“‘Anti-kolonisatiedemonstratie brengt Latino’s en Catalanen bijeen ’

Groter dan de officiële manifestatie die de Día de la Hispanidad, de Spaanse nationale feestdag, vierde was de Latijns-Amerikaanse tegendemonstratie afgelopen maandag zeker niet. Terwijl ruim 4.000 mensen op de Plaça de Catalunya in Barcelona het bestaan van de Spaanse staat, monarchie en de Spaanse geschiedenis vierden, demonstreerden zo’n 250 mensen elders daartegen. Volgens hen is 12 oktober geen dag om te vieren.

Op 12 oktober 1492 kwam Christoffel Columbus aan in wat nu de Bahama’s zijn en begon de kolonisatie van Amerika. De tegendemonstratie trekt daarom vooral Latijns-Amerikanen. Zij vragen aandacht voor de genocide van de oorspronkelijke bevolking en eeuwenlange onderdrukking van Latijns-Amerika.

Ik zie veel bekenden die elkaar omhelzen, Ecuadoriaanse kinderen die dansen in traditionele kleding, inheemse vlaggen en veel spandoeken: van migrantenorganisaties of politieke groeperingen.  Via de beroemde Ramblas lopen ze naar het monument van Christoffel Columbus bij de haven. Daar spreken ze de menigte toe: ‘het is een schande dat een monument deze koloniaal vereert!’.

Symbolen gebruikt tegen migranten

Afkeer van kolonisatie is niet het enige dat de demonstranten trekt. De aanwezigen op de tegendemonstratie hebben allemaal een reden om zich tegen de nationale feestdag te keren.  Omdat ze tegen de monarchie zijn bijvoorbeeld. Of omdat ze vinden dat Spaanse multinationals zoals het oliebedrijf Repsol nog steeds imperialistische politiek bedrijven Latijns-Amerika.

Er demonstreren ook veel mensen tegen de Spaanse staat omdat zij vinden dat die, net als de rest van Europa, medeverantwoordelijk is voor de drama’s van vluchtelingen in de Middellandse Zee en de kwetsbare situatie van migranten zonder papieren.

‘De symbolen van de koloniale geschiedenis van Spanje worden nu weer gebruikt in de huidige politiek tegen migranten,’ zegt de Peruaanse woordvoerster van de migrantenorganisatie Espacio del Inmigrante. Als de mensenmassa bij de haven aangekomen ‘geen mens is illegaal’ scandeert, juichen de Afrikaanse ambulante verkopers de manifestatie toe.

Het recht om anderen te domineren

Maar in Barcelona speelt momenteel nóg een belangrijk thema: de onafhankelijkheid van Catalonië. De regionale verkiezingen van eind september zijn gewonnen door twee partijen die uitgesproken vóór die onafhankelijkheid zijn: de coalitie Junts pel Sí (Samen voor ‘Ja’) en de linkse partij CUP . Zij moeten nu een regering vormen en willen daarna het proces naar onafhankelijkheid beginnen.

‘Zij beschouwden de Spaanse natie als superieur en met het recht om andere volkeren te domineren.’

Een onafhankelijk Catalonië, dat gaat in tegen de eenheid van Spanje, die de Día de la Hispanidad nou juist viert. Vandaar dat het thema van de onafhankelijkheid, ondertussen behoorlijk gepolitiseerd, ook een rol had in de manifestaties.

Dictator Franco voerde de Día de la Hispanidad in 1941 officieel in ter gelegenheid van het bezoek van Himmler aan Madrid, zo staat op de flyer die ik van de Asamblea Bolivariana de Catalunya krijg. ‘Zij beschouwden de Spaanse natie als superieur en met het recht om andere volkeren te domineren, zowel de naties in Latijns-Amerika als ook de verschillende naties in de actuele Spaanse staat.’

Fascistische groepen in Barcelona verzamelen zich daarom ook op 12 oktober. Zij maken zich hard voor de eenheid van Spanje en demonstreren tegen de afscheidingsbeweging. Zij zijn juist trots op de geschiedenis, ook de koloniale, van hun patria, vaderland.

Hun eigen taal praten

De Latijns-Amerikaanse demonstratie was, kortom, niet alleen een anti-kolonisatiemanifestatie, maar ook een plek voor migranten, anti-fascisten en veel independentistas.

‘De Catalanen willen, net als wij ten tijden van de kolonisatie, onafhankelijk zijn van de Spaanse monarchie.’

Monica, een vriendelijke Uruguayaanse migrante met wie ik spreek, legt uit hoe deze thema’s voor haar persoonlijk verbonden zijn. ‘Ik kwam in 2000 naar Spanje en kreeg, na een tijd illegaal te zijn geweest, uiteindelijk in Nederland de nationaliteit. Doordat ik geen papieren had, ervoer ik zelf hoe het is om ergens te wonen zonder alle rechten te hebben. Ik zie de situatie van illegalen als een nieuwe vorm van kolonisatie. Nu kom ik naar deze manifestatie om andere illegalen te steunen.

Ik heb hier nu een manier gevonden om mijn strijd te voeren; ik heb me aangesloten bij de CUP. De CUP wil breken met de Spaanse staat. De Catalanen willen, net als wij ten tijden van de kolonisatie, onafhankelijk zijn van de Spaanse monarchie en hun eigen taal praten. Ik begrijp dat goed, en met mij vele andere migranten in Barcelona die nu de CUP steunen.’

Spaanse migranten buitengesloten

Misschien geldt dit voor veel Latijns-Amerikaanse migranten, het is niet waar voor interne migranten. Dat vertellen de vakbondsactivisten Carlos en Pedro. Pedro kwam op jonge leeftijd met zijn familie vanuit Andalusië naar Barcelona omdat zijn ouders er werk vonden. Hij vindt dat de partijen voor de Catalaanse onafhankelijkheid kapot maken wat de linkse beweging in de jaren zeventig en tachtig heeft bereikt: de integratie van de Spaanse migranten in Catalonië.

‘Interne arbeidsmigranten krijgen nu het gevoel niet echt Catalaans te zijn.’

Hoewel Carlos en Pedro 12 oktober ook niet vieren, zijn zij geen voorstanders van de connectie met de Catalaanse onafhankelijkheid.  ‘Meer dan de helft van Catalonië is gemigreerd uit andere delen van Spanje. De interne arbeidsmigranten wonen in de industriële ring rondom Barcelona. Zij voelen zich Catalaans, maar ook Spaans, en spreken vaak Spaans met elkaar. Zij krijgen nu het gevoel niet echt Catalaans te zijn, ze voelen zich buitengesloten. Het resultaat is dat ze op rechtse partijen gaan stemmen die de eenheid van Spanje willen behouden.’

Barcelona’s linkse burgemeester Ada Colau heeft zich niet voor of tegen onafhankelijk Catalonië uitgesproken, maar vindt dat de Catalanen het recht hebben om hierover te beslissen. Over de viering van 12 oktober is ze wel duidelijk: ‘Het is een schande dat een land een genocide viert,’ twitterde ze, ‘en ook nog met een militaire parade die 800.000 euro kostte!’.

Een eerdere versie van deze blog werd gepubliceerd op Noticias.