Energie-experts noemen Duitse plannen voor waterstofklare gasinfrastructuur ‘onrealistisch’

Greenpeace-actie in Montreal tegen de bouw van een installatie voor vloeibaar gas

© Toma Iczkovits / Greenpeace

Duitsland en Canada hebben deze week een ‘waterstofalliantie’ aangekondigd. Maar die zet leidt de aandacht af van het Duitse plan om massaal niet-Russisch fossiel gas in te kopen, stellen critici.

Na een ontmoeting met de Duitse leider Olaf Scholz, kondigde de Canadese premier Justin Trudeau aan dat Canada zou werken aan de export van groene waterstof naar Duitsland tegen 2025.

Energie-experts bekritiseerden het idee al snel als onrealistisch. Een oproep van Scholz aan Canada om zijn infrastructuur voor fossiele brandstoffen uit te breiden kreeg daardoor wel minder aandacht.

Michael Liebreich, energie-expert bij Bloomberg, noemt de alliantie ‘hilarisch’. ‘Per schip zullen nooit meer dan homeopathische hoeveelheden waterstof worden vervoerd’, zegt hij.

Energiediplomatie

Tijdens zijn reis naar Canada drong Scholz er bij de regering van Trudeau op aan om aan de oostkust scheepvaartterminals te bouwen om vloeibaar aardgas (LNG) naar Europa te exporteren.

‘Nu Duitsland met warpsnelheid afstapt van Russische energie, is Canada onze favoriete partner’, zei hij in Toronto. ‘Voorlopig betekent dit een verhoging van onze LNG-import. We hopen dat Canadese LNG hierin een grote rol zal spelen.’

‘Dit is meer een LNG-exportovereenkomst dan een waterstofovereenkomst, althans op de korte termijn’, zegt Arvind Ravikumar, hoogleraar Elektrotechniek. ‘Het transporteren van vloeibare waterstof is net zoals bij vloeibaar aardgas een dure, lekkende en oneconomische onderneming.’

Het volgt een patroon in de recente energiediplomatie van Scholz. Hij heeft een LNG-terminal in Argentinië aangemoedigd, gasproductie in Senegal en een pijpleiding om gas van Algerije via Spanje en Frankrijk naar Duitsland te brengen. Thuis ondersteunt Scholz de bouw van twee terminals om LNG uit het buitenland te importeren.

Van gas naar waterstof

Experts waarschuwen dat het bouwen van al die infrastructuur te lang zal duren om de onmiddellijke krapte in de Duitse gasvoorraad op te vangen. Op de lange termijn zal het ofwel de klimaatverandering verergeren door het gasverbruik te verlengen, ofwel waardeloos worden als Duitsland tegen 2035 gas uit zijn elektriciteitsvoorziening faseert.

De regering-Scholz vormt een coalitie met de Duitse Groene Partij. De bondskanselier heeft geprobeerd zijn steun voor gasinfrastructuur te verzoenen met klimaatactie, door te beweren dat de terminals en pijpleidingen kunnen worden omgezet van fossiel gas naar koolstofvrije waterstof gemaakt van hernieuwbare energiebronnen.

Tijdens een recente G7-top zei hij tegen de pers: ‘Als het gaat om de financiering van fossiele energiebronnen, moet hier een einde aan komen. Maar natuurlijk, in deze zeer specifieke situatie waarin we ons nu bevinden, zullen we veel landen helpen, als ze investeringen moeten doen om klaar te zijn voor waterstof.’

Waterstoflekken

Waterstof heeft echter andere eigenschappen dan methaangas en het overschakelen van infrastructuur van de ene naar de andere is niet zo eenvoudig. ‘Er bestaat niet zoiets als een ‘waterstofklare LNG-terminal’’, legt E3G-gasanalist Maria Pastukhova uit. ‘Het is goedkoper om een waterstofterminal helemaal opnieuw te bouwen dan een LNG-terminal om te bouwen naar waterstof.’

Scholz en EU-Commissiechef Ursula Von Der Leyen beweren nochtans dat gaspijpleidingen in Europa kunnen worden ingezet voor waterstof. Hoewel zo’n conversie mogelijk is lekt waterstof in een gasleiding zeven keer sneller dan gas zelf, vertelt Mark Jacobson, hoogleraar industriële wetenschappen aan de Universiteit van Stanford. De moleculen zijn namelijk kleiner en kunnen makkelijker ontsnappen. Waterstoflekken zijn volgens hem duur en gevaarlijk.

Jacobson zegt dat groene waterstof moet worden geproduceerd in de buurt van waar het nodig is. Dat betekent op plaatsen zoals ‘luchthavens, staalfabrieken, ammoniakfabrieken, scheepvaarthavens en vrachtwagenstops’. De hernieuwbare elektriciteit die nodig is om groene waterstof te maken, kan met kabels worden verplaatst. Pastukhova is het daarmee eens en voegt eraan toe dat 85 procent van de waterstof momenteel wordt geproduceerd in de buurt van waar het wordt gebruikt.

Een andere mogelijkheid is om met groene waterstof ammoniak te maken, die makkelijker te transporteren is en als brandstof of in mest kan worden gebruikt. Maar ammoniak terug omzetten in waterstof voor gebruik als gas is inefficiënt, aldus Pastukhova.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Climate Home News.