Chili in contrasten
“‘Het noorden van Chili staat onder water en het zuiden staat in brand’
Omdat het letterlijk aan de andere kant van de wereld ligt, is het klimaat in Chili “omgekeerd." Simpel gezegd is het noorden warm en het zuiden koud. In de afgelopen week werd deze nette tweedeling op zijn kop gezet; extreem zeldzame regenbuien zorgden voor overstromingen in Antofagasta en de zuidelijke Araucania brandde dit jaar al 15.551,7 hectaren bos af.
Minstens 4000 mensen moesten ondertussen al geëvacueerd worden en er is sprake van vijftien doden en een twintigtal vermisten in de noordelijke provincie van het land.
Doordat het noorden helemaal niet voorzien is op zware regenval, hebben modderstromen op enkele plekken hele dorpen meegesleurd.
Tijdens eens groepsdiscussie over de verslaggeving van de rampen in de nationale media zei mijn professor montage: “Er moeten in een provincie minstens 5 mensen sterven voordat het in Santiago op TV komt.” Een uitgebreide reportage over een vrouw (of “het omaatje” zoals ze in het nieuws werd genoemd) die door de overstromingen in Atacama de nacht noodgedwongen moest doorbrengen in een boom leidde de aandacht af van de diepere kwestie: gebrekkige respons en fondsen voor natuurrampen.
Natuurrampen zijn letterlijk een ver-van-mijn bed show voor bijna de helft van de bevolking.
Zo’n 40 procent van de Chilenen woont in de hoofdstad Santiago de Chile, die netjes in het midden van het land ligt. Met een uitgestrektheid van 4,270 km noord-zuid is alles hier echter ver van alles.
Het parlement, de belangrijkste nieuwsorganisaties en nagenoeg al het geld in Chili bevindt zich in Santiago, waar de uitbarsting van een vulkaan of een bosbrand in Araucania mooie beelden oplevert, maar zelden bestuurlijke evolutie teweegbrengt.
Natuurrampen zijn letterlijk een ver-van-mijn bed show voor bijna de helft van de bevolking. De Chileense staat is op z’n zachts gezegd gebrekkig voorbereid op natuurrampen en preventie tegen door de mens veroorzaakte rampen is nagenoeg onbestaande.
Antofagasta, de belangrijkste havenstad van Chili.
Alleen al in de laatste maand vormt een schat aan voorbeelden; er was een gigantische brand in Valparaiso, op 2 uur van de hoofdstad, die waarschijnlijk veroorzaakt werd door de slechte verwerking van brandbaar afval en verergerd werd door de complete afwezigheid van ruimtelijke ordening.
Gooi daar overvloedige regen, bosbranden en een vulkaanuitbarsting in Villarica bovenop, en je hebt plots een hele hoop publieke verontwaardiging. In een land dat letterlijk alle mogelijke klimaatszones op aarde bevat en waar ik op mijn eerste dag een nonchalant advies kreeg over aardbevingen (‘Kruip gewoon onder tafel’), is er geen institutionalisering voor rampen. Praktisch betekend dit dat er geen vaste som geld opzij gezet word in geval van natuurrampen en dat er ook geen vaste fondsen zijn voor wederopbouw. Het wordt allemaal gaandeweg toegewezen, tenminste, als de regering beslist dat het werkelijk over een noodtoestand gaat. Valparaiso was voor de brand bijvoorbeeld reeds in heropbouw, na een aardbeving vorig jaar.
Men schatte toen dat de reconstructie na de aardbeving alleen al 69 miljoen pesos zou kosten, terwijl het gemeentelijk budget voor dat jaar slechts 39 miljoen pesos bedroeg. Het zal naar schatting 4 jaar duren voor de stad weer de oude is, en de regering heeft (rijkelijk te laat) 500 miljoen pesos beloofd tegen het midden van april.
Het weerbericht belooft kalmte voor het noorden, het zou in de komende dagen ophouden met regenen. Het lijkt er echter op dat de echte, legislatieve verlichting nog even langer op zich zal laten wachten.