India wil toeristische trekpleister maken van Laccadiven: ‘Ecologische ramp’

Een ‘ideale samenleving zijn op een paradijselijk eiland’, dat zijn de Laccadiven volgens sommigen. Indiase plannen voor grootschalig toerisme bedreigen de rust op de eilandengroep.

© Flickr / Rainer Voegeli (CC BY-NC-ND 2.0)

De Laccadiven, een eilandengroep in India, staan sinds kort in rep en roer omdat de Indiase regering er een economische zone en hotspot voor internationaal toerisme van wil maken. En dat terwijl de klimaatverandering de eilanden al bedreigt: binnen vijftig jaar zullen ze sowieso onbewoonbaar zijn. Proberen Indiase overheid en bedrijven nog op de valreep te cashen om dan hard weg te rennen?

De Laccadiven, ook bekend onder de plaatselijke Malayalam naam Lakshadweep, zijn een groep van 36 eilanden. De liggen aan de kust van Kerala in de Arabische Zee, ten westen van het Indiase continent.

Tien van die eilanden zijn bewoond. De eilandengroep bestaat uit spectaculair natuurschoon, dat ook ecologisch gevoelig is.

Dit zijn bijzondere eilanden, zo verduidelijkt marien bioloog en Laccadiven-onderzoeker Rohan Arthur. ‘Omdat een deel van de eilanden al 1500 jaar bewoond is.’ Er floreren mangrovebossen en er zwemmen dolfijnen. Het zijn bovendien atollen, ringvormige koraaleilanden, ‘geologisch uitzonderlijk want ze bestaan geheel uit koraal. In atol-ecosystemen leven bijzondere plant- en vissoorten, zoals allerlei zeewieren, en koraalbloemen.‘

De centrale regering in Delhi heeft verregaande plannen voor de eilanden, zo bleek onlangs. De Laccadiven zijn geen zelfstandige Indiase deelstaat, maar een zogenaamd unieterritorium, een Indiase bestuurlijke eenheid. Daardoor vallen de eilanden onder direct gezag van de regering in Delhi.

‘Er is geen armoede zoals op het vasteland. En geen extreme rijkdom. De welvaart is redelijk goed verdeeld.’

‘Je zou de relatie tussen de centrale overheid en de uniegebieden doorgaans kunnen omschrijven die van weldoener en hulpbehoevende,’ zo stelt Arthur. ‘Al sinds de onafhankelijkheid stelt de overheid zich op als brenger van weldaad en ontwikkeling van wat als achtergestelde gebieden werd beschouwd. Dat was altijd al zo, maar de relatie tussen de Laccadiven en de overheid was altijd redelijk goed.’

Al is er op de eilanden geen sprake van armoede zoals op het Indiase vasteland, zegt Arthur. ‘En geen extreme rijkdom.’ De 64.000 eilandbewoners leven van visserij, kokosnootplantages en kleinschalig toerisme. ‘De welvaart is redelijk goed verdeeld. Je zou kunnen zeggen dat de Laccadiven een ideale samenleving zijn op een paradijselijk eiland.’

‘Anders dan het stereotiepe beeld van de term “inheems” wil, is de gemeenschap ook goed opgeleid’, legt de marien bioloog uit. ‘De mensen zijn geletterd en de meesten zijn zelfstandig ondernemer.’

‘Nieuw tijdperk’

Sinds januari is Praful Khoda Patel, lid van premier Modi’s partij (de BJP), bestuurder van de eilanden groep. Hij lanceerde de reeks voorstellen die onrust zaaien op de Laccadiven.

‘Als op een kwetsbare plek als de Laccadiven ecologische grenzen worden overtreden, is dat desastreus.’

De Laccadiven moeten een internationale toeristenhub worden, zoals de Maldiven (zo’n 800 kilometer verderop), aldus kersvers bestuurder Patel. Dat betekent: luxeresorts bouwen op de onbewoonde eilanden, en ook meer strandtoerisme.

Daarnaast zijn er plannen voor meer scheepvaart en om mineralen uit de bodem te halen. ‘We introduceren de Laccadiven in het nieuwe tijdperk van vooruitgang, voorspoed en kansen,’ toonden paginagrote overheidsadvertenties in prominente Indiase kranten triomfantelijk.

Een advertentie in een Indiase krant: ‘Naar een nieuw tijdperk van vooruitgang, voorspoed en kansen’.

© Saskia Konniger

Plannen voor de eilanden worden doorgaans ontwikkeld samen met de lokale gemeenschap en met aandacht voor de ecologische grenzen. ‘Maar nu is er sprake van een ongeduldige koers, ingegeven door een bepaalde visie van vooruitgang. Zonder rekening te houden met het ecosysteem en zonder overleg met de bewoners.’

‘De plannen druisen in tegen de culturele normen van de bevolking en botsen met de ecologische realiteit van het eiland’, zegt Arthur. ‘Als op een kwetsbare plek als de Laccadiven ecologische grenzen worden overtreden, is dat desastreus. Heel zorgwekkend.’

Bestuurder Patel begon zijn regeerperiode ook met het instellen van de Goonda Act, een wet die het makkelijker maakt om mensen op te sluiten bij verdenking van criminele activiteiten.

De wet kwam er niet voor niets, meent parlementslid van de Nationalistische Congrespartij en eilandbewoner Mohammed Faizal. ‘Er is amper criminaliteit op het eiland’, roept hij verontwaardigd door de telefoon. ‘Hij kent ons niet eens. We hebben de laagste misdaadcijfers van India. Patel voorzag protesten tegen de nieuwe maatregelen die hij wil invoeren. Met deze wet wil hij verzet kunnen uitschakelen.’

Hindoenationalistische agenda

Critici stellen dat de nieuwe bestuurder Patel behalve een neoliberale ook een hindoenationalistische agenda wil opdringen; de bevolking van de Laccadiven is voor 97 procent moslim. Na de Goonda-wet volgden een verbod op het slachten van rundvee, een opheffing van het alcoholverbod en een herziening van landrechten. Die laatste maatregel, zo vrezen de bewoners, zou onteigening makkelijker maken.

‘Sinds de regering in Delhi de regels op de eilanden versoepelden, hebben we niet één maar duizenden besmettingen.’

‘Iedereen is nu bang voor landonteigening’, zegt parlementslid Mohammed Faizal. Daarbij zijn veel inwoners ontsteld dat Patel de coronaregels versoepelde. ‘Tot 1 januari van dit jaar hadden we maar één besmetting. Er waren strenge quarantaineregels. We weten hoe kwetsbaar we zijn, want onze gezondheidszorg is beperkt. We deden erg ons best om de eilanden af te schermen van het coronavirus. Sinds de regels versoepelden hebben we duizenden besmettingen.’

De vrees dat de zogenaamde Goonda-wet gebruikt zal worden om kritiek in de kiem te smoren, werd aangewakkerd toen filmmaakster Aisha Sultana werd gearresteerd omwille van anti-Indiase activiteiten. Ze sprak zich in een televisieprogramma uit tegen bestuurder Patel, en beschuldigde hem ervan COVID-19 ‘als biowapen in te zetten tegen de bevolking’. Sultana is nu vrij op borg, maar haar zaak loopt nog.

Ook andere, reeds uitgevoerde maatregelen baren de bewoners zorgen. Zo werden vissersboten en strandhutten vernietigd. Op grond van ‘illegale visserij’, maar de bewoners denken dat ze plaats moeten maken voor toerisme.

De Laccadiven moeten een internationale toeristenhub worden, zo wil de nieuwe bestuurder van de regering in Delhi. De 64.000 eilandbewoners leven nu van visserij, kokosnootplantages en kleinschalig toerisme.

Flickr / Rainer Voegeli (CC BY-NC-ND 2.0), Mike Prince (CC BY 2.0)

De meeste eilanders zijn vooral ook bezorgd om het fragiele ecosysteem. Ze zetten daarom de actiegroep Save Lakshadweep Forum op. Op sociale media plaatsen honderden bewoners foto’s en filmpjes met oproepen om het ecosysteem en de biodiversiteit te beschermen.

‘Alleen al de infrastructuur die aangelegd gaat worden, zal een enorme impact hebben op de natuur’, stelt Faizal. Met een groep bewoners ging hij in hoger beroep bij het gerechtshof van de deelstaat Kerala. ‘We eisen de terugdraaiing van alle wetten en de vervanging van Patel. We werden niet geraadpleegd. Ze jaagden regelgeving erdoor tijdens de coronacrisis, zodat het moeilijk was om bezwaar in te dienen.’

Dat laatste lijkt een bredere trend. Tijdens de coronacrisis versoepelde de Indiase overheid de regulering die het milieu moet beschermen. Inspraak van omwonenden over bijvoorbeeld boomkap of mijnbouw is daardoor lastiger geworden.

Onbewoonbaar door de klimaatverandering

Volgens een journalist van Mongabay hebben de overheid en privébedrijven al plannen om op de 10 onbewoonde eilanden luxevilla’s te plaatsen, naar het voorbeeld van de Maldiven.

Marien bioloog Arthur is kritisch. ‘Je kunt je afvragen voor wie dit wordt ontwikkeld. Het luxetoerisme op de Maldiven laat een behoorlijke ecologische voetafdruk na. En in de Maldiven gaan de winsten van dit toerisme naar de buitenlandse investeerders.’

‘De eilandbewoners van Lakshadweep zijn hoogopgeleid. Zij willen hun onafhankelijkheid niet opgeven. Ze willen zelf ondernemen en niet schoonmaken voor anderen tegen een klein salaris.’

Als het zeewaterniveau blijft stijgen, zullen de eilanden verdwijnen onder de zeespiegel.

Volgens experts staat de ecologie van de eilanden ook zonder massa- of luxetoerisme al ernstig onder druk. Door vervuiling, overmatig dreggen en overbevissing, maar vooral door de klimaatverandering. Als het zeewaterniveau blijft stijgen, zullen de eilanden verdwijnen onder de zeespiegel. En het steeds warmere zeewater is een ramp voor de koraalriffen.

‘We zijn al zo bezorgd over de toekomst van de eilanden,’ zegt parlementslid Mohammed Faizal. ‘We weten dat we in gevaar zijn door de klimaatverandering. We waren net bezig met het maken van duurzame plannen. Het beleid van Patel staat hier haaks op. Als zijn plannen doorgaan, zal het heel snel gedaan zijn met de eilanden. Waar moeten we dan naartoe?’

Inmiddels heeft de Indiase minister van Binnenlandse Zaken Amit Shah beloofd dat er geen regels zullen worden doorgevoerd zonder inspraak van de bewoners. ‘Ik hoop het’, reageert Faizal. ‘De rechter heeft de overheid opdracht gegeven om een pauze in te lassen. De bouw van hotels is nog niet begonnen. Ik ben hoopvol. We wachten nu de uitkomst van de rechtsgang af. ’

Volgens marien bioloog Arthur zijn de economische activiteiten van de bewoners tot nu toe redelijk aangepast aan de omgeving. ‘Zo vist een groot deel van de eilanders met een haak en lijn op tonijn, zodat de vissen één voor één uit de zee worden gehaald. Op deze manier is het redelijk duurzaam.’

‘Maar hoewel voor veel bewoners de klimaatverandering en haar gevolgen nog vrij abstract is, zien ze wel degelijk dat de situatie elk jaar verergert. Ze zien dat er minder vissen zijn. Dat het rif beschadigd raakt. Het vooruitzicht is niet goed. Binnen vijftig jaar zullen de eilanden onbewoonbaar zijn.’

‘Binnen vijftig jaar zullen de eilanden onbewoonbaar zijn.’

Is er dan nog wel hoop? ‘Je kan drie dingen doen’, stelt Arthur. ‘Eén: opgeven en alle bewoners morgen naar de Indiase deelstaat Kerala evacueren. Twee: op de valreep nog zoveel mogelijk cashen en dan hard wegrennen. Of drie: proberen om nog zolang mogelijk op een duurzame manier op het eiland te leven. Ik schat zo in dat de eilanders voor de derde optie kiezen.’

‘Ze moeten zelf de keuze krijgen. Ja, een toekomst op de eilanden zal grote aanpassingen vergen. En er is een grote kans dat de mensen binnen een of twee generaties naar het vasteland moeten. De dreiging van de klimaatverandering is er. Maar de weerbaarheid van de natuur heeft me vaak ook verrast. We kunnen ook proberen het koraal te behouden, het een kans geven om te herstellen. Zolang het nog kan.’