“‘2 euro per maaltijd: hoe doe je dat?’

© Kilian de Jager

Jongeren in opvangcentra krijgen sinds september geen warme maaltijden meer, maar enkel een toelage van 6 euro, kwam MO*blogger Denise De Bondt per toeval te weten. Zij is voogd van enkele niet-begeleide minderjarige kinderen. ‘Is dit hoe we de toekomst ook voor onze eigen kinderen zien? Een harde en koude samenleving, waar zorg en warmte ontbreekt?’

Ik herinner me nog de tijd dat mijn kinderen tussen de 15 en de 18 jaar waren. De massale hoeveelheid voeding dat er dan bij ons werd aangekocht was met momenten niet te overzien.

Massa’s aardappelen werden op borden geschept, vooral als het frietjes of kroketjes waren. Daarnaast de groenten en het vlees… Soep was er vooraf en een toetje (of twee) kwam er achteraan.

Er waren stapels bokes, om dan, na een half uurtje of zo in de keuken te ontdekken dat één van hen, of allebei, alweer de kasten aan het afzoeken waren want ze hadden ‘nog een hongertje’.

Tijdens examens en blokperiodes werden er extra’s voorzien met veel fruit en gezonde hapjes want ze moesten 'goed eten' zodat ze sterk zouden staan voor die fysieke en mentale inspanningen.

Velen onder ons herkennen deze situaties toch? Opgroeiende tieners hebben een bodemloze put daar waar bij normale mensen hun spijsvertering is gelokaliseerd.

Perfect normaal toch? Als je ziet wat dat jonge lichaam zoal moet presteren. Ze groeien alsof er geen einde aan komt, ze worstelen met hun pubertijd, sporten en bewegen er een ganse dag op los. Ze moeten opletten op school, alle aandacht moet naar de lessen gaan. Soms fietsen dan nog naar huis.

Kortom: ze moeten heel wat presteren gedurende de dag, zowel op fysiek als op mentaal gebied.

Moe waren ze ook regelmatig als ze van school thuiskwamen. De ganse dag concentratie had hun energie letterlijk laten wegsmelten. En ook al waren er in die periode af en toe de nodige puberconflicten, ze waren toch altijd blij als ik dan als mama voor hen had gekookt en ze na schooltijd even zorgeloos hun voetjes onder de tafel konden schuiven voor een warme maaltijd of een stuk cake. De beloning voor een dag hard werk.

Even geen gezeur over school of andere verplichtingen, gewoon even rustig kunnen suffen op de bank of de dingen doen waar ze gewoon zin in hadden, zonder verplichtingen, no strings attached, no stress.

De pupillen waarover ik voogd ben hebben nu dezelfde leeftijd als mijn eigen tieners van toen. Alleen, hun leefwereld ziet er hier helemaal anders uit.

Toen ik begin september op bezoek was bij zes van mijn pupillen die in hetzelfde opvangcentrum verblijven, vernam ik per toeval — want we zijn hier als voogd niet officieel van op de hoogte gebracht — dat er vanaf begin september geen eten meer voorzien werd in het opvangcentrum.

De jongeren krijgen nu 6 euro per dag — ja, u leest het heel goed, het is geen tikfout — om te voorzien in hun eten.

Dat zinnetje over gezond eten kan ik in ieder geval al uit mijn betoog schrappen. Hoe kunnen zij in hemelsnaam groenten en fruit betalen?

Ontbijt, middagmaal en avondmaal, eventueel ook drank, voor ZES EURO per dag. Zelf aan te kopen en zelf ook klaar te maken, alsof ze op die leeftijd allemaal al kunnen koken. Zes euro per dag dat ze in het opvangcentrum zijn wel te verstaan, want als ze in het weekend bij vrienden of familie logeren valt ook die 6 euro weg.

Zes euro, dat is dan 2 euro per maaltijd. Hoe doe je dat? Ik word hier zo ontzettend boos over.

Sinds 2015, toen ik voor het eerst voogd werd, leg ik er bij al mijn jongeren de nadruk op dat ze goed, gezond en regelmatig moeten eten. En drie maaltijden per dag met zeker ook groenten en fruit. Dit om voldoende weerstand op te bouwen tegen ziektes en om alert en geconcentreerd de lessen te kunnen blijven volgen. Belangrijk voor hun toekomst uiteraard.

Dat zinnetje kan ik in ieder geval al uit mijn betoog schrappen. Want hoe kunnen zij in hemelsnaam groenten en fruit betalen?

Ik vraag dan ook regelmatig aan mijn jongens wat ze eten. Sommigen zeggen dat ze éénmaal per dag eten. Anderen eten driemaal per dag, bonen uit blik. Sommigen halen gewoon een pak chips, ze zijn te moe en hebben geen fut meer om moeite te doen.

Heel af en toe zijn jongeren die samenleggen en samen koken om toch nog te trachten om een volwaardige maaltijd samen te stellen. Fijn in dit geval.

Zelfstandigheid komt niet vanzelf door jongeren aan hun lot over te laten.

Zelf koop ik mijn groenten en fruit rechtstreeks bij de boer in grotere hoeveelheden en betaal dus minder dan in de winkel. Zij zijn omwille van mobiliteits- en tijdsgebrek (alles moet buiten de schooluren gebeuren), genoodzaakt om in de lokale supermarkt aan te kopen, in kleine hoeveelheden en dus duurder. Met de huidige voedselprijzen is dit gewoon onbegonnen werk.

Bij navraag blijkt het niet enkel over dit bepaalde opvangcentrum te gaan. Er zijn meerdere centra die deze praktijk hanteren.

Uiteraard ben ik voorstander van het stimuleren van “zelfredzaamheid” bij jongeren, een term die zo graag in de mond wordt genomen en voor alles en nog wat als excuus wordt opgevoerd. Een beetje zelfstandigheid kan geen kwaad, maar er zijn grenzen. Zelfstandigheid moet ook kunnen groeien onder een goede begeleiding, dat komt niet vanzelf door ze aan hun lot over te laten.

Bijkomend aspect is dat er weer een beetje “zorg” voor deze jongeren wegvalt. Een beetje warmte, een beetje het gevoel dat er toch nog iemand om hen geeft. Dat er iemand voor zorgt dat er ontbijt klaar staat als ze ’s morgens opstaan, die er voor zorgt dat er een warme maaltijd is als ze van school komen. Niet meer dus.

Hoe ver is het met onze samenleving gekomen dat we jongeren zo hard en koud behandelen? Voor alles en nog wat moeten ze 'hun plan trekken' onder de noemer van 'zelfredzaamheid'.

De jongeren worstelen hier al met heel wat hindernissen. Het leven in een centrum is niet eenvoudig omwille van de drukte, het lawaai en soms ook conflicten. Komt daar nog de rugzak bij die ze meedragen, de ervaringen en ellende die ze achterlieten in hun thuisland, de onzekerheid over hun toekomst, de zorgen over hun familie, verdriet en rouw over geliefden die zijn weggevallen.

We geven vooral een heel slecht voorbeeld.

De aanpassing aan een ander land met andere gewoonten, de taal, de cultuur en de regels, het gemis aan huiselijke warmte… En ondertussen moeten ze alle dagen binnen de lijntjes lopen, naar school gaan, hun was en plas doen, inkopen doen, koken, enzovoort.

Mag het misschien een beetje menselijker allemaal? Een beetje warmer, een beetje vriendelijker een beetje begripvoller?

Wat als het jouw kind was?

Ik schiet niet op de centra. Die voeren ook maar uit.

Ik weet niet wie dit allemaal beslist, maar ik stel voor dat deze mensen en hun ganse gezin het de volgende jaren ook met maximum 2 euro per maaltijd doen en verder heel “zelfredzaam” zijn.

Als we de jongeren zelfstandig voor hun eten willen laten zorgen dan moeten we minstens voorzien in een realistisch budget en voldoende begeleiding en ondersteuning.

Ik blijf het herhalen: op het moment dat deze jongeren één en al ellende zijn, hun ganse wereld is ingestort, het meeste nood hebben aan een veilige haven en een beetje menselijkheid in hun leven, duwen we ze weg en behandelen we ze koud en onmenselijk. We maken deze jongeren hard en koud en ontnemen hen gezelligheid.

We leren hen “zelfredzaamheid”, overleven dus. Maar we leren hen niet samenleven, niet van elkaar houden en om elkaar geven, voor elkaar zorgen. We geven vooral een heel slecht voorbeeld.

Los van het humane aspect naar deze jongeren toe, zijn dit ook de toekomstige medeburgers van onze maatschappij. Is dit hoe we de toekomst ook voor onze eigen kinderen zien? Een harde en koude samenleving, waar zorg en warmte ontbreekt?

Ik doe hier in ieder geval niet aan mee.