“‘Het strafbankje van de IAO: 24 landen schenden basisrechten’

Op appel

De werkgevers hadden in 2012 een zware crisis uitgelokt door de bevoegdheid van die Commissie inzake schendingen van het stakingsrecht plotsklaps te gaan betwisten. Het duurde tot vorig jaar eer die crisis kon worden bezworen. Dat gaat deze keer ook wellicht lukken. In elk geval geraakte de Commissie het unaniem eens over een lijst van 24 landen die hier op appel moeten komen.

Vakbond: een mensenrecht

Opvallend deze keer: elf landen met schending van de syndicale vrijheid (conventie 87). In alfabetische volgorde: Bangladesh, Cambodja, El Salvador, Filipijnen, Guatemala, Mexico, Indonesië, Kazachstan, Mauritius, Swaziland en het Verenigd Koninkrijk. Met alvast twee blikvangers hier, tussen een hele hoop andere shit:

• Bangladesh. Op deze Conferentie ook al in het brandpunt met de algemene discussie over de mondiale toeleveringsketens. In de Commissie voor de Normen ook gelinkt aan ernstige problemen van syndicale vrijheid. Marc Leemans ging er nog in april naar toe in een tripartiete missie vanuit de IAO. Met teleurstellende vaststellingen. Hier ongetwijfeld een blikvanger. Ook al omdat het expertenrapport uitdrukkelijk spreekt van syndicale vrijheid als mensenrecht. Eentje om in te kaderen.

• Verenigd Koninkrijk. Cameron heeft daar vorig jaar, Thatcher achterna, een botte aanval ingezet op de syndicale rechten en in het bijzonder ook het stakingsrecht. Waarna TUC, de Britse vakbondskoepel, de kat de bel aanbond bij de IAO. Met inmiddels steun van de experts van de commissie, met name wat betreft de inperking van het stakingsrecht. De zenuwen zullen sowieso gespannen staan. Omwille van het algemene veto van de werkgevers om in de conclusies nog te verwijzen naar het stakingsrecht. En omwille van de precedentwaarde voor andere Europese landen. Om België niet te noemen.

Cao’s voor zelfstandigen

Vier landen – Ecuador, El Salvador, Ierland en Swaziland (een habitué) – staan terecht voor de schending van het recht te onderhandelen (Conventie 98). Ierland is daarmee, na het Verenigd Koninkrijk, het tweede EU-land op de lijst van 24. Maar om een zeer bijzondere reden: de problemen die Ierland maakt rond het recht van zelfstandigen in de audiovisuele sector om collectieve overeenkomsten te sluiten over hun vergoedingen. Dat zou strijdig zijn met de concurrentiewetgeving. Een gelijkaardig probleem rees eerder ook al in Nederland en leidde in 2014 tot een arrest van het Europese Hof van Justitie, maar dat recht op collectief onderhandelen alleen maar wilde uitbreiden naar schijnzelfstandigen. Terwijl de experts van de IAO er lijken van uit te gaan dat het recht op collectief onderhandelen ook gewone zelfstandigen toekomt. Dat wordt een bijzonder leuk debat. Niet in het minst tegen de achtergrond van de zgn. disruptieve evoluties, waarbij de digitalisering almaar meer economisch afhankelijke zelfstandigen doorbrengt, zonder veel bescherming. En met vooralsnog weinig syndicale impact.

Qatar en co

Dan heb je ook nog:

• drie gevallen van dwangarbeid: Mauritanië (Conventie 29), Turkmenistan (Conventie 105) en Wit-Rusland (Conventie 29 ook).

• twee gevallen van kinderarbeid: Madagaskar (Conventie 122) en Nigeria (Conventie 138).

• twee gevallen van discriminatie (Conventie 111): Qatar : voor discriminatie van vrouwen (o.m. bij Qatar Airways) en migranten; en Tsjechië: in het bijzonder ook voor uitsluiting van de Roma-gemeenschap; het derde EU-land op de lijst.

• Honduras, voor schending van de rechten van de autochtone bevolking (Conventie 169);

• en ook Venezuela, voor problemen met het werkgelegenheidsbeleid, aangebracht door de werkgevers (Conventie 122).

Waarbij zonder enige twijfel Qatar, met zijn nakend wereldkampioenschap voetbal met veel aandacht gaat lopen.

Achter dit kurkdroge lijstje schuilen bergen van menselijke ellende. Van gewone, bijzondere mensen die hier in Genève een stem krijgen. Met hopelijk gehoor bij werkgevers en regeringen. Wordt vervolgd.

Chris Serroyen