Chinese steenkoolkoorts 'directe bedreiging' voor klimaatdoelen

De grote steenkoolcentrale van Nantong, een stad dichtbij Shanghai.

Kristofferb / commons.wikimedia.org (CC BY-SA 4.0)

Een explosieve groei van de Chinese steenkoolproductie brengt de wereldwijde inspanningen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden nog meer in het gedrang, waarschuwen analisten.

Een explosieve groei van de Chinese steenkoolproductie brengt de wereldwijde inspanningen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden nog meer in het gedrang.

De bezorgdheid is vooral ontstaan omdat Peking in de tweede helft van vorig jaar plannen voor nieuwe kolencentrales in een stroomversnelling heeft gebracht, in een poging zijn energiezekerheid te vergroten.

Volgens een rapport van denktank E3G is de totale capaciteit aan geplande steenkoolprojecten in China in de tweede helft van 2022 met bijna de helft gegroeid tot 250 gigawatt (GW).

Volgens het rapport vormt die groei een sterk contrast met de rest van de wereld. Daar is de totale geplande capaciteit immers gekrompen tot 97 GW, het laagste niveau in de moderne geschiedenis.

China is tegelijk nog steeds wereldleider op het gebied van hernieuwbare energie. Het land voegt bijna net zo snel schone energieprojecten aan het net toe als alle andere landen samen.

Maar Leo Roberts, die bij E3G onderzoek doet naar steenkooltransitie, gelooft dat de uitbreiding van steenkool in China een ‘directe bedreiging’ vormt voor de doelstelling van het Klimaatakkoord van Parijs.

Steeds grotere uitdaging

In 2015 kwam de internationale gemeenschap overeen om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graden boven het pre-industriële niveau. Als die drempel wordt overschreden, worden de gevolgen van de opwarming veel schadelijker voor de mensheid en de hele planeet.

Maar om dat doel te bereiken, mogen geen nieuwe steenkoolcentrales gebouwd worden, zegt het Internationaal Energieagentschap (IEA).

‘Elke nieuwe kolencentrale die in werking treedt, maakt het moeilijker om de wereldeconomie koolstofvrij te maken’, legt Roberts uit. ‘China’s steenkoolboom ondermijnt de aanzienlijke vooruitgang in de uitfasering van steenkool in alle andere delen van de wereld.’

Energiezekerheid

De snelle uitbreiding van China’s steenkoolplannen komt op een moment dat Peking zijn energiezekerheid wil versterken. Geopolitieke spanningen die de mondiale energieprijzen beïnvloeden, en binnenlandse leveringsproblemen, hebben Chinese beleidsmakers ertoe gebracht hun eerdere plannen te herzien.

Tijdens een klimaattop in april 2021 beloofde de Chinese president Xi Jinping dat het land ‘streng zou toezien op projecten voor de opwekking van elektriciteit uit steenkool en de toename van het steenkoolverbruik strikt zou beperken’.

China is goed voor 72 procent van de totale wereldwijd geplande steenkoolcapaciteit.

Zijn woorden weerspiegelden destijds de succesvolle pogingen van de centrale overheid om nieuwe steenkoolprojecten aan banden te leggen. Uit een analyse van E3G blijkt dat het aantal voorstellen voor nieuwe steenkoolcentrales in China tussen 2015 en juli 2022 met 75 procent was gedaald.

China’s snelle ommekeer

Maar China heeft recent een bocht van 180 graden gemaakt in zijn steenkoolbeleid. Het land is nu een duidelijke internationale uitschieter, goed voor 72 procent van de totale wereldwijd geplande steenkoolcapaciteit, met India, Turkije en Indonesië op grote afstand.

Het doel van China’s steenkoolcampagne is een herhaling te voorkomen van de stroomonderbrekingen die vorig jaar gezinnen en industrieën hebben getroffen. Hittegolven deden de vraag naar elektriciteit voor koeling toenemen, terwijl de waterreservoirs die nodig zijn voor de opwekking van waterkracht in de zuidwestelijke provincies van het land opdroogden.

Meteorologische agentschappen voorspellen dit jaar opnieuw recordtemperaturen en meer droogte.

Stroomuitval voorkomen

Veel van de nieuwe kolengestookte elektriciteitscentrales zullen naar verwachting voldoen aan de piekvraag in de zomer die wordt veroorzaakt door energievretende airconditioners.

Inzetten op steenkool is volgens analist een suboptimale en dure strategie.

Lauri Myllyvirta, hoofdanalist bij het Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA), zegt dat zonne-energie kan voorzien in de stroombehoefte overdag. Om te kunnen voldoen aan de nachtelijke piekvraag is een meer genuanceerde aanpak vereist.

Toch gelooft hij dat inzetten op steenkool een suboptimale en dure strategie is. ‘De bouw van steenkoolcapaciteit om slechts enkele dagen of weken per jaar aan de piekvraag te voldoen is erg duur. Er is nog veel potentieel om piekbelastingen aan te pakken met een beter netbeheer.’

Volgens Roberts van E3G lijkt het erop dat de bewering van de Chinese regering dat ze nieuwe kolencapaciteit bouwt om aan de piekvraag te voldoen, eerder een dekmantel is om projecten door te drukken. ‘De realiteit is dat de meeste vergunningen die aan nieuwe kolencentrales worden verleend, hen in staat stellen het basislastvermogen (vermogen dat 24 uur per dag, 7 dagen per week wordt geleverd) op te krikken, wat de overgang van steenkool naar schone energie vertraagt.’

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Climate Home News.