“‘‘Als je je identiteit verliest door waar je mee bezig bent, moet je ermee stoppen’’

Gesluierde feminist, paradox of voorbeeld van meergelaagde identiteit?

Alfred Dielmann / Pixabay (CC0)

Verschillen maken ons rijker, zegt rechtenstudente en nieuwe blogger Sehrish Raja. Maar voor wie opvallend anders is, is het niet altijd eenvoudig om zichzelf te herkennen in onze diverse maatschappij. Het zette haar aan rechten te studeren, om op te komen voor onrecht. En om te bloggen, zodat ze voor herkenning kan zorgen bij anderen.

Ik herinner me de eerste keer dat ik in aanraking kwam met racistisch gedrag. Ik was tien jaar.

Voordien wist ik nog niet dat ik door mensen buiten mijn kring als anders werd beschouwd. Je denkt net zoals iedereen te zijn, totdat je op een onvriendelijke manier op een harde manier moet ondervinden dat dat niet zo is.

Nu weet ik dat iedereen op een manier anders is, en maar goed ook. In tegenstelling tot toen ik tien jaar oud was, omarm ik mijn verschillen vandaag meer dan ooit, want het is dat wat me rijker maakt.

Ik stel mezelf graag voor als gesluierde feminist wanneer ik iets over mezelf moet vertellen. Want dat weerspiegelt een groot deel van mijn meergelaagde identiteit. De combinatie van de woorden 'gesluierd' en 'feminist' lijkt paradoxaal. Want een vrouw met een hoofddoek zou niet voor vrouwenrechten kunnen opkomen. ‘Ze is ocharme zelf het slachtoffer van onderdrukking.’ Het lijkt te gek voor woorden te bedenken dat ze daarmee haar vrije wil uitoefent.

Geloof het of niet, onder die hoofddoek rust een vrouw die in staat is om haar verstand te gebruiken en haar eigen keuzes te maken. Het verbieden van de hoofddoek is daarom voor mij een manier van het mannelijk geslacht om de vrouw op te leggen hoe zij zich moe kleden. Behalve de vrijheid van godsdienst die aan banden wordt gelegd, zijn het hier (weer) vrouwen die specifiek geraakt en gediscrimineerd worden.

De beleving van een diverse maatschappij

Als iemand met een migratieachtergrond ben ik me er meer van bewust dat die achtergrond een grote rol speelt in de samenleving. We leven in een diverse maatschappij in de ruimst mogelijke zin van het woord, maar belangrijker is hoe we in die maatschappij staan en de beleving ervan.

Ik wil iets kunnen betekenen voor anderen, hoe klein dit ook mag zijn.

Hoe divers zijn we in ons denken? Zijn we een maatschappij waarin mensen met verschillende verhalen daadwerkelijk samen leven? Worden die verhalen ook echt meegenomen of gebeurt dit slechts op oppervlakkige wijze? Proberen we verschillen als een rijkdom te zien of focussen we enkel op de tegenstellingen? In welke mate wordt iedereen beschouwd als een volwaardig lid?

Bij de start van het hoger onderwijs, en dus het begin van het studentenleven, koos ik voor de opleiding Rechten om een antwoord te bieden op mijn rechtvaardigheidsgevoel. Met mijn diploma en latere loopbaan als advocate wilde ik iets kunnen betekenen voor anderen, hoe klein ook.

Toch, en ongetwijfeld maakt iedere student dit op een bepaald moment mee, voelde ik een immense druk toen ik aan mijn masteropleiding begon. Nu was het menens en moest het goed zijn. Ik moest mijn hele toekomst onder controle hebben. Verhalen van medestudenten die op ik-weet-niet-welke prestigieuze plaatsen stage liepen, hielpen ook niet bepaald. Het valt niet te onderschatten hoe, misschien ongewild, competitief die richting is. Je resultaten spelen niet alleen bij het solliciteren na je studies, maar zelfs bij het vinden van een promotor voor je thesis.

Door die druk dwaalde ik helemaal af van mijn oorspronkelijke doelstelling en ging ik een heel andere richting uit. Maar dankzij mensen om mij heen durfde ik mijzelf (opnieuw) de vraag stellen wat ik eigenlijk wilde doen na het behalen van mijn diploma. Wilde ik bedrijven faciliteren om minder belastingen te betalen? Wilde ik mij bezighouden met winst?

Begrijp me niet verkeerd, er zijn mensen nodig die zich bezighouden met fiscaal recht. Maar was dat wie ik ben of wat ik wil?

Trouw blijven aan je eigen identiteit

‘Als je je identiteit verliest door waar je mee bezig bent, moet je ermee stoppen’, schreef Stephen King ooit. Mijn eigen achtergrond(en) speelt (speelden) een rol bij de wil om op te komen tegen onrecht.

Het concept dat we allemaal mens zijn, zou centraal moeten staan. We zouden elkaar eerst en vooral als mens moeten benaderen, als gelijkwaardige individuen.

Een nog grotere reden om het pad te bewandelen dat ik voor mezelf gekozen heb, en waartoe ook het schrijven van blogs behoort, is de universele eigenschap die we allemaal delen: het mens-zijn. Om empathie te voelen en te tonen met “de ander” zou er in principe geen andere reden nodig mogen zijn. Het concept dat we allemaal mens zijn, zou centraal moeten staan. We zouden elkaar eerst en vooral als mens moeten benaderen. Als gelijkwaardige individuen.

Maar door iedereen gelijk te behandelen is de kous nog niet af. Specifieke groepen hebben specifieke noden waar aan tegemoet moet worden komen. Die stem dient óók vertolkt te worden.

Terzijde wil ik opmerken dat het verkeerd is om van individuen die tot gemarginaliseerde groepen behoren, te verwachten dat zij altijd een strijd aangaan. Het is fout te verlangen dat zij zich verantwoorden of rechtvaardigen. Ik zou liegen als ik zei dat dat helemaal geen rol speelt. Natuurlijk wel.

Een zoektocht naar herkenning

Deze opgesomde identiteiten vormen samen een deel van wie ik ben. Vanuit die identiteiten tracht ik mijn mening in blogvorm naar voor te brengen.

Ik begon mijn blog als ‘mijn persoonlijke uitlaatklep die ik wil delen met anderen. Maar ook als een noot aan mezelf’. Specifiek wil ik daarmee zeggen: een noot aan de tienerversie van mezelf, die, net zoals vele anderen, haar mening zelden terugvond in de media.

Als ik een column las waarin ik mezelf ook maar een beetje in herkende, nam ik die met dankbare handen aan. Vandaag wil ik niet meer (eindeloos) zoeken naar die stem, maar hoop ik zelf dat gevoel van herkenning te kunnen teweegbrengen bij anderen. Al is het maar een beetje, en voor heel even.

Sehrish Raja (23) is laatstejaarsstudente rechten aan de UGent en nieuwe blogger bij MO.be. In haar vrije tijd schrijft ze korte blogs waarmee ze haar visie wil delen over de (diverse) samenleving en een minder gehoorde stem wil vertolken. Graag legt ze daar de nadruk op het gemeenschappelijke, namelijk het mens-zijn.