Zoals na elke grote verkiezing stromen vanuit alle uithoeken ter wereld reacties binnen. En zoals dat hoort volgens de etiquette, uiten staatshoofden zich vooral verzoenend en hoopvol. Dat is na de overwinning van de Republikein Donald Trump, iemand die tijdens de verkiezingscampagne nochtans zowat elke vorm van politieke correctheid aan zijn laars lapte, niet anders.
Leden van de rechtse beweging Hindu Sena betuigen hun steun aan Trump. De Indische president Modi kijkt er alvast naar uit om de Indiaas-Amerikaanse samenwerking naar “nieuwe hoogtes” te tillen.
© Reuters
Wat verwachten ze in Azië, Afrika of Latijns-Amerika van de nieuwe sterke man in het Witte Huis?
Laten we beginnen in Afrika, waar niemand minder dan Pierre Nkurunziza, de omstreden Burundese president die tegen alles en iedereen in vorig jaar toch een derde ambtstermijn aanvatte, Trump als eerste feliciteerde met de overwinning. Nkurunziza, fel bekritiseerd door repressief geweld en mensenrechtenschendingen in zijn land, hoopt dat ‘de nieuwe president de juiste beslissing zal nemen eens de waarheid over de situatie in Burundi aan het licht komt.’
Niet veel later op de dag volgden ook felicitaties van Tanzania en de Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma, die beiden de hand reiken voor een vruchtbare samenwerking in de toekomst. Ook de Zuid-Soedanese regering liet verstaan ‘betere relaties met de VS te verwachten’.
De Zuid-Afrikaanse Daily Maverick schrijft in een kritisch stuk dat de verkiezing van Trump slecht nieuws is voor ontwikkelingssamenwerking, economische groei en de rechten van minderheden
In de pers en op sociale media valt echter minder voorgekauwde diplomatie te lezen: de Burundese burgermaatschappij in ballingschap hoopt dat ‘president Trump anders zal zijn dan kandidaat Trump’. De Zuid-Afrikaanse Daily Maverick schrijft in een kritisch stuk dat de verkiezing van Trump slecht nieuws is voor ontwikkelingssamenwerking, economische groei en de rechten van minderheden – in het bijzonder holebi’s - in Afrika. Daarnaast zou de xenofobie en anti-moslimretoriek van Trump radicalisering alleen maar mee in de hand werken, en dat is spek voor de bek van terroristische groeperingen als Al Shabaab en Boko Haram.
In Nigeria, een trouwe bondgenoot van de VS, overheerst volgens AllAfrica angst voor president Trump. Zijn beloftes om migratie naar de VS te verstrengen vallen niet in de smaak bij de bevolking. De Nigeriaanse schrijver en Nobelprijswinnaar Wole Soyinka gaf eerder al aan “zijn green card te verscheuren als Trump de verkiezingen wint”.
Een groot contrast met de reactie van de Israëlische premier Netanyahu, die Trump een “ware vriend van Israël” noemt, of de Japanse eerste minister Shinzo Abe, die de kersverse president feliciteerde en ‘er enorm naar uit kijkt om verder samen te werken en de banden te versterken’.
De Palestijnse president Mahmoud Abbas hoopt dan weer dat Trump vrede zal kunnen brengen tijdens zijn ambtstermijn. Hamas spoort de nieuwe leider aan om de Amerikaanse politiek tegenover de Palestijnen te heroverwegen en een meer gebalanceerde positie in te nemen. Palestijnse analisten geloven echter niet dat een Trump-administratie zoden aan de dijk zal zetten voor vrede in het Israëlisch-Palestijns conflict.
In Iran was vooraf al één ding zeker: zowel Clinton als Trump zouden de relaties met de VS bemoeilijken. Persagentschap Tasnim publiceerde een reactie van de minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif, waarin die aandringt dat de VS het internationale nucleaire akkoord bereikt onder ex-president Barack Obama implementeert. Tijdens zijn campagne bekritiseerde Trump deze overeenkomst meermaals. In buurland Pakistan prees de eerste minister Nawaz Sharif Trump’s gevoel voor zaken, en noemde hij zijn verkiezing “historisch”.
In India onthoudt president Narendra Modi vooral de vriendschappelijke woorden die Trump tijdens zijn campagne uitsprak. Modi kijkt er alvast naar uit om de Indiaas-Amerikaanse samenwerking naar “nieuwe hoogtes” te tillen. Volgens commentator Shastri Ramachandaran moet India vooral onthouden dat kandidaat Trump buurland Pakistan ‘wellicht het gevaarljikste land ter wereld’ noemde, en dat hij China beschouwt als een tegenstrever. Twee standpunten die de positie van India in Azië kunnen versterken.
Bezorgdheid echter in Indonesië, waar Trump’s islamofobe uitspraken bij de overwegend islamitische bevolking nog lang niet verteerd zijn. De Indonesische vicepresident Jusuf Kalla gaf eerder al aan dat de Indonesiërs een Republikeinse overwinning “moeilijk” zouden onthalen.
De Filipijnse president Rodrigo Duterte, die in zijn retoriek wel wat weg heeft van Trump, kijkt er ‘enorm naar uit om samen te werken’.
De eerste minister van dwergstaat Singapore, al jaar en dag een van de belangrijkste strategische en economische partners van de VS in Azië, feliciteerde de nieuwe Leader of the Free World met zijn overwinning, maar waarschuwt voor een ‘diepe frustratie bij de westerse kiezers, die duidelijk signalen geven om de status quo uit te dagen’.
Analisten in Singapore en Indonesië vragen zich ondertussen af hoe Trump’s buitenlands beleid de handelsrelaties tussen Amerika en Azië zal beïnvloeden. De Filipijnse president Rodrigo Duterte, die in zijn retoriek wel wat weg heeft van Trump, kijkt er ‘enorm naar uit om samen te werken’.
In China overheerst twijfel rond de figuur van Donald Trump. De South China Morning Post schrijft dat een versterkte band met China bovenaan de agenda moet staan. Opiniemaker Jia Qingguo, professor aan het Departement Internationale Relaties van de Universiteit van Peking, beschrijft Trump als “het symbool van de onzekerheid”. Allesbehalve welgekomen in de reeds broze relatie tussen de VS en China.
The Beijing News ziet de Republikeinse overwinning als een zware nederlaag voor de Democraten, maar vooral voor de traditionele elitaire politiek in het Westen. ‘De grootste dreiging van President Trump blijft zijn onvoorspelbaarheid’, aldus het Chinese medium.
Vraag naar stabiliteit ook vanuit Zuid-Koreaanse hoek, waar minister van Buitenlandse Zaken Yun Byung-Se hoopt dat de uitstekende relatie tussen zijn land en de VS zo weinig mogelijk verandert, en dat Trump zich zal blijven inzetten tegen het nucleaire programma van buurland Noord-Korea.
Het Qatarese Al Jazeera noemt Trump de meest onvoorspelbare man die ooit de positie als president van de Verenigde Staten mocht bekleden. In een analysestuk over de gevolgen van president Trump voor het Midden-Oosten, verwacht Al Jazeera een nauwere samenwerking tussen Rusland en de VS in het Syrisch conflict, met vooral Poetin die de grote lijnen uitzet.
Trump’s voorliefde voor “sterke, mannelijke leiders” zou ook tot betere relaties kunnen leiden met Egyptisch president Abdel-Fattah el-Sisi en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. De Turkse minister van Justitie Bekiz Bozdag liet via het persagentschap Anadolu alvast weten dat hij ‘hoopt dat onder de nieuwe president, de relaties tussen Turkije en de VS zullen verbeteren.’
In Mexico geldt Trump als een van de meest gehate politieke figuren.
In Mexico, waar de migratiepolitiek van Trump – ‘We’re going to build a wall’ en ‘They are rapists, drug dealers and criminals’ – met bange ogen werd gevolgd, geldt Trump als een van de meest gehate politieke figuren. De Mexicaanse president Enrique Pena Nieto feliciteerde de VS met de uitslag van de verkiezingen, maar vermeed in alle talen de naam van Donald Trump.
‘Heel het land is in schok en houdt het hart vast voor de toekomst’, zegt Esteban Illades, redacteur bij het magazine _Nexos. ‘_Op dit moment valt er niet veel anders te doen dan te wachten.’ De Mexicaanse historicus Enrique Krauze tweette: ‘De democratische en geciviliseerde wereld zal opnieuw het kwade moeten confronteren, opnieuw met bloed, zweet en tranen.’