“‘Gouden raad van een hoogopgeleide, geassimileerde knuffelallochtoon’

Ondanks het feit dat de Amerikanen reeds in 1787 hun grondwet voltooiden, zijn de Verenigde Staten nog een relatief ‘jeugdige’ natie. België mag dan wel pas in 1831 een onafhankelijk land geworden zijn, haar geschiedenis gaat in theorie helemaal terug tot in de tijd van de Romeinen.

De Belgische cultuur is grotendeels ‘organisch’ tot stand gekomen, terwijl we in de VS een cultuur aantreffen die het product is van driehonderd jaar immigratie en multiculturalisme.

Het gebrek aan cultuur dat er aanvankelijk heerste in de Nieuwe Wereld in de 18e eeuw werd snel ingevuld met waarden en normen uit Europa waardoor er in het prille begin van de VSA effectief een immigrantensamenleving ontstond.

Doorheen de eeuwen, bij elke golf van nieuwe inwijkelingen, werden telkens opnieuw dezelfde vragen gesteld en paniek gezaaid à la ‘zijn ze niet te dom, te arm, te primitief, te joods, te zuiders, et cetera’? Een vergelijkbare dynamiek deed zich ook voor in België vijftig jaar geleden en momenteel kan men diezelfde gedachtegang ook in volle glorie aanschouwen in zowat elk Westers land.

De eerste generatie immigranten die toekwamen in de VS werden met alles behalve open armen ontvangen door eerste immigranten en leefde de facto als tweederangsburgers. De tweede generatie leek op één of andere manier in een constante tweestrijd tussen de herkomstcultuur en de Amerikaanse cultuur rondom hen.

Er zijn altijd wel uitzonderingen, maar wanneer men de Amerikaanse immigratiestromen bestudeert, kan men vaststellen dat vanaf de derde generatie mensen in het socio-economische systeem worden opgenomen. Hun etniciteit blijft dan in de meeste gevallen enkel een culturele referentie die verwijst naar het individu zijn of haar ‘roots’. Bijvoorbeeld Irish-American, Italian American, Persian American, et cetera.

Er is geen Belgisch equivalent van de American Dream waarin zaken als feestdagen, legerdienst en het onderwijs systematisch worden gebruikt om nieuwkomers in te palmen.

Gebrek aan collectieve identiteit

In het geval van België ligt het natuurlijk helemaal anders gezien de rigide, meer onwrikbare aard van ons cultureel DNA. Terwijl migranten de VSA letterlijk oprichtten en uitbouwden tot wat het uiteindelijk werd, hebben we in België amper vijftig jaar ervaring met ‘anderskleurige’ landgenoten. De sociale cohesie is in de verste verte niet te vergelijken met wat de Amerikaanse soft power quasi-brainwashing machine teweeg bracht en nog steeds brengt.

Er is geen Belgisch equivalent van de American Dream waarin zaken als feestdagen, legerdienst en het onderwijs allemaal systematisch worden gebruikt om nieuwkomers in te palmen. Maar wat kunnen we dan wél doen om tot een meer inclusieve maatschappij toe te komen in België? Is het niet bevorderlijk voor iedere Belg, ongeacht de origine, om integratie op de arbeidsmarkt te prioriteren? Zowel autochtone Europeanen/Belgen als de getaande medelanders dragen verantwoordelijkheid voor het al dan niet rectificeren van het dusver gefaalde multiculturele experiment in België.

Tous ensemble?

Ik richt me tot mijn generatiegenoten van anderstalige, anderskleurige, andersgelovige origine: de grootste fout, mijn inziens, is dat het merendeel van onze ouders de taal niet machtig waren. Na vijftig jaar lijkt het wel zeer duidelijk dat de taal leren van essentieel en primair belang is om de cultuur te kunnen begrijpen. Door de taalbeperking hadden ze weinig tot geen kans om zichzelf te ontplooien op professioneel of intellectueel vlak in hun nieuw vaderland.

Ook al word je geconfronteerd met pijnlijke ras- en religiegerelateerde ervaringen op de arbeidsmarkt, aan de ingang van de plaatselijke discotheek of op het voetbalplein, laat het je identiteit en karakter niet aantasten. Wij zijn hier geboren. Dit is ook ons land. Je voelt je Belg, maar er lijkt wel een constant heen-en-weer getrek tussen hier en dat ‘andere’ vaderland. Het is net die tweestrijd die je een verrijking maakt voor het land. Je bent uniek gepositioneerd om als cultureel bruggenbouwer mensen van verschillende achtergronden dichter bij elkaar te brengen.

Word de eerste van je familie met een universitair diploma. Word de eerste anderskleurige nieuwslezer(es). De eerste burgemeester(es) van je stad.

Pak je moeder mee naar de wekelijkse markt en doe haar wat kletsen tegen de buren op straat. Ga met je vader naar de plaatselijke 3e provincialer kijken. Het niveau slaat dan wel nergens op, maar je gaat stilaan wel deel uitmaken van een gemeenschap waarin mensen je net zullen behandelen zoals jij hen behandelt. Smeed vriendschapsbanden die de zij-wij retoriek overstijgen. De toekomst is er een waarin het alleen maar beter kan.

Het verhaal en de geschiedenis van de Amerikaanse immigranten moet hoop geven. Het impliceert dat met verloop van tijd zaken als racisme en xenofobie geleidelijk aan zullen wegebben.

Hou gewoon vol. Word de eerste van je familie met een universitair diploma. Word de eerste anderskleurige nieuwslezer(es). De eerste burgemeester(es) van je stad.

Ga er gewoon voor. Tous ensemble? Onze toekomstige kinderen danken jullie.

‘Belg-zijn’ toegankelijk maken

Ik richt me evenzeer tot de ‘echte’ Belgen (de media mag zo politically correct zijn als ze wil, de volksmond doet z’n zinnetje): geef mensen de kans om geheel deel uit te maken van de Vlaamse, Brusselse, Waalse maatschappij. Het onderwijs speelt een cruciale rol vermits de opvoeding en socialisatie doorheen de lagere school en middelbaar onderwijs de fundamenten kan leggen voor onze collectieve identiteit. Geef hen de kans om zich te ontplooien op professioneel vlak. Jongens van vreemde origine in Molenbeek of Borgerhout, Diest of Kortrijk moeten weten dat wanneer ze uitblinken in het onderwijs, het effectief mogelijk is een mooi leven op te bouwen.

Neem het van mij, de geïntegreerde, hoogopgeleide, geassimileerde knuffelallochtoon aan: het kán en móét veel beter, beste vrienden!

Laat ze dromen van dat soort toekomst. Geef hen hoop. Die jongens voelen zich Belg. Of tenminste, voelden. Waarom kan men in de VS aankomen en zich na drie dagen volledig ‘Amerikaan’ voelen, terwijl mensen die hier geboren en getogen zijn en de taal machtig zijn het recht ontnomen wordt om zichzelf Belg te noemen? Is Belg-zijn dan iets biologisch? Het lijkt haast een retorische vraag maar het is iets waar ik effectief een antwoord op zoek.

Wanneer de integratie wordt verhinderd door een structurele barrière gaat men makkelijker, door een gebrek aan identiteit, elders die leegte trachten in te vullen. We moeten kunnen voorkomen dat deze mensen plots in de spreekwoordelijke armen van religie of de criminaliteit vallen. Laten we hen alsjeblieft alternatieve toekomstperspectieven bieden.

Historisch gezien worden statements als dit vaak ontvangen met een retoriek à la ‘dat zal wel zijn, ze krijgen hier verdorie kansen genoeg!’. Neem het van mij, de geïntegreerde, hoogopgeleide, geassimileerde knuffelallochtoon aan: het kán en móét veel beter, beste vrienden!