“‘Boeren komen op straat’
Het wordt een zware tournee deze keer: vanuit het diepe Zuiden, Pelotas, naar het deelstaatparlement van Rio Grande do Sul in Porto Alegre. Daarna met de nachtbus naar Florianópolis. Daar opnieuw gast zijn in het programma TV-Floripa (1) en het boek lanceren in het parlement van Santa Catarina.
Van Floripa naar Matinhos (letterlijk “het woudje”) naar de Federale Universiteit op 100 meter van het strand en met uitzicht op het Atlantisch Woud. In Matinhos aankomen is altijd een feest. Ze illustreren nu al vier van de vijf boeken in het Portugees. Studenten en ex-studenten verenigen zich, samen met boeren en consumenten, in een coöperatie: Motirõ. Hetzelfde Motirõ zette nu ook een debatsite op naar aanleiding van het nieuwe Wervelboek. (2)
Dan naar Curitiba met zijn florissante agro-ecologische markt op zaterdagmorgen en natuurlijk Marianne Scheffer, de tradutora van de boeken, en de drukkers ontmoeten. Verdere plannen smeden. Te gast zijn bij de Vlaamse Agnes Vercauteren, die al jaren in Brazilië woont en lange tijd bij Fetraf-Sul werkte.
Getekende varkens. Geketende boeren.
Met de nachtbus naar Chapecó, “Hoofdstad van het vlees” met Brasil Foods (fusie van Sadia en Perdigão) en Aurora. Een streek met een zeer hoge concentratie aan varkens, kippen en kalkoenen. Én een streek van boeren die vastzitten in deze integratieteelt (veevoederbedrijven, slachterijen, vleesverwerkende bedrijven aan elkaar genaaid, “geïntegreerd”).
In Chapecó is ook de zetel gevestigd van Fetraf-Sul (3) en sinds enkele jaren een campus van de nieuwe universiteit Fronteira Sul. Het is het resultaat van jarenlange strijd van sociale bewegingen zoals de landlozenbeweging MST en de gezinsboeren van Fetraf-Sul.
Terwijl de boeren van Fetraf twee dagen mobiliseren in de hoofdstad Florianópolis, word ik uitgenodigd voor een toespraak in de nieuwe campus. Het wordt een interessante ontmoeting met studenten agronomie en sociale wetenschappen. Tot mijn verbazing kopen na afloop heel wat studenten boeken. Dat is uitzonderlijk, want Brazilië kent geen sterk ontwikkelde leescultuur. Het zegt iets over hun hoge betrokkenheid in wat gebracht werd.
Boeren bevrijden zich
Ondertussen proberen de boeren en boerinnen in Floripa de politici wakker te schudden. Ze komen op voor betere toegang tot de institutionele markt (programma’s van de overheid: eten op school en andere instituten meer betrekken vanuit de Agricultura Familiar), betere huisvesting op het platteland, ondersteuning van jongeren opdat opvolging mogelijk wordt, etc.
April is sinds de moord op 19 campesinos in Carajás (Pará, Brazilië) (17 april 1996) een maand van nationale en internationale mobilisatie. Via Campesina neemt het voortouw, want het waren landloze boeren van MST, maar ook de gezinsboeren laten jaar na jaar van zich horen.
In Europa wordt ook gemobiliseerd. Onder meer Wervel schakelt zich in in deze wereldwijde actietijd. De algemene noemer in België is: “Geen boeren zonder grond. Geen grond zonder boeren.” (4)
Luc Vankrunkelsven,
Chapecó, 8 april 2014
(1) https://www.youtube.com/watch?v=V8roe5tLT5g&feature=youtu.be
(2) www.motiro.org/sustentabilidade voor de Portugese versie van het Wervelboek; een Facebookpagina voor de lancering van het Nederlandstalige boek, 23 mei in Mechelen en 30 mei in Roeselare: www.facebook.com.savethecerrado
(3) www.fetrafsul.org.br
(4) www.luttespaysannes.be