Rechten voor vluchtelingen? Minder, minder, minder!

Syrische vluchtelingen uit Afrin in de Deense stad Vejle

© Pieter Stockmans

Steeds meer EU-lidstaten zoeken manieren om de schending van de mensenrechten van vluchtelingen die al in hun land zijn, in te zetten als afschrikking om anderen te ontmoedigen naar het land te komen. Sommige lidstaten voerden maatregelen in die door eigen of Europese rechtbanken onwettig werden verklaard. Het overzicht op het kaartje onderaan getuigt van de race naar de bodem van de vluchtelingenrechten die in de Europese Unie aan de gang is.

De meeste EU-lidstaten hebben het verblijfsrecht voor vluchtelingen tijdelijk gemaakt. Denemarken is de enige lidstaat die het vluchtelingenstatuut van sommige vluchtelingen nu ook echt wil gaan intrekken.

Denemarken is een van de trekkers van de New Hanseatic League, een alliantie van Noordwest-Europese lidstaten die een tegengewicht willen vormen tegen de Frans-Duitse as. Nederland, Ierland en de Scandinavische en Baltische lidstaten willen vooral samenwerken voor de hervorming van de eurozone. In verband met identiteit en migratie willen ze, zoals de Višegrad-landen in Midden-Europa, niet te veel “inmenging” van “Europa”.

Het wordt uitkijken naar wanneer de Deense maatregelen rondom de integratie van vluchtelingen door andere landen binnen deze alliantie worden overgenomen. De N-VA liet al meermaals proefballonnetjes op dat België zich bij deze “club van het Noorden” zou moeten aansluiten. Voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) en Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten pleitten er al voor om ook in ons land een lager leefloon voor vluchtelingen in te voeren. Nederland zoekt manieren om het te doen.

Denemarken laat zien wat er kan gebeuren als nationalisme zich in de EU ongehinderd door supranationale EU-regels kan doorzetten.

Het verschil met Denemarken is dat de meeste EU-lidstaten gebonden zijn door het dwingende Europese asiel- en migratierecht, terwijl Denemarken op dat gebied een opt-out heeft bedongen.

Het Hof van Justitie van de Europese Unie veroordeelde Oostenrijk, dat in 2016 een lager leefloon voor vluchtelingen invoerde. De praktijk moest worden stopgezet.

Dit toont aan dat de EU de rechten van minderheden in de lidstaten werkelijk beschermt. Denemarken laat dan weer zien wat er kan gebeuren als nationalisme zich in de EU ongehinderd door supranationale EU-regels kan doorzetten.

Als radicaal rechtse anti-immigratiepartijen na de Europese verkiezingen van 26 mei 2019 aan invloed en electoraal gewicht winnen, zou de rol van de EU als uitdrager van de universele mensenrechten van vluchtelingen kunnen afnemen.

Steeds meer EU-lidstaten zoeken manieren om de schending van de mensenrechten van vluchtelingen die al in hun land zijn in te zetten als afschrikking om anderen te ontmoedigen naar het land te komen.

De inperking van gelijke rechten op sociale bijstand en gezinshereniging dwingt vluchtelingen in kansarmoede en psychologische stress door langdurige scheiding van geliefden. Dat dient dan openlijk om anderen af te schrikken.

Zo zei Martin Henriksen van de Deense Volkspartij letterlijk tegen MO*: ‘Onze doelstelling is dat, door de verantwoordelijkheid van Denemarken af te schuiven op onze buurlanden Duitsland en Zweden, er uiteindelijk een domino-effect ontstaat waarbij alle EU-lidstaten de verantwoordelijk afschuiven tot achter onze buitengrenzen.’

Het overzicht hieronder getuigt van de race naar de bodem van de vluchtelingenrechten die daarvan het gevolg is. Klik op het pijltje op de kaart. Voor volledig scherm, klik hier. Lees je op een smartphone? Swipe dan naar rechts op de tekst onder het kaartje.

Bron: Asylum Information Database (ECRE)

Dit artikel werd geschreven voor het lentenummer van MO*magazine. Voor slechts €28 kan u hier een jaarabonnement nemen!