“‘Boren op de pool’
Topministers van de acht landen met grenzen aan de Noordpool kwamen donderdag 12 mei bijeen in Groenland. Agenda: regels afspreken voor de uitbreiding van visserij, en het opdelven van olie en grondstoffen, mogelijk gemaakt door het terugtrekken van de ijsschotsen. Met de deelname van Hillary Clinton, de eerste Buitenlandminister van de US om te verschijnen op deze “Arctic Council”, als signaal van het grote belang van deze gesprekken. Kan het treffender getimed? Pas vorige week nog struikelden gezaghebbende publicaties over elkaars voeten om alarm te slaan over het hoger dan eerder ingeschatte tempo van het smelten van het poolijs.
En dat tempo ligt niet zomaar een beetje hoger. Als het tegenzit, kan volgens het International Arctic Monitoring and Assessment Program het zeeniveau tegen het eind van eeuw stijgen met 1,6m. Dubbel zo veel als eerder beschreven door het VN Klimaatpanel.
Kan het cynischer? De olieballen van de Deep Water Horizon ramp spoelen nog aan in de Golf van Mexico. Het verbranden van die olie – en de andere fossiele brandstoffen gas en steenkool – veroorzaakt een wereldwijde klimaatcrisis die dubbel zo hard toeslaat aan de Noorpool. Ieder redelijk denkend mens zou het dus bij de gedachte van olieboringen onder die Noordpool luidkeels op een roepen zetten: blijf daar weg! Laat die ijsberen met rust.
Maar nee, dus. Al sinds het duidelijker werd dat het ijs op de Noordpool verdunde, begonnen de stukken op het geopolitieke schaakbord te schuiven. Herinner u de atoomduikboot die heldhaftig de Russische vlag ging planten op de bodem van de Noordpool. Ten tijde van de VN klimaatconferentie in Bali, maakten we ons nog enigszins vrolijk over de plannen en verklaringen met de grondstoffen aan de pool. Het was echter geen grap. Uit documenten bekend geraakt op Wikileaks (dezer dagen moet blijkbaar alles eerst via Wikileaks passeren) blijken de koele economische voorbereidingen en territoriumdriften met dit stuk ongeopend aardoppervlak.
En dat op een moment – ook al deze week, het wordt wat eentonig – dat het Internationaal Klimaatpanel een speciaal rapport over hernieuwbare energie publiceert. Daarin beschrijven ze de onvervangbare rol van hernieuwbare (u leest het goed, niet fossiele) energiebronnen hebben in het bestrijden van klimaatverandering. Het rapport geeft onder andere aan dat hernieuwbare energie in de energiebehoeften van ontwikkelingslanden kan voorzien, zonder hen op overdreven kosten te jagen.
Wat zitten we dus te zoeken naar nog moeilijker te ontginnen fossiele bronnen? Bij het begin van de Poolconferentie zei Clinton: “We zoeken naar wegen om deze opportuniteiten [geboden door het smeltend ijs] op een slimme, duurzame manier te exploiteren, die het ecosysteem op de pool bewaart”. Mij lijkt dat bijzonder eenvoudig: blijf daar weg, dus! Nog los van het feit dat we niet echt nood hebben aan een nieuwe broeihaard van geopolitieke conflicten. Maar de hysterie over de stijgende brandstofprijzen hier in de US, laat een kat rare sprongen maken. De druk om de eigen olie- en steenkoolreserves verder te exploiteren is bijzonder groot (“drill, baby, drill”), en maakt ondertussen ook deel uit van het discours van president Obama.
Geen slecht moment dus om meer druk te proberen zetten op het Congres in Washington, DC.
Ik ben net aangekomen in New York, aan de vooravond van de Climate Ride. Dat is een “klimaatfietstocht” van New York naar Washington, voor meer milieuvriendelijke energie en klimaatbeleid. De volgende dagen bericht ik hier verder over onze avonturen. Wordt vervolgd.