Europa belandt in een “glyfosaat impasse”
Louise Hantson
14 november 2017
Na twee jaar onderhandelen heeft Europa alweer geen beslissing kunnen nemen over het verlengen van de vergunning van de controversiële onkruidverdelger glyfosaat. Het voorstel van de Europese Commissie om de vergunning van glyfosaat voor vijf jaar te verlengen werd op 9 november voor de zesde maal op rij verworpen. Eind november zal Europa zich opnieuw over de kwestie buigen.
De Europese Commissie pleit al sinds begin 2016 voor de vernieuwing van de vergunning voor glyfosaat binnen de EU. Al zesmaal slaagt het er niet om genoeg steun van Europese parlement en lidstaten, die voor een uitfasering van het gebruik van het pesticide pleiten binnen vijf jaar.
Op 9 november stemden negen landen tegen het vijf-jaar vernieuwing van de glyfosaat vergunning, waaronder België, Frankrijk, Italië en Luxemburg. Vijf landen onthielden zich, waaronder Duitsland die 16.06% van de Europese bevolking representeert. Veertien landen stemden voor een hernieuwing, waaronder Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje.
‘De stemming leverde opnieuw niet de vereiste meerderheid om het voorstel van de Commissie goed te keuren of weg te stemmen.’
De stemming leverde opnieuw niet de vereiste meerderheid om het voorstel van de Commissie goed te keuren of weg te stemmen. Met slechts 37% van de lidstaten voor de hernieuwing van het pesticide ontbeert het voorstel duidelijk aanhang, ook al werd de termijn van de vergunning verlaagd van tien naar vijf jaar na een stemming op 24 oktober.
Volgens de procedure zal de Commissie haar voorstel op 27 of 28 november opnieuw voorleggen, ditmaal aan het beroepscomité dat zal bijgewoond worden door de experts van de lidstaten.
Franziska Achterberg, directrice van de EU-voedingsbeleid bij Greenpeace, schrijft in een reactie op de stemming van 9 november dat ‘de stemming in het beroepscomité hoogstwaarschijnlijk opnieuw niet tot een meerderheid zal leiden.’
‘Als dit het geval is, zal de Commissie nadien haar eigen voorstel in werking kunnen stellen zonder dat ze daar de steun voor van Europese overheden voor nodig heeft’, meldt Achterberg.
Addertjes onder het gras
Nina Holland, medewerkster bij Corporate Europe Observatory, waarschuwt ervoor dat een verlenging van de glyfosaatvergunning, zoals de Europese Commissie voorstelt, Europese burgers aan nog meer glyfosaat zou blootstellen dan nu al het geval is.
‘In het nieuwe voorstel van de Europese Commissie staat er niets geschreven over de gebruiksbeperkingen van glyfosaat, wat tot nu toe wel het geval was. ‘ Het voorstel van de Commissie zou een toename van 66% van het huidige toegestane bloodstellingsniveau van glyfosaat vergunnen.’
‘De Commissie blijft ervoor pleiten om de vergunning van glyfosaat in Europa te verlengen, dit ondanks de gigantische Monsanto-schandalen van de voorbije jaren’
Bovendien vezekert het voorstel geen uitfasering van glyfosaat zoals vele lidstaten eisen. **‘**Kortom’, zegt Nina Holland, ‘de verlenging van de glyfosaatvergunning betekent business as usual.’
‘De Commissie blijft ervoor pleiten om de vergunning van glyfosaat in Europa te verlengen, dit ondanks de gigantische Monsanto-schandalen van de voorbije jaren’, meldt Franzisca Achterberg.
‘Als de Commissie toestaat dat toxische chemicaliën onze aarde, water, voeding en lichamen blijven vervuilen, beloont ze Monsanto simpelweg voor het verdoezelen van de gezondheidsgevaren van haar producten. De EU moet de stof nu verbannen, niet binnen drie, vijf of tien jaar.’
Copy-paste wetenschap
De wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zegt dat de stof waarschijnlijk kankerverwekkend is bij mensen. Dit terwijl het Voedselveiligheidsagentschap (EFSA) de link tussen glyfosaat en kanker niet legt.
Nina Holland staat sceptisch tegenover het oordeel van de EFSA. ‘De Wereldgezondheidsorganisatie hanteert veel strengere regels tegen belangenconflicten en voert haar onderzoeken onafhankelijk uit. Van EFSA kan dit niet gezegd worden.’
‘De conclusie van EFSA is grotendeels een copy-paste van de studies van die de Glyphosate Task Force (Monsanto en andere chemische bedrijven) zelf bezorgd hadden.’
‘Het BfR, het Duitse agentschap dat in naam van de EU de eerste analyse voor EFSA deed, vertrouwde in belangrijke mate op studies die werden uitgevoerd door de producenten zelf. Die studies zijn eigendom van het bedrijf en de ruwe data kunnen dus niet vrij geconsulteerd worden. Dit zorgt ervoor dat wetenschappers deze studies niet kunnen reproduceren of controleren. Toch zijn het die studies die de basis vormen voor de beoordelingen en politieke beslissingen.’
Monsanto schrijft de EU-aanbeveling over glyfosaat. Geen wonder dat lymfeklierkanker verdween.
‘Verder doet EFSA literatuur recensies van reeds bestaand wetenschappelijk materiaal. Hierbij wijzen ze veel studies af als niet relevant of niet deugdelijk. De conclusie van EFSA is grotendeels een copy-paste van de studies van die de Glyphosate Task Force (Monsanto en andere chemische bedrijven) zelf bezorgd hadden.’
Professor Chris Portier, specialist in kankerverwekkende stoffen aan de Universiteit van Maastricht, bekritiseerde tijdens de Monsanto hoorzitting van 11 oktober dat een hoop wetenschappelijke studies die de band tussen glyfosaat en kanker wél leggen, niet opgenomen werden in het rapport van de EFSA die de risicobeoordeling van de stof aankaart.’
‘We hebben de tests simpelweg nooit gedaan’
Het is ook ronduit bizar dat het onderzoek enkel op glyfosaat focust,’ zegt Nina Holland. ‘Dit is maar één ingrediënt van Round-Up en er bestaan wel duizend varianten van dit product, die op hun beurt allemaal uit mengsels van verschillende chemicaliën bestaan. Daar zitten ook heel giftige stoffen bij. De EU en de lidstaten doen geen grondig onderzoek naar de giftigheid van het uiteindelijke product waar iedereen aan blootgesteld wordt.’
‘In onze speurtocht door de Monsanto Papers vonden we bij CEO een verklaring van de Belg Marc Martens die voor Monsanto werkt. Martens schreef in een email uit 2001 dat in de idealiteit alle mengsels die Monsanto produceert getest zouden moeten worden. “Bij Monsanto hebben we maar één product getest.” Donna Farmer, een andere medewerkster bij Monsanto schreef in een tweet: “We kunnen niet zeggen of RoundUp kankerverwekkend is omdat we de testen simpelweg nog nooit gedaan hebben.”’
Lobby-praktijken
Monsanto lobbyisten verloren vorige maand hun lobby-pasjes in het Europese parlement nadat de agrogigant weigerde om deel te nemen aan de parlementaire onderzoeken en ondervragingen georganiseerd door milieu en agricultuur comités: “De Monsanto papers en glyfosaat” op 11 oktober.
Monsanto paste voor de hoorzitting waarbij het bedrijf verhoord zou worden over de gepubliceerde interne documenten; de Monsanto Papers die tonen hoe het bedrijf al decennialang de wetenschappelijke onderzoeken naar glyfosaat manipuleerde.
‘De website Opensecrets.org toont, gebaseerd op deze figuren, dat Monsanto en Bayers, samen over de laatste tien jaar meer dan $120 miljoen dollar aan lobbyen gespendeerd hebben’
‘Het is moeilijk om precies te weten hoe ver de politieke invloed van Monsanto precies reikt’, zegt Nina Holland. Dit komt onder meer door problemen met het lobby-register. Monsanto verklaart dat ze jaarlijks minder dan 400.000 euro aan lobby uitgaven spendeert, maar Corporate Watch Europe heeft informatie bij het EU Transparantie register gevonden dat dit tegenspreekt.’
‘In de VS worden bedrijven verplicht om te registreren wie voor hen lobbyt, met welk thema en welk budget. De website Opensecrets.org toont, gebaseerd op deze figuren, dat Monsanto en haar partner Bayers, samen over de laatste tien jaar meer dan $120 miljoen dollar aan lobbyen gespendeerd hebben.’
‘Het probleem met het lobby-register is dat het vrijwillig is’, vertelt Nina Holland, ‘en dat de bedragen die aan lobbyen gespendeerd worden door niemand gecontroleerd worden. Wat Monsanto besteed aan advocatenbureaus (die doen vaak hetzelfde werk als lobby-firma’s maar staan niet in het lobby-register), staat nergens vermeld.’