Twee dagen voor de vervroegde Griekse parlementsverkiezingen leidt Syriza nog steeds in de polls, naargelang de peiling met 4 tot 6 procent. Tess Vonck is in Athene en stelt vast dat vooral jongeren hun hoop en verwachting investeren in de linkse partij. 'Griekenland ligt opnieuw in de frontlinie van verandering binnen Europa, laat ons hopen dit keer voor een beter alternatief.'
Lees meer over Podemos in Spanje en Syriza in Griekenland!
**‘**We zullen hoop brengen en geschiedenis schrijven, de toekomst is nu!’, zei Syriza leider Alexis Tsipras gisteravond op een uitzinnig, overvol Omonia plein in Athene. Het was zijn laatse speech voor de verkiezingen.
‘Het moment van links is aangebroken’, scandeert een groep jonge Grieken, vlaggenzwaaiend in de menigte. Tsipras verpersoonlijkt voor zijn overwegend jonge achterban een boodschap van hoop in tijden waar geen alternatief het enige alternief leek.
Voor sommige oudere of meer sceptische Grieken herinnert hun bezieling aan een lang vervlogen tijd voor de crisis toen politiek nog de menigte in het land kon beroeren.
‘Een wind van verandering waait over Europa. Deze verandering gebeurt hier in Griekenland, en wel nu! Podemus en Syriza verenigt U!’, moedigt Pablos Iglesias, leider van de Spaanse partij Podemos, de Griekse kiezers alvast aan in hun strijd voor een meer solidair Europa.
Vlucht naar democratie
‘Net als ik willen velen onder mijn vrienden die in het buitenland wonen niets liever dan terugkeren.’
‘De Griekse overheid verhindert ons om vanuit het buitenland te stemmen’, zegt Ismini (25).
© Tess Vonck
Meer dan 200.000 jonge Grieken die sinds de crisis het land ontvluchtten om elders een betere toekomst te zoeken, zullen op afstand moeten toekijken hoe hun land mogelijk Europese geschiedenis schrijft.
‘Het is een gigantisch verlies van menselijk kapitaal dat de Griekse economie nog decennia lang zal achtervolgen’, legt Aliki Mouri, sociologe aan het Grieks Nationaal Centrum voor Sociologisch onderzoek uit.
‘Jongeren die hier met het geld en zweet van zowel hun ouders als de Griekse staat een academische opleiding hebben genoten, werken nu al jaren in westerse landen die niets in hen hebben geïnvesteerd.’
‘Net als ik willen velen van mijn vrienden die in het buitenland wonen niets liever dan terugkeren’, zegt Ismini Kakoyra-Barakli (25). Al twee jaar woont ze Parijs, studeert er rechten en werkt als fotografe om haar studies en verblijf te betalen. Haar vriend ontmoette ze kort voor haar vertrek in Athene. Omdat hij geen Frans spreekt en in Griekenland geen werk vindt, verhuisde hij twee jaar geleden naar Amsterdam. Ze zien elkaar één keer per maand. ‘Ik had er geen idee van wanneer we ooit zouden kunnen terugkeren. Met Syriza in de regering wordt de hoop op een terugkeer realistischer.’
Met andere lotgenoten uit alle hoeken van Europa, de Verenigde Staten en Australië slaagde Ismini erin om op drie weken voor de verkiezingen via een grootschalige internationale crowdfundingcampagne meer dan 12.000 euro te verzamelen om een zeventigtal onder hen dit weekend richting Griekenland te vliegen om hun democratisch recht op te eisen.
‘De Griekse overheid verhindert ons al jaren om vanuit het buitenland te stemmen. Premier Samaras legitimeert dit in Griekse media als een bureaucratisch euvel, maar is het niet verdacht dat Griekse diplomaten en legerofficieren wel kunnen stemmen vanop afstand en anderen niet? Je zou bijna denken dat er meer achter zit, wetende dat jongeren massaal voor Syriza zullen stemmen,’ maakt Eleni (28), het brein achter de campagne en een naar San Fransisco uitgeweken Griekse lerares zich druk.
Syriza ijvert voor een minimum basisloon van 700 euro, activeringsprogramma’s voor jongeren en wil 300.000 nieuwe jobs creëren.
Thierry Ehrmann (CC BY 2.0)
‘Laat ons blijven’
52 procent van de Griekse jongeren is werkloos.
De jongeren die blijven, proberen ondanks de meest sombere werkloosheidsstatistieken in Europa (25 procent) te overleven. Volgens een recente studie van de Bertelsmann Foundation topt Griekenland de lijst van meest sociaal onrechtvaardige landen binnen de EU. De auteurs noemen de jeugd het grootste slachtoffer van de Griekse crisis. Volgens de laatste eurostatistieken is 52 procent van de Griekse jongeren die in het land bleven werkloos.
Jonge activisten achter de ‘I will stay’ beweging zijn vastberaden om te blijven. ‘Als je hier een job kan vinden in Griekenland als jongere, is het bijna alsof je de loterij wint’, zegt Katerina (24) een werkloze economiste die twee jaar geleden uit haar geboortestad Volos naar Athene verhuisde in de hoop er een job te vinden en aan de moeilijke afhankelijkheidsrelatie van haar ouders te ontsnappen. Katerina is een kernlid van de beweging en al sinds 2008 actief als vrijwilliger binnen Neolaia Syriza, de 2000 leden tellende jeugdtak van de partij. ‘Het is heel eenvoudig. Ik heb nu geen toekomst in Griekenland.’
Syriza ijvert voor een minimum basisloon van 700 euro, activeringsprogramma’s voor jongeren en wil 300.000 nieuwe jobs creëren. Katerini: ‘Ik maak mij geen illusies. De gevolgen van de crisis wis je niet zomaar uit, maar met Syriza’s engagement om het potentieel van de Griekse jeugd te benutten heb ik toch al een beetje meer hoop op een toekomst op lange termijn.’
Deze video is onderdeel van de verkiezingscampagne voor de parlementsverkiezingen en gemaakt door Neolaia Syriza.
Een nieuwe verkiezing, een nieuw begin
Veertig procent van Syriza’s kiezers is volgens de laatste peilingen jonger dan vijfentwintig.
De spanning rond de officiële Syriza kiosk op Platia Klafthmonos in hartje Athene is te snijden. Al dagen zit Petros (25), een werkloze net afgestudeerde ingenieur, gevangen in het licht van honderden internationale camera’s die een glimp willen opvangen van de toekomst van Griekenland zoals die anno 2015 vorm krijgt.
Als public relations manager achter de verkiezingscampagne van Neolaia Syriza wil iedereen van hem horen wat jong Griekenland van de toekomst verwacht. ‘Syriza is de Griekse jeugd’, antwoordt hij soms grappend, dan weer bloedserieus.
‘Syriza is de Griekse jeugd’, antwoordt Petros soms grappend, dan weer bloedserieus.
© Tess Vonck
Eén blik op de laatste polls toont een duidelijke generatiekloof. De twee grootse partijen vertegenwoordigen twee heel verschillende leeftijdscategoriën. Veertig procent van Syriza’s kiezers is volgens de laatste peilingen jonger dan vijfentwintig, de regerende Nea Demokratia van premier Samaras heeft vooral steun bij de derde leeftijd.
Veertig procent van Syriza’s kiezers is jonger dan vijfentwintig, de regerende Nea Demokratia heeft vooral steun bij de derde leeftijd.
© Tess Vonck
‘Morgen vandaag, hoop komt eraan_’_, de campagneslogan van de partij spreekt velen aan omdat ze een alternatief voorstelt.
Met drie miljoen mensen nipt op of onder de armoedegrens zit de Griekse bevolking op haar tandvlees. ‘Morgen vandaag, hoop komt eraan_’_, de campagneslogan van de partij spreekt dan ook velen onder hen aan omdat ze de enige is die een alternatief voorstelt buiten het dominante neoliberale besparingsbeleid in Europa.
Wanneer een Russische journaliste Petros vraagt of de Griekse jeugd dan echt communisme wil invoeren, begint Yanis (24), een student politieke wetenschappen, gepassioneerd te vertellen hoe hij als tiener uit eigen beweging inspiratie vond in boeken over marxisme. ‘Syriza is een kind van die communistische traditie, maar gaat op zoek naar een hedendaags alternatief.’
Met een hint naar het Latijns-Amerikaans model van Hugo Chavez en Evo Morales, waarvan hij de tekortkomingen niet ontkent, vaart hij gepassioneerd uit tegen het huidige neoliberale systeem en droomt hij hardop van een Europa waarin de politiek opnieuw dichter bij de burger staat.
‘Vele nieuwe sympathisanten van Syriza zijn minder vertrouwd met de socialistische ideologie achter links’, zegt Yanis. ‘Voor hen ademt Syriza een nieuw begin uit. Ze willen af van de huidige corrupte politici die beloftes maken om er nadien op terug te komen en ons land uit zelfzucht te grabbel gooien zonder ethische bedenkingen bij de humanitaire littekens die dit op lange termijn meebrengt,’ legt Yanis uit.
‘Vooral de humanitaire ambities van de partij om sociale rechtvaardigheid opnieuw prioritair te maken aan spreken hen aan, een idee dat ook bij Podemos in Spanje en Sinn Féin in Ierland centraal staat.’
Tsipras verpersoonlijkt voor zijn overwegend jonge achterban een boodschap van hoop in tijden waar geen alternatief het enige alternief leek.
Bloco (CC BY-NC-ND 2.0)
‘Wij zijn het beeld van de toekomst’
‘De crisis heeft het beste in de mensen en tegelijk het slechtste in de regering naar boven gebracht.’
Het is haast onmogelijk een jongere in Athene te vinden die niet gelooft dat 2015 een nieuw begin zal zijn, een nieuwe regering en voor veel onder hen, nieuwe hoop. ‘De crisis heeft het beste in de mensen en tegelijk het slechtste in de regering naar boven gebracht’, vertelt Yanis. Na de decembernacht in 2008 waarin de vijtienjarige activist Alexis Grioropoulos tijdens anti-establishment rellen in Athene omkwam, liet een jonge Griekse grafittikunstenaar op de muur waar Alexis neerviel zijn boodschap aan Europa achter: ‘Wij zijn het beeld van de toekomst’.
Die toekomst kan nu voor het eerst veranderen in het voordeel van de jeugd. Jongeren hier zien een toekomst binnen de Europese Unie, maar dromen van een ander Europa, met minder bureaucratie, meer solidariteit en minder vreemdelingenangst.
‘Als Syriza wint, zullen de Grieken het eerste volk zijn dat openlijk een duidelijke politieke boodschap stuurt tegen het neoliberale besparingsmodel in Europa. Dat kan een noodzakelijke golf van verandering triggeren over het hele continent. Griekenland heeft de kans om een nieuwe pagina in Europa’s economische en politieke geschiedenis te schrijven’, legt de Atheense twintiger en journalist Matthaios Tsimitakis uit.
Dit geldt ook voor Eleni, Ismini en de andere jongeren achter ‘Flight for Democracy’ die deze week met mondjesmaat in de luchthaven arriveren. ‘Syriza kan een golf van verandering ontketenen binnen Europa die ook andere lidstaten kan aanzetten om het eenzijdige neoliberale model in vraag te stellen’, legt Ismini uit. ‘Deze beweging kan Europa opnieuw dichter brengen bij haar vergeten kernwaarden: rechtvaardigheid en democratie. Het is ons democratisch recht als Europees burger en onze plicht als jongere om hier deel van uit te maken’.
Volgens Yanis is het moment rijp om dit proces vanuit Griekenland in gang te zetten. ‘Nu zelfs gerenomeerde instituten als het IMF en de economen die aan de basis lagen van het systeem de houdbaarheidsdatum van besparingspolitiek in tijden van crisis in vraag stellen, en met steun van andere bottom-up bewegingen als Podemos in Spanje en Sinn Féin in Ierland, staan we sterker dan ooit.’
In haar officële partijmanifest noemt Syriza deze verandering het ‘socialisme van de 21e eeuw’, een concept waarvoor Griekenland en de Griekse jeugd volgens Petros als laboratorium kunnen dienen voor heel Europa. ‘Onze jeugd heeft een enorm potentieel dat niet wordt benut. Modern socialisme moet die kwaliteiten in de verf zetten. Kennis en skills zijn de hoekstenen.’
De meeste jonge Grieken willen een breuk met het voorbije neoliberale tijdperk, liefst binnen Europa en met meer rechtvaardigheid.
© Tess Vonck
Sociale verandering
Dat Griekse jongeren achter Syriza staan, gaat om veel meer dan een verlangen om terug te keren naar het “gouden tijdperk” van ongecontroleerd geld uitgeven.
Voor veel Griekse jongeren betekent de crisis veel meer dan economische ellende. Mensenrechtenorganisaties zien het geweld tegen holebi’s, vreemdelingen, moslims, kinderen, en vrouwen met lede ogen toenemen. In de voorbije vijf jaar maakte Griekenland bovendien een fenomenale duik in de persvrijeheidsindex (99e plaats), nam de corruptie toe, daalde de levenskwaliteit drastisch en stegen het aantal zelfdodingen, het druggebruik, de prostitutie en het aantal daklozen in het land.
Griekenland zakt zo af naar de humanitaire status van een derdewereldland. Precies datgene waarvoor Samaras en bij uitbreiding de internationale media in hun angstcampagne waarschuwen, indien de Grieken zouden durven kiezen voor Tsipras.
Dat een merendeel van de Griekse jongeren achter Syriza staat, gaat om veel meer dan een verlangen om terug te keren naar het “gouden tijdperk” van ongecontroleerd geld uitgeven. Integendeel zelfs, de meeste jonge Grieken willen een breuk met het voorbije neoliberale tijdperk, liefst binnen Europa en met meer rechtvaardigheid.
Het is de mogelijkheid van een voorzichtige verschuiving van politieke tectonische platen binnen Europese periferiestaten die de Griekse verkiezingen van zondag nu al historisch maakt. ‘We kunnen kiezen tussen angst of hoop’, besluit Petros. ‘Griekenland blijkt opnieuw aan de frontlinie van verandering binnen Europa te staan, laat ons hopen dit keer voor een beter alternatief.’
‘Vele nieuwe sympathisanten van Syriza zijn minder vertrouwd met de socialistische ideologie achter links. Voor hen ademt Syriza een nieuw begin uit.’
© Tess Vonck