“‘Aida voelt de hete adem van de Israëlische bezetter’
Mijn tijd in Palestina zit er bijna op. Binnen een week verlaat ik Aida vluchtelingenkamp en Bethlehem. Zes maanden lang was Aida mijn thuis. Zes maanden lang heb ik het voorrecht gehad tussen de Palestijnse vluchtelingen te wonen; van hun gastvrijheid en goede zorgen te genieten, hun lekker eten te proeven, van hen te leren en naar hun verhalen te luisteren.
Lees ook: De ruïnes van Palestina
Zoals elk vluchtelingenkamp in de West Bank is Aida overbevolkt. Vijfduizend mensen leven er samen op 0,071 km2.
Sinds de oprichting in 1950 groeide het kamp niet mee met haar bevolking. De inwoners van Aida zijn tijdens de Nakba in 1948 gevlucht uit zevenentwintig verschillende dorpen.
Families afkomstig van hetzelfde dorp wonen nog steeds samen in dezelfde buurt in het kamp.
De scheidingsmuur sluit Aida in
Dorpen waarvan de vluchtelingen afkomstig zijn.
© Marjan Claes
De Palestijnse vluchtelingen van Aida zijn een voorbeeld van standvastigheid of ‘Sumud’. Ze houden vast aan hun land en recht op terugkeer en verzetten zich met man en macht tegen de Israëlische bezetter waarvan ze de adem letterlijk in hun nek voelen.
Aida wordt immers langs twee zijden ingesloten door de scheidingsmuur en cilindervormige sniper torens controleren elke beweging in het kamp.
De inwoners van Aida worden dagelijks geconfronteerd met de permanente aanwezigheid van Israël.
Wanneer ik uit mijn raam kijk, blokkeert de muur mijn gezichtsveld en zie ik Israëlische vlaggen wapperen. De inwoners van Aida worden dagelijks geconfronteerd met de permanente aanwezigheid van Israël, verantwoordelijk voor hun verdrijving. Het land staat met een muur hun terugkeer ook letterlijk in de weg.
De muur werd, na veel verzet van Aida’s bewoners uiteindelijk in 2004 opgetrokken. Hierdoor werd Aida afgesneden van een grasveld met olijfbomen waar de mensen op zomerdagen gingen picknicken en kinderen vrij speelden. Het enige stukje natuur dat ze rijk waren.
Traangas op vrijdag
In de muur zit een grote blauwe poort. Erachter ligt een militaire basis en ‘Rachels’ graf’. De plaats was vroeger een moskee waar Palestijnen gingen bidden.
Nu is de toegang voor Palestijnen er verboden en is de moskee omgetoverd tot een religieuze trekpleister voor Joden. Regelmatig schuift de blauwe poort open en verschijnen er zwaar bewapende soldaten met helmen.
Na het vrijdaggebed komen ze standaard naar buiten wanneer de kinderen en jongeren stenen gooien naar de muur. Een vorm van verzet. Wanneer ik op vrijdag ‘s ochtends naar mijn werk wandel zie ik in het kamp soldaten van de Palestijnse autoriteit. Zij hebben van Israël de taak gekregen de jongeren van Aida in de hand te houden. Indien ze er niet in slagen, trekken ze terug en neemt het Israëlische leger over.
Dan wordt er traangas afgeschoten tot het hele kamp gehuld is in mist. De gevolgen van het gas zijn erg pijnlijk en schadelijk voor de gezondheid. Ogen tranen en prikken fel en tot diep in de longen voel je een verschroeiende pijn waardoor je amper kan ademen. Het dringt zelfs door tot in de huizen.
Wanneer de Israëlische soldaten zich vervelen vuren ze overdag of ‘s nachts traangas af zonder aanleiding.
Gelukkig kon ik als nieuweling rekenen op de hulp van de Palestijnen. Wanneer er weer eens traangas was, waren ze zo vriendelijk me langs alternatieve wegen het kamp binnen te loodsen of parfum in mijn sjaal te spuiten zodat het effect van het gas een beetje weggenomen werd.
Wanneer de Israëlische soldaten zich vervelen vuren ze overdag of ‘s nachts traangas af zonder enige aanleiding. Tijdens mijn verblijf zag ik hoe ze tot twee keer toe traangas recht in de speeltuin vuurden. Spelende kinderen vluchtten in paniek weg. Dergelijke gebeurtenissen hebben een traumatiserende impact op de kinderen die geen veilige plaats in het kamp lijken te hebben om gewoon kind te kunnen zijn.
De gevolgen zijn duidelijk zichtbaar bij mijn buurmeisje van vijf jaar oud. Zij was aanwezig in de speeltuin toen het traangas afgevuurd werd. De Israëlische soldaten vielen eveneens in het midden van de nacht haar huis binnen. Na deze gebeurtenissen is ze beginnen stotteren en is ze bang om weer naar de speeltuin te gaan. Er is geen plaats meer in het kamp waar ze zich veilig voelt.
Scheidingsmuur in Aida.
© Marjan Claes
Raids door het Israëlische leger
De Israëlische soldaten kunnen op elk moment het kamp binnenvallen. Meestal gebeurt dit ‘s nachts voor het afleveren van convocaties, het verrichten van arrestaties of het uitvoeren van trainingen.
In de eerste helft van mijn verblijf was ik getuige van een dergelijke inval. Op een rustige zondagavond kreeg ik plots het bericht dat er soldaten in het kamp waren en dat het veiliger was om binnen te blijven.
Wanneer ik uit het raam keek, zag ik overal mensen; op de daken, op de balkons en in de ramen. Ik hoorde gefluit en geschreeuw. Iedereen stond op de uitkijk en probeerde door te geven waar de Israëlische soldaten zich bevonden. Af en toe hoorde ik knallen.
Plots doken de soldaten in onze straat op. Ik zag op de muur van onze overburen een rood lichtje van een geweer vlak onder het raam waar een man naar buiten stond te kijken. Wanneer hij het lichtje opmerkte, schrok hij en sloot hij snel het raam. Ik hoorde kinderen huilen en ambulances het kamp binnenrijden.
Disproportioneel veel en zwaar bewapende soldaten liepen door de smalle straten van Aida.
Disproportioneel veel en zwaar bewapende soldaten liepen door de smalle straten van Aida. Het zouden er een honderdtal geweest zijn. Ze richtten hun geweren op alles wat bewoog.
Ze vielen het familiehuis van de gezochte persoon binnen en keerden het ondersteboven. De persoon die ze zochten werd niet gevonden. Daarom werden zijn familieleden geslagen, waaronder een zwangere vrouw.
De tweede verdieping en het dak van het huis van de buren werd ingenomen. De soldaten beukten de deur in en verboden de familie het huis te verlaten. Zeven kampbewoners raakten gewond door kogels en werden overgebracht naar het ziekenhuis. Beelden van de gebeurtenis zie je hieronder.
Dodelijk geweld
Tijdens de raids in de vluchtelingenkampen schrikt het leger er niet voor terug dodelijk geweld te gebruiken. Een dag na de inval in Aida viel het Israëlische leger Deheishe vluchtelingenkamp in Bethlehem binnen. De kampbewoners gooiden stenen in een poging een man te beschermen die het slachtoffer dreigde te worden van een arrestatie. De Israëlische soldaten reageerden op hun beurt disproportioneel door het vuren van traangas en kogels.
Jihad Al Jafari stond op het dak van zijn huis toen hij van dichtbij in de schouder geraakt werd. De ambulance die bij hem probeerde te helpen werd tegengehouden door het Israëlische leger en de jongeman overleed ter plaatse.
Politieke gevangenen
Een man van Aida die niet het slachtoffer werd van politiek gemotiveerde arrestaties is eerder de uitzondering dan de regel. Achter elke gevel schuilt wel een pijnlijk verhaal van een echtgenoot, een zoon of kleinzoon in de gevangenis.
Achter elke gevel schuilt wel een pijnlijk verhaal van een echtgenoot, een zoon of kleinzoon in de gevangenis.
Deze week nog werden twee jongens van vijftien en achttien jaar oud gearresteerd, een derde jongen van veertien jaar oud kreeg een oproeping zich te aan te melden voor ondervraging.
Zoals meestal het geval is, werden de jongeren ervan beschuldigd stenen te gooien. Dergelijk verzet tegen het Israëlische leger is nochtans legitiem onder internationaal humanitair recht.
Het valt niet zelden voor dat de Israëlische autoriteiten tijdens ondervragingen Palestijnen fysiek en psychisch onder druk zetten om met hen samen te werken en informatie door te spelen over personen in het kamp.
Op deze manier proberen ze de Palestijnse vluchtelingen onderling te fragmenteren en wantrouwen te creëren.
Verdriet maakt plaats voor vreugde wanneer iemand van het kamp vrijgelaten wordt. Dan is het feest. Wekelijks hoor ik vuurwerk knallen, zie ik toeterende auto’s met wapperende vlaggen in de kleuren van een van de politieke partijen vertegenwoordigd in het kamp door de smalle straatjes racen.
De ex-gevangene wordt verwelkomd door vreugde, omhelzingen en kussen. Hij wordt op de schouders van zijn vrienden getild terwijl de muziek luid speelt en iedereen ritmisch meeklapt.
UNRWA-registratiekaart.
© Marjan Claes
Breken van verzet
De Israëlische autoriteiten proberen de politieke kracht die ijvert voor het recht op terugkeer en het verzet waarvoor de vluchtelingenkampen bekend staan te breken. Dit doen ze met systematisch geweld en het fragmenteren van de bevolking.
De Israëlische autoriteiten proberen het verzet waarvoor de vluchtelingenkampen bekend staan te breken.
De Palestijnse vluchtelingen hebben geen stem in de vredesonderhandelingen en de tweestatenoplossing bedreigt hun recht op terugkeer en daarmee het toekomstperspectief voor de Palestijnse vluchtelingen die opgesloten zitten in de vluchtelingenkampen.
De Palestijnse vluchtelingen leggen zich hier niet bij neer en verzetten zich tegen onwettelijke en onrechtvaardige beslissingen, tegen de schending van hun basisrechten.
Met het internationale recht aan hun zijde (UN GA Res. 194 en UN SC Res. 237) weigeren ze hun recht op terugkeer naar hun land op te zeggen en hun situatie als definitief te aanvaarden.
Wanneer je door het kamp wandelt, wordt dit onmiddellijk duidelijk. Op de muren zie je de namen van hun dorpen, schilderingen van hoe hun dorpen er in hun herinnering uitzien, de UNRWA-registratiekaart.
Vlak naast de scheidingsmuur op de straat, werd een grote bruine poort in de vorm van een sleutelgat gebouwd, er bovenop rust een gigantische sleutel. De sleutel staat symbool voor het geloof van de Palestijnse vluchtelingen dat ze op een dag zullen terugkeren naar hun huizen, met in hun handen de sleutels die ze decennia bewaard hebben.
De sleutel in Aida.
© Marjan Claes