Minderheden in Azië en Midden-Oosten vrezen voor gevolgen van Twitter-overname door Elon Musk

Mensenrechtenverdedigers vrezen dat het plan van Elon Musk om het modereren van tweets terug te draaien, zullen leiden tot ongecontroleerde en ongefilterde uitlatingen die kunnen leiden tot geweld. (Op de foto Elon Musk tijdens een persconferentie in 2018)

Daniel Oberhaus / Flickr (CC BY 2.0)

De overname van Twitter door Elon Musk heeft de alarmbellen doen afgaan bij mensenrechtenactivisten in Azië en het Midden-Oosten. Ze zijn bang dat het socialemediaplatform (nog meer) zal aanzetten tot geweld – waardoor vooral minderheden worden getroffen.

In alle media-aandacht rond de overname van Musk vallen vooral zijn opvattingen over de vrijheid van meningsuiting op. Hij noemt zichzelf een ‘absolutist van de vrijheid van meningsuiting’ en heeft kritiek geuit op het beleid van Twitter om tweets van gebruikers te modereren. Mensenrechtenverdedigers vrezen dat zijn plannen om dit terug te draaien zullen leiden tot ongecontroleerde en ongefilterde haatzaaiende uitlatingen die kunnen aanzetten tot geweld.

‘We zouden hiermee een heel donkere kant op kunnen gaan.’

Dit zal vooral toch al kwetsbare mensen in gevaar brengen, zegt Phil Robertson, adjunct-directeur Azië van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch.

‘Aanzetten tot geweld tegen minderheidsgroepen, zoals we zagen bij de Rohingya toen socialemediaplatforms niets deden tegen haatzaaiende uitlatingen, is een reëel gevaar’, zegt Robertson. ‘We zouden hiermee een heel donkere kant op kunnen gaan.’

Onderzoekers van de Verenigde Naties hebben eerder gezegd dat Facebook een sleutelrol speelde bij het verspreiden van haatzaaiende uitlatingen die in 2017 het geweld tegen Rohingya-moslims in Myanmar aanwakkerden. Dat leidde tot massamoorden en verkrachting door soldaten.

Ook Twitter kreeg op dit punt kritiek: het zou niet genoeg hebben gedaan om discriminatie, haatzaaiing en het aanzetten tot geweld in Ethiopië, waar sinds 2020 wordt gevochten, een halt toe te roepen. Het bedrijf reageerde niet op een verzoek om commentaar. Op de website stelt het: ‘We werken er hard aan om schadelijke en illegale inhoud tot een minimum te beperken. We proberen de verspreiding en het bereik van schadelijke of misleidende informatie te beperken, vooral wanneer het doel is om een maatschappelijk proces te verstoren of offline schade aan te richten.’

Minder contentmoderatie

In India – volgens onderzoekssite Statista het op twee na populairste land ter wereld voor Twitter, met ongeveer 24 miljoen gebruikers – zijn op sociale media regelmatig beledigingen en memes te zien gericht op moslims en dalits, de zogenoemde ‘kastelozen’.

‘Kastengerichte discriminatie is wijdverbreid, en Twitter slaagt er niet in om daar op een genuanceerde en effectieve manier iets tegen te doen’, zegt Raman Jit Singh Chima, beleidsdirecteur Azië bij digitale rechtengroep Access Now.

Musks plannen staan op gespannen voet met de Europese Unie waar nieuwe regels vragen om meer actief toezicht op online haatzaaiende uitlatingen.

Het voornemen van Musk om Twitter te privatiseren en de moderatie (screening) van content terug te brengen, leidt tot grote zorgen dat ‘ongebreidelde online discriminatie zich kan vertalen in offline bedreiging van de veiligheid en vrijheden van mensen’, zegt hij. ‘In heel Azië, waaronder India, Myanmar, Sri Lanka en Bangladesh, zien we hoe politieke actoren en extremisten aanzetten tot geweld door zich te richten op mensenrechtenverdedigers en minderheden. Die uitingen worden via Twitter versterkt.’

Zo is Rana Ayyub, journalist en moslim, en kritisch ten opzichte van rechtse hindoe-politici in India, online al vaak bedreigd om haar werk. In Bangladesh zijn vooral homorechtenactivisten, atheïstische bloggers en academici het doelwit.

Musks plannen staan op gespannen voet met Aziatische regeringen die willen dat tech-bedrijven inhoud tijdig verwijderen die zij als ongepast beschouwen, maar ook met de Europese Unie waar nieuwe regels ook vragen om meer actief toezicht op online haatzaaiende uitlatingen.

Op dit moment stelt het beleid van Twitter dat aanvallen op mensen op basis van hun ras, etniciteit, nationaliteit, seksuele geaardheid, geslacht, genderidentiteit, religieuze overtuiging, leeftijd, handicap of ziekte ‘in strijd kan zijn met ons beleid inzake haatdragend gedrag’. Dergelijke tweets worden beoordeeld en opgevolgd, met mogelijk ‘onmiddellijke en permanente schorsing’ van de accounts van degenen die gewelddadige bedreigingen delen.

Online discriminatie en intimidatie

Ook in het Midden-Oosten neemt online haatzaaien toe, volgens 7amleh, een in Israël gevestigde ngo die pleit voor meer Palestijnse digitale rechten. De organisatie registreerde vorig jaar meer dan 620.000 online discussies waarin racisme en opruiing voorkwam.

Twitter was goed voor 58 procent van die opruiende uitingen op sociale media. Het ging dan vaak om tweets gericht tegen Arabische parlementsleden. ‘Dit vraagt erom veel serieuzer om te gaan met haatzaaiende uitlatingen, vooral omdat dit leidt tot schade en geweld in de echte wereld’, zegt Mona Shtaya, adviseur bij 7amleh.

Shtaya noemt Musks voorstel om een einde te maken aan anonieme accounts op Twitter ‘gevaarlijk, vooral voor mensen die leven onder onderdrukkende regimes, die activisten en mensenrechtenverdedigers vaak vervolgen op basis van wat ze op sociale media publiceren’.

In Libanon werd journalist Luna Safwan online bedreigd nadat ze een tweet had geplaatst over de politieke invloed van de militante groep Hezbollah. Dit past in een wereldwijde trend van intimidatie tegen vrouwelijke journalisten, die geregeld melden dat online intimidatie ook offline invloed heeft.

Nieuwe gebruikers

Access Now vraagt om ‘concrete maatregelen van Twitter om de mensenrechten te beschermen, ongeacht wie de eigenaar van het bedrijf is.’ Daar zou ook een onafhankelijke beoordeling van de gevolgen van de overname voor de mensenrechtensituatie bij horen, stelt de organisatie.

Dat zou inzichtelijk kunnen maken welke zorgen er leven onder mensen in het mondiale Zuiden, zegt Mishi Choudhary, juridisch directeur van het Software Freedom Law Center in Delhi, dat de rechten van internetgebruikers verdedigt.

‘Deze gebruikers hebben niet de mogelijkheden en organisaties om hun rechten te beschermen, maar worden wel voortdurend lastiggevallen door hun eigen leiders’, zegt ze. ‘Zij vormen de groeiende toekomstige afzetmarkt voor dit soort platforms, maar hun stem ontbreekt volledig in de discussies hierover.’

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters News Foundation