presidentsambt. Zij nam de verantwoordelijkheid op zich en is sinds maandag de nieuwe president van Bolivia. Ze verzekert dat ze binnen de 90 dagen nieuwe verkiezingen zal organiseren en een nieuw, betrouwbaar kiestribunaal zal installeren. Het MAS heeft een tweederde meerderheid in parlement en senaat. Bij de officiële aanstelling van Añez waren de parlements- en senaatsleden van deze partij niet aanwezig.
De patstelling is dus compleet. De Organsiatie van Amerikaanse Staten (OAS) stelt dat er geen sprake is van een staatsgreep en dat Añez de rechtmatige president van Bolivia is. Ze sturen aan op de organisatie van transparante verkiezingen. Alleen de vertegenwoordigers in de OAS van Nicaragua en Uruguay waren van oordeel dat er een staatsgreep gepleegd is. Aanhangers van Evo en links georiënteerde internationale politici delen dezelfde mening. Ze geven Evo hun steun en stellen dat de Verenigde Staten te veel macht heeft binnen de OAS. Evo blijft tweeten vanuit Mexico en verzekert dat hij snel zal terugkeren om zijn volk te dienen.
Hier in Santa Cruz, het bastion van de oppositie, is sinds woensdagochtend de staking officieel afgelopen. Fernando, mijn man, is weer gaan werken en ik kan eindelijk mijn zoon, geboren op 27 oktober, voorstellen aan mijn schoonouders en zijn geboortecertificaat in orde maken.
De wraakacties (langs beide kanten!) zijn op de persoon gericht: huizen van politici en publieke gebouwen worden in brand gestoken, familieleden worden bedreigd.
In La Paz zijn er verschillende betogingen van MAS-aanhangers. Het leger steunt de politie in een poging om de betogingen vreedzaam te laten belopen. In een persconferentie verzekerde commandant Kaliman dat het leger het vuur niet zal openen op eigen volk. De bewoners zijn bang om het normale leven terug op te nemen.
Het conflict is nog niet afgelopen. De vrees dat de bevolking het onderling zal uitvechten in de straten bestaat nog steeds. De discussies op Facebook en de verwensingen aan het adres van de tegenstander lopen soms hoog op. De wraakacties (langs beide kanten!) zijn op de persoon gericht: huizen van politici en publieke gebouwen worden in brand gestoken, familieleden worden bedreigd. De internationale berichtgeving en steunbetuigingen werken de polarisering alleen maar in de hand.
Toch klinkt ook de roep naar eenheid en verbinding onder het volk heel luid. Laat ons hopen dat er correcte verkiezingen georganiseerd kunnen worden, met diverse partijen zowel aan linkse als rechtse kant, zodat elke Boliviaan zijn stem kan geven aan een kandidaat die hem of haar waardig vertegenwoordigt. Want de Bolivianen weten heel goed wat ze voor zichzelf graag willen.