Vijf zaken die je nu moet weten over Nigeria

B​ijna één op de zes Afrikanen is Nigeriaan. Dit West-Afrikaanse land, Naija in de volksmond, herbergt de grootste economie van het continent. Rijk aan grondstoffen, conflict en cultuur blijft het enorme land desondanks een blinde vlek voor de westerse media. Een introductie.

1. Diaspora

Alleen al in de Verenigde Staten geven bijna 400.000 mensen te kennen eerste of tweede generatie Nigeriaanse migranten te zijn. Jaarlijks sturen ze miljarden dollars op naar familie en vrienden in hun land van oorsprong. Een bedrag waarbij het beschikbaar gestelde budget voor ontwikkelingssamenwerking verbleekt. Het geld verandert het aanschijn van steden en dorpen en doet jongeren dromen van migratie of… hun eigen handeltje.

Er zijn weinig Europese, Amerikaanse of Afrikaanse steden te vinden waar er geen legitieme Nigeriaanse business bloeit

Inderdaad, wereldwijd staan de Nigerianen bekend om hun zakeninstinct – te goeder en te kwader trouw. De wijk Sunnyside in het Zuid-Afrikaanse Pretoria mag bijvoorbeeld dan vergeven zijn van de criminele Nigeriaanse drugdealers en pooiers - er zijn weinig Europese, Amerikaanse of Afrikaanse steden te vinden waar er geen legitieme Nigeriaanse business bloeit. Nigerianen hebben door de jaren een reputatie opgebouwd als trotse en te duchten zakenpartners.

De diaspora creëert zo een wereldwijd netwerk waarop goederen, ideeën, mensen en geld gezwind heen en weer vliegen.

2. Cultureel epicentrum

Wole Soyinka won als eerste Afrikaan ooit de Nobelprijs voor Literatuur. Bij nadere inspectie blijkt het land een broeinest te zijn voor literair talent. Zo bestormt Chimamanda Ngozi Adichie sinds haar debuut in 2003 het internationale firmament van ’s werelds meest erkende schrijvers_._ Naast haar literaire vakmanschap wordt Adichie geroemd voor het aantrekken van een nieuwe generatie naar Afrikaanse literatuur. Haar essay We should all be feminists werd in 2015 verspreid onder alle Zweedse 16-jarigen.

Ook op muzikaal vlak gaat het hard in Nigeria – vooral sinds de opkomst van de Afrobeat in de jaren zeventig. Afrobeat was het geesteskind van de wietrokende, polyamoureuze multi-instrumentalist Fela Kuti, die op geheel eigengereide wijze jazz en funk begon te mengen met West-Afrikaanse ritmes zoals highlife. Het sloeg wereldwijd in als een bom, en niet alleen omwille van de uitgesponnen, extreem energieke nummers. Net zoals zijn neef, Nobelprijswinnaar Soyinka, verpakte Fela zeer politieke boodschappen in zijn werk. Het leverde hem maandenlange gevangenisstraffen op, en albums zoals Zombie werden wereldwijd omarmd als muzikale mijlpalen in de strijd tegen autoritarisme.

Na de dood van Fela in 1997 verdween Afrobeat wat in de marge. Maar Nigeria blijft haar zonen en dochters uitsturen. Jonge artiesten zoals Wizkid zijn razend populair in heel Afrika en fungeren als dansbare getuigen van Nigeria’s functie als continentaal cultureel epicentrum.

En wie heeft nog niet gehoord over Nollywood, de belangrijkste filmindustrie van het Afrikaanse continent?

3. Economie

De rijkste zwarte man én vrouw ter wereld zijn beiden Nigerianen. Hij verdiende zijn fortuin in de cementindustrie, zij als ceo van verschillende bedrijven in de mode- en olie-industrie. De Nigeriaanse economie stak in absolute cijfers de Zuid-Afrikaanse voorbij in 2014.

Het land in West-Afrika barst van de grondstoffen, waarvan olie de belangrijkste en meest controversiële is. Het levert het land naast enorme hoeveelheden cash ook de nodige interne conflicten en milieuschade op.

4. Conflict

Naast grondstoffen is Nigeria eveneens een land rijk aan conflicten. De kustlijn stond tijdens de intercontinentale slavenhandel bekend als Slave Coast – havens zoals die van Lagos en Calabar speelden een cruciale rol in de handel. Nadien hertekende de Britse kolonisator het enorme land naar een federatie, zonder belang te hechten aan bestaande etnische of religieuze structuren.

Na de onafhankelijkheid in 1960 barstte die sluimerende etnische etterbuil al snel open. De oorlog in Biafra (1967 – 1970) tussen etnische Hausa en Igbo eiste tussen de één en drie miljoen doden. De meesten kwamen om in slachtpartijen en van ontbering. Het ging de geschiedenis in als eerste conflict waar televisiebeelden werden gedraaid van een hongerende Afrikaanse bevolking. Geschokt door de gruwel in Biafra richtten een handvol dokters en journalisten later de organisatie Artsen zonder Grenzen op.

Tot op vandaag zijn er bewegingen actief die pleiten voor de oprichting van de staat Biafra. Amnesty International beschuldigt het Nigeriaanse leger van het gewelddadig onderdrukken van de secessionisten. Er zou videografisch bewijs zijn van een slachtpartij op 150 Biafranen op een herdenkingsdag in 2016.

Gedurende de 19e eeuw veroverde ene Usman dan Fodio al een gebied in Noord-Nigeria dat later bekend zou worden als het Sokoto-kalifaat

Internationaal bekender is het conflict in Noordoost-Nigeria, waar Boko Haram sinds 2009 systematisch de samenleving ontwricht. Maar militante islam heeft nochtans een langere traditie in Nigeria.

Gedurende de 19e eeuw veroverde ene Usman dan Fodio al een gebied in Noord-Nigeria dat later bekend zou worden als het Sokoto-kalifaat. De kalief propageerde de invoering van de sharia als een manier om hebberigheid en heidendom te bestrijden. Desondanks blijkt uit zijn geschriften dat Usman dan Fodio een groot voorstander was van geletterdheid en scholing voor zowel mannen als vrouwen. Boko Haram doet vandaag beroep op zijn erfenis, maar de lezing is selectiever: scholen worden gedwongen gesloten en de leerlingen ontvoerd. Niet zelden worden die nadien opgeleid om zelfmoordaanslagen te plegen op markten en pleinen in Nigeria of één van de buurlanden Tsjaad, Kameroen en Niger.

De sharia geldt als belangrijkste bron van rechtsspraak in 12 van de 36 staten, alle in het noorden. De toepassing ervan is niet strikt genoeg naar de zin van Boko Haram. De terreurorganisatie ontpopte zich in de loop der jaren als de dodelijkste ter wereld.

Daarnaast heeft het land ook te kampen met opflakkerend geweld tussen landbouwers en veetelers. Volgens Human Rights Watch eist dit conflict in het oosten meer levens dan de acties van Boko Haram in het noorden.

Spanningen overheersen ook de zuidelijke Nigerdelta, waar verschillende groepen strijden met elkaar en multinational Shell voor de controle over talrijke oliebronnen.

Het is zeldzaam of zelfs ongezien dat Nigeria eens aan de ‘goede kant’ van een internationaal lijstje terechtkomt. Armoede, corruptie, geweld, … Op sommige papieren lijkt het land inderdaad een vogel voor de kat.

5. Verkiezingen

In februari 2019 gaat dit enorme land van 186 miljoen zielen naar de stembus. Huidig president Muhammadu Buhari en voormalig militair dictator presenteert zich voor een tweede termijn, naast een dertigtal andere kandidaten. Over die herverkiezing kwam een lange schaduw te hangen toen een fractie zijn afscheurde van de APC-partij van Buhari uit onvrede met zijn beleid. ‘De All Progessives Congress heeft een stuurloze, onbekwame en incompetente regering bestuurd die er niet in geslaagd is goed beleid te leveren voor de Nigeriaanse bevolking’, kondigde Buba Galadima aan, leider van het afgescheurde Reformed-APC.

Verkiezingen in Nigeria gaan gewoonlijk gepaard met fraude en dodelijk geweld

Verkiezingen in Nigeria gaan gewoonlijk gepaard met fraude en dodelijk geweld. Tijdens de rustigste verkiezingen in decennia, die van 2015, kwamen er weliswaar 56 mensen om het leven, maar geen van de partijen betwistte de uitkomst. Een unicum.

Voorverkiezingen vinden plaats in september of oktober van dit jaar.