Glyfosaat: vluchten kan niet meer

Chafer Machinery (CC BY 2.0)​

Volgens de verdelers lijkt de helft van de klanten andere oplossingen te zoeken, terwijl de andere helft flink hamstert. Wie kan het de gewone mens kwalijk nemen als hij van mening is dat -zolang glyfosaat toegestaan is in de landbouw — hijzelf dat ook mag gebruiken tegen het vervelende onkruid in de tuin?

Link

Voor uitgebreidere informatie, lees: ‘Monsanto schrijft de EU-aanbeveling over glyfosaat. Geen wonder dat lymfeklierkanker verdween.’

Ondertussen woedt op Europees niveau de strijd om glyfosaat. Er wordt echter gelobbyd voor hernieuwde toelating van 10 of liefst 15 jaar. Op 12 juni was er alvast een debat over de beschuldigingen van beïnvloeding van de EU-goedkeuring/beslissing door Monsanto, via de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) en het Europees Chemicaliënagentschap (ECHA).

Komen hierbij ook de incriminerende correspondentie en spookstudies van Monsanto ter sprake die recent op bevel van een Amerikaanse rechter werden vrijgegeven? Evenals de veroordeling van Monsanto door het Monsanto tribunaal in Den Haag, op beschuldiging van misdaden tegen de mensheid en ecocide in april van dit jaar.

Eerste probleem: de vergiftiging

Er is de milieuvergiftiging en bedreiging van de biodiversiteit: wereldwijd doordrenkt glyfosaat reeds zowat alle ecosystemen. Glyfosaat en de andere componenten van RoundUp verspreiden zich in de lucht en dringen door in aarde en grondwater, accumuleren er, vloeien naar zee en verspreiden zich doorheen het milieu wereldwijd. Met desastreuze gevolgen.

Glyfosaat en de andere componenten van RoundUp verspreiden zich in de lucht en dringen door in aarde en grondwater, accumuleren er, vloeien naar zee en verspreiden zich doorheen het milieu wereldwijd. Met desastreuze gevolgen.

Glyfosaat en GBH (glyphosate based herbicides) blijken een enorme bedreiging voor de toch al kritische biodiversiteit op aarde, niet alleen voor zeer veel planten, ook voor mens én dier.

Een decennium glyfosaatgebruik resulteerde in 2010 al in een 58% afname van de melkplant en 81% van de Monarchvlinders in Amerika. Deze mooie vlinders zijn ondertussen een bedreigde diersoort geworden.

Andere soorten worden ook bedreigd in hun bestaan. In 2014 werd al een significante teruggang gedocumenteerd van aard/regenwormen en microbiële ecosystemen—belangrijk voor de grondkwaliteit—, honingbijen, schaaldieren en andere waterorganismen—belangrijk voor de waterkwaliteit.

GBH zijn niet goedgekeurd voor gebruik in aquatisch milieu, maar worden in steeds hogere hoeveelheden gedetecteerd in de oppervlaktewateren. De toxiciteit op de sterk bedreigde amfibieën is het best gedocumenteerd, maar werd ook al aangetoond voor grotere diersoorten.

De stijgende concentratie in de oceanen bedreigt bovendien het fytoplankton, de bron van alle leven in de oceanen.

De monarchvlinder

Peter Miller (CC BY-NC-ND 2.0)​

Tweede probleem: superonkruid

De natuur blijkt inventiever dan de wetenschap. Net zoals bij antibioticaresistentie, worden ook de geviseerde onkruiden resistent. Glyfosaat vernietigt wel ruim 99 % van de ongewenste planten, maar net als bij microben en antibiotica is er hier en daar eentje wat sterker die toch overleeft. Die geeft zijn genen door aan nakomelingen, en de volgende generaties worden steeds resistenter.

Vilseskogen (CC BY-NC-SA 2.0)​

Op 15 jaar tijd is de hoeveelheid die gesproeid wordt al vertienvoudigd…

Al na enkele jaren doken de eerste glyfosaatresistente superonkruiden op, en het probleem is ondertussen “geglobaliseerd”. In 2010 waren er 33 miljoen hectaren met glyfosaatresistente “superweeds”, in 2013 al 61 miljoen,…

Om deze hardnekkige onkruiden te bestrijden, nemen de boeren hun toevlucht tot vaker besproeien, met hogere hoeveelheden Roundup.

Op 15 jaar tijd is de hoeveelheid die gesproeid wordt al vertienvoudigd… Waar moet dat heen?

Is de volgende stap: meer genetisch gemanipuleerde herbiciden-resistente gewassen, inclusief nog meer onkruidverdelgers, die nog toxischer zijn voor mens en milieu?

Wetenschap en “wetenschap”

In 2015 classificeert het IARC (Agency for Research on Cancer) glyfosaat als ‘waarschijnlijk’ kankerverwekkend, hierin gevolgd door de Wereldgezondheidsorganisatie WHO in 2016. Maar de EFSA, de Europese Food Safety Authority, opgericht door de EU om de burgers te beschermen op gebied van voeding, blijft claimen dat glyfosaat veilig is.

Waarom? Ondanks de massa studies die de gevaren van glyfosaat aantonen?

Als je het rapport van het IARC, dat meer dan duizend studies analyseerde, meerekent als slechts ‘één onderzoek’, en daar de talloze (nep)studies tegenover stelt die door Monsanto en aanverwante wetenschappers/bedrijven gefabriceerd werden, kan je met een dubieus rekensommetje makkelijk blijven beweren dat de giftigheid van glyfosaat niet bewezen is.

Hoe werkt glyfosaat?

Hoe giftig is het?

De kwalijke effecten op de menselijke gezondheid zeer divers. Een overzicht:

Glyfosaat is sterk “bactericied”, en vernietigt de lichaamseigen microbiomen, zoals de darmflora. Daarbij sneuvelen vooral de goede beestjes die ons beschermen. De ziekteverwekkende beestjes zijn sterker, overleven glyfosaat en worden resistent. Ziekteverwekkende bacteriën, virussen en schimmels krijgen dan vrij spel in de darm, én elders in het lichaam. Dit veroorzaakt darmziekten, verlies aan bescherming tegen infecties, allergieën, autoimmuunziekten, zelfs kanker.

Bovendien zorgt een gezonde darmflora voor de productie van vele vitamines en andere belangrijke verbindingen voor de gastheer. Verlies daarvan leidt onvermijdelijk tot stofwisselingsproblemen en ziekte.
Glyfosaat verstoort planten, dieren en de mens niet alleen planten (en microben), door zware tekorten te veroorzaken: zink, selenium, ijzer, enz.

Dit probleem ligt ook aan de basis van een lange lijst ziekten: schildklierproblemen (van Hashimoto tot schildklierkanker) maar ook NonHodgkin lymfoom (NHL-lymfeklierkanker). De incidentie in de VS, maar ook in Europa, is alarmerend gestegen. In de VS worden massa-processen voorbereid tegen Monsanto: honderden NHL-patiënten legden klacht neer, de jongsten pas 10 jaar oud,…

Glyfosaat lijkt op het kleinste aminozuur glycine. Samsel (2016) stelt dat vervanging van glycine door glyfosaat de toxiciteit en de link met talloze ziekten kan verklaren. Hij citeert: diabetes, obesitas, mitochondriale ziekten_,_ lever- en nierziekten, astma, COPD (chronisch obstructieve longziekte), longoedeem, bijnierinsufficiëntie, hypothyroidie, Parkinson, Alzheimer, ALS, lupus, non-Hodgkin’s lymfoom, neuraaltubedefecten, infertiliteit, hypertensie, glaucoom, prionziekten, osteoporose,…

De glyfosaatmolecule lijkt op oestrogeen. Gevolg: vruchtbaarheidsstoornissen, hormoonafhankelijke kankers (prostaat-, borst-, eierstok-, baarmoeder-, dikkedarmkanker, e.a.)

Glyfosaat is al in lage dosis gentoxisch en veroorzaakt ernstige afwijkingen bij de foetus. Microcefalie en andere craniofaciale (schedel- en aangezicht-) misvormingen in regio’s waar veel GGO’s geteeld worden het gevolg van overvloedig glyfosaatgebruik.

Ook voor de ontgifting veroorzaakt glyfosaat onoverkomelijke problemen. Zijn bewezen: zware leverziekten, chronische nierziekten en nierfalen, maar ook hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten, pancreasschade, diabetes, cataract, melanomen en andere kankers….

De neurotoxiciteit wordt in verband gebracht met ziekte van Parkinson en Alzheimer, ALS, chronische pijnsyndromen, geheugenstoornissen,…

Door het binden (=cheleren) van allerlei mineralen en micronutriënten blokkeert glyfosaat het basisproces in planten: de “Shikimaat pathway”. Daardoor kunnen deze niets meer opnemen en geen enkele verbinding meer synthetiseren, waardoor ze snel afsterven. Vandaar de snelle werking en technische benaming “contactherbicide”.

De mens en hogere diersoorten gebruiken deze pathway niet, en dus concludeert Monsanto dat glyfosaat veilig is. Maar het binden van micronutriënten (zowel in voeding als in de mens zelf) is wél problematisch: dit zorgt op zichzelf al voor tekorten aan levensbelangrijke stoffen, zoals zink, ijzer, selenium, calcium,…

Lagere diersoorten, zoals bacteriën, gebruiken deze pathway wél, en zijn dus wel gevoelig voor glyfosaat. In verschillende mate, afhankelijk van welke stoffen zij nodig hebben voor hun ontwikkeling, en in welke mate deze nog beschikbaar zijn.

Probleem: de mens is eigenlijk een ‘super-organisme’ dat bestaat uit minstens tien maal meer microbiële cellen dan humane lichaamscellen. En die zijn levensbelangrijk: zonder zijn microben kan de mens niet overleven.

Het zit al in ons

Acute intoxicatie is levensgevaarlijk, maar het gevaar van chronische blootstelling voor de mens (én milieu) werd en wordt nog steeds geminimaliseerd onder druk van de grootindustrie.

Glyfosaat werd ondertussen niet alleen in planten en slachtvlees vastgesteld, het werd ook al teruggevonden in navelstrengbloed en moedermelk

Gezien glyfosaat echter steeds meer grond en water vervuilt, wordt het ook opgenomen door planten, en dus ook door de dieren die deze opeten. Dus uiteraard ook de mens die het water drinkt, de planten en dieren eet.

Glyfosaat werd ondertussen niet alleen in planten en slachtvlees vastgesteld, het werd ook al teruggevonden in navelstrengbloed en moedermelk, en zelfs in vaccins.

In 2013 werd al bij 50% van de Nederlandse bevolking glyfosaat in de urine aangetroffen.

Bij mensen die “niet-biologische” voeding eten, en vooral bij chronisch zieke mensen, werden veel hogere concentraties van glyfosaat in de urine vastgesteld.

Vluchten kan niet meer…

(zie kader: “Hoe giftig is het”)

Chemisch belast

De industrialisering van de landbouwsector heeft de laatste halve eeuw milieu, mens en dier onaanvaardbaar chemisch belast. De gevolgen voor alle ecosystemen én de mens hebben de grens van het draagbare bereikt. De grootindustrie blijft in alle toonaarden ontkennen dat er een probleem is, en via het grote geld wetenschappers en beleidsmakers onder druk zetten om beperkingen te voorkomen. Ondertussen hebben GBH zowat alle eco- en voedselsystemen besmet, met desastreuze gevolgen voor de gezondheid van aarde en mens.

‘De aanwezigheid van glyfosaatresidu’s in mens en dier kan ons opzadelen met ontelbare gezondheidsrisico’s.’

Wetenschappers én bezorgde burgers roepen op tot hervorming en sanering van het landbouwbeleid en voor een duurzame en gezonde voedselproductie: ‘De aanwezigheid van glyfosaatresidu’s in mens en dier kan de wereldbevolking opzadelen met ontelbare gezondheidsrisico’s.’

Volgens de Union of Concerned Scientistis is de helft van het landbouwareaal in de VS al geïnfesteerd met superweeds. Zij stellen trouwens dat het pesticidengebruik met 90% zou kunnen verminderd worden, met even goede of betere opbrengsten. Dit door gebruik te maken van de wetenschap van de “agro-ecologie”.

Niet uit het nieuws te slaan

Ondertussen volgen de ontwikkelingen elkaar snel op. Want de tijdelijke vergunning die de Europese commissie in 2015 gaf voor glyfosaat loopt af eind 2017, en het gevraagde ‘tweede advies’ van EChA (European Chemicals Agency) in maart 2017 volgde de mening van het EFSA (European Food Safety Authority) in 2015. De discussie en het gelobby van de Glyphosate Task Force (GTF) zijn weer op kruissnelheid.

Uit deze massa interne e-mails blijkt hoeveel moeite Monsanto en de Glyphosate Task Force deden om het imago van glyfosaat proper en winstgevend te houden.

Recent werden op rechterlijk bevel in de VS de ‘Monsanto papers’ vrijgegeven. Uit deze massa interne e-mails blijkt hoeveel moeite Monsanto en de Glyphosate Task Force deden om het imago van glyfosaat proper en winstgevend te houden.

Maar de twijfel over de betrouwbaarheid van de studies, gesponsord door Monsanto, heeft het vertrouwen in Monsanto wel een deuk gegeven. Op basis daarvan werd het gebruik door particulieren verboden in België; de landbouw vertegenwoordigt echter wel 90 à 95 % van het gebruik.

Dus het probleem blijft brandend actueel.

EU-gezondheidsminister Andriukaitis zal bij de volgende commissievergadering op 19-20 juli een aanvraag indienen om de vergunning voor glyfosaat met 10 jaar te verlengen, met daarnaast alleen enkele aanbevelingen om het gebruik van glyfosaat te beperken op ‘gevoelige’ plaatsen (speeltuinen, openbare parken e.d.). Maar geen verbod. Het wordt aan de lidstaten zelf overgelaten om daarover te beslissen. Dit voorstel ligt ver beneden wat het Europees Parlement vroeg na het vrijkomen van de Monsanto papers.

Skiftet Demokratinätverk (CC BY 2.0)​

Dat het evenmin strookt met wat de Europese burgers willen, wordt aangetoond door het succes van het Europees Burgerinitiatief ECI: een referendum dat al meer dan 1,3 miljoen handtekeningen verzamelde. Volgens het verdrag van Lissabon is Europa nu verplicht hierover een hoorzitting te organiseren en een standpunt te geven. Dit zal gebeuren in de EU commissie op 11 oktober. De handtekeningen werden al overhandigd, maar het referendum loopt nog, de organisatoren willen twee miljoen handtekeningen bereiken.

De eerste stemming in de Europese Commissie wordt verwacht eind oktober, er moet een definitieve beslissing zijn tegen het einde van 2017.