Voedseltop krijgt onvoldoende

Broederlijk Delen, Oxfam Solidariteit en Vredeseilanden vinden dat er vooral aandacht was voor oplossingen op korte termijn, zoals het opdrijven van de voedselhulp. De Noord-zuidorganisaties pleiten voor een samenhangend en duurzaam landbouwbeleid, dat de huidige crisis bestrijdt, maar ook toekomstige ontsporingen in de landbouw vermijdt.
In de vele toespraken van wereldleiders werd niet alleen geld beloofd, maar werd ook erkend dat het beleid van de voorbije jaren heeft gefaald. Minister Michel verdedigde in zijn speech ondermeer het voorstel om tegen 2010 10% van de ontwikkelingshulp uit te trekken voor de landbouw. België geeft momenteel slechts 5,4% uit aan landbouw.
‘We moeten in elk geval massaal investeren in landbouw. Boeren moeten toegang krijgen tot krediet, technologie, zaden, markten, opleiding. Ook de Wereldbank geeft nu toe dat er sprake is van onderinvestering. Eigenlijk is ze daar zelf mee verantwoordelijk voor’, zegt de Belg Olivier De Schutter, speciaal rapporteur voor het recht op voedsel, in MO*magazine.
Overal waar boerenfamilies over voldoende en goede grond beschikken en over de middelen om te investeren in een productieve landbouw, leveren zij ronduit schitterende prestaties. Tot voor kort heerste honger vooral op het platteland. Nu raken zelfs de steeds talrijker arme stadsbewoners niet langer aan betaalbaar eten. Maar het kan anders, en veel beter, zo blijkt uit de nieuwe MO*paper.

Liberalisering

Op de eerste dag van de conferentie (3 juni) brak Pascal Lamy, directeur-generaal van de Wereldhandelsorganisatie (WTO), nog een lans voor liberalisering van de landbouwhandel. ‘Internationale handel zorgt voor meer en eerlijkere concurrentie en kan zo de prijzen helpen dalen. Makkelijkere en vrijere handel kan de productiecapaciteit van ontwikkelingslanden versterken en hen minder kwetsbaar maken,’ zei Lamy.
De deelnemers aan een alternatieve voedseltop in Rome, Terra Preta, vrezen dat de liberalisering de prijzen alleen nog meer onberekenbaar maakt, en de arme landen nog meer afhankelijk maakt van de import en de macht van grote landbouwbedrijven.
‘Het liberaliseringsbeleid ligt aan de oorsprong van de problemen waar we in Afrika mee geconfronteerd worden. Vooral de kleine boeren lijden eronder – ze kunnen niet meer verkopen wat ze produceren’, zegt Ndougou Fall, de voorzitter van de West-Afrikaanse boerenorganisatie Roppa.

Honger van de rijken

De voedselcrisis heeft alles te maken met de honger van de rijken, schrijft Nobelprijswinnaar Amartya Sen dan weer in de New York Times. Ze eten meer en ze willen biobrandstof voor hun auto’s.
Ook de speculatie in de handel met landbouwproducten creëert luchtbellen die voedingsmiddelen onbetaalbaar maken voor de armen, zegt Netwerk Vlaanderen. Door in te zetten op toekomstige prijsveranderingen, kan je grote winsten boeken. ‘Maar meer speculatie leidt tot een verdere ontwrichting van de koersen. Het is een vicieuze cirkel, waar het armste deel van de wereldbevolking het grootste slachtoffer van wordt’, vindt de organisatie.

Biobrandstoffen

De Latijns-Amerikaanse landen trokken met gemeenschappelijke standpunten naar de voedseltop. Zij zien ondermeer biobrandstoffen als een oorzaak van de zorgwekkende stijging van de voedselprijzen. De Verenigde Staten halen massaal ethanol uit maïs, in Europa bevoorraden boeren biodieselfabrieken met koolzaad. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) is tegen het gebruik van voedselgewassen voor de aanmaak van biobrandstoffen. Er wordt al gewerkt aan nieuwe generaties van groene brandstoffen op basis van niet-eetbare grassen, struiken en oogstafval.
 ‘We moeten blijven voorrang geven aan voedselproductie, want de wereldbevolking groeit snel en daarmee neemt ook de behoefte aan voedsel de komende jaren toe’, vindt Bart Bode van Broederlijk Delen. ‘Het in gebruik nemen van onbewerkte gronden voor de productie van biobrandstoffen biedt geen garantie voor de energiebehoeften en hypothekeert de levenskansen van toekomstige generaties’.

Protest

Actievoerders van boerenorganisatie die hun standpunten dinsdag op de officiële top probeerden duidelijk te maken, werden uit de conferentie gezet. Ze protesteerden tegen het feit dat er niet gesproken wordt over de rol van speculatie en over de macht van de grote voedings- en landbouwmultinationals. Reuzen als Monsanto en Cargill hebben het afgelopen jaar grote winsten gemaakt terwijl er steeds meer arme mensen moeten hongeren door de stijgende voedselprijzen.
‘We zijn razend dat zo’n fundamenteel aspect van de voedselcrisis niet op de agenda terug te vinden is van de voedseltop’, zegt Paul Nicholson, lid van de ngo Via Campesina. ‘We vrezen dat deze top de controle van de bedrijven op het voedselsysteem nog zal versterken en de toekomst van inheemse volken op het spel zet’, zegt Saul Vicente Vasquaz van de International Indian Treaty Council. ‘Inheemse volken en andere voedselproducenten moeten het voortouw nemen in het voedselbeleid’.