De kansen op een nieuwe virusepidemie zijn erg hoog
“‘Bovenop ebola straks ook coronavirus in Congo?’
Moegestreden tegen het ebolavirus, geterroriseerd door massaslachters, en dan ook nog het coronavirus moeten verwerken?
Straks ook noodnummers voor corona?
Het nieuws viel slecht in Congo. Nog steeds getraumatiseerd door alles wat het ebolavirus hier veroorzaakt en losgeweekt heeft is de dreiging van een nieuwe epidemie wel het laatste waar de Congolezen zitten op te wachten.
Enkele dagen geleden kondigde Dr. Muyembe, coördinator van het weerwerk tegen ebola, aan dat hij besloten heeft het operationele hoofdkwartier terug te brengen naar Beni. Omwille van de chronische onveiligheid had hij die vorig jaar verhuisd naar Goma. Maar nu is dus gebeurd wat we al een tijdje vrezen: er zijn nieuwe gevallen opgedoken in Beni, en in tegenstelling tot de gevallen daarvoor, kunnen deze niet worden teruggebracht tot bestaande gevallen.
Het gaat dus wel degelijk om een nieuwe besmetting waarvan de bron onbekend is. Daardoor krijgt Beni opnieuw de status van epicentrum. De kans is groot dat het te maken heeft met de snelle toename van het aantal terroristische aanvallen op de dorpen ten noorden van Beni, waardoor opnieuw vele bewoners van rurale gebieden hun heil zoeken in Beni en zo ongewild het virus uit besmette zones weer de stad binnenbrengen. Met wat pech is dit het begin van een nieuwe doorbraak van het virus. Daarom dat alle hens aan dek worden geroepen. En uitgerekend op dat moment kondigt zich het coronavirus aan…
Ook in Wuhan is de eerste besmetting er gekomen door het eten van wilde dieren. Het is dus niet alleen in Congo dat dit kan gebeuren?
De mensen schudden ongelovig hun hoofd. Net hetzelfde scenario als vorig jaar hier in Congo: ook in Wuhan is de eerste besmetting er gekomen door het eten van wilde dieren. Het is dus niet alleen in Congo dat dit kan gebeuren? Of is het in China ook verzonnen om te verbergen dat de Amerikanen een nieuw biologisch wapen hebben ingezet om de Chinese economie te ontwrichten? Dat hoor ik mensen rondom mij zich afvragen.
Meer doden verwacht dan van ebola
Maar verder zijn ze vooral bang. De coronaviruscijfers klinken als een tsunami die snel de wereld dreigt rond te gaan. Op een maand tijd zijn er al meer dan 17.000 gevallen bekend, terwijl er in Oost-Congo na 18 maanden 3.427 werden geteld. Dat komt omdat het coronavirus zich via de lucht kan verplaatsen (hoesten, niezen) en blijkbaar ook via de stoelgang, terwijl voor het ebolavirus wel direct lichamelijk contact met de bron van besmetting nodig is voor een overdracht. Weinigen zijn er zich van bewust dat de sterftegraad wel erg verschillend is. Bij het coronavirus ligt dat op 2,1 % terwijl dat bij ebola 65,7% bedraagt. Als je denkt dat het sterftecijfer van alle virussen gelijk is, kom je natuurlijk tot verkeerde inzichten. Om aan evenveel doden te komen als het huidige dodental van de ebola-uitbraak in Kivu, zouden er 107.000 gevallen moeten worden vastgesteld. Te oordelen naar de snelheid waarmee de epidemie aan het uitbreiden is, zou dat wel eens binnen de maand al het geval kunnen zijn. Het is niet voor niets dat de Wereldgezondheidsorganisatie al heel snel deze uitbraak heeft uitgeroepen tot een gezondheidsprobleem van internationaal belang.
Voor Congo in het algemeen en Butembo in het bijzonder, is er nog een reden om bang te zijn: aan de ene kant is het aantal Chinezen in Congo alsmaar toegenomen (en velen onder hen zijn naar China gegaan om nieuwjaar te vieren), terwijl aan de andere kant de alsmaar sterkere handelsbetrekkingen maken dat er steeds meer Congolezen naar China trekken om daar hun koopwaren te gaan bestellen. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de regering een oproep heeft gedaan aan de handelaars om hun reizen naar China een tijdje uit te stellen. In dit internetartikel staat onverbloemd geschreven wat zovele Congolezen verkeerdelijk denken over het coronavirus: “Deze ernstige en zeer besmettelijke ziekte is dodelijk in zo goed als alle gevallen (maladie grave et très contagieuse, elle est mortelle dans la presque totalité des cas). Het zal nog veel energie vragen om hier aan de mensen uit te leggen dat besmettelijkheid en sterftecijfer totaal verschillende begrippen zijn.
Coronabusiness
De Wereldgezondheidsorganisatie vreest in alle geval het ergste. Samen met de DRC zijn 12 andere Afrikaanse naties uitgeroepen tot hoge risicolanden: Algerije, Angola, Ivoorkust, Nigeria, Ethiopië, Ghana, Kenya, Mauritius, Zuid-Afrika, Tanzania, Oeganda en Zambia. Vier daarvan zijn buurlanden van Congo. De reden daarvoor is de intensiteit van het vliegverkeer precies omdat zovele invoerders zich daar gaan bevoorraden en daardoor de grootste risicodragers zijn. Het patronaat van Congo is het daar alvast volmondig mee eens. Zowel in Butembo als in Kasindi heeft de Federatie van Congolese Ondernemingen (FEC) besloten om voorlopig alle handelsverkeer met China stil te leggen. Ze maken zich ook sterk dat dit geen invloed zal hebben op de prijzen, maar dat gelooft niemand: de kleinhandelaars zullen ongetwijfeld het coronavirus proberen te verzilveren door de schaarste aan Chinese producten, zeker als de epidemie lang zou aanhouden. Benieuwd hoelang het zal duren eer het begrip coronabusiness hier zal worden uitgevonden.
Coronavirus nu al schadelijk voor Congo
Dr Gervais Folefack van de WGO: “De middelen die aan Congo zullen worden gegeven voor de bestrijding van ebola zullen nu snel afnemen.”
Intussen is Congo nog niet echt in staat om het coronavirus te detecteren. Op 4 februari vertrekt een expert van het Nationaal Instituut voor Biomedisch Onderzoek naar Senegal voor een opleiding. Tegen 9 februari wordt hij terug verwacht in Congo, samen met de reagentia die het land voortaan in staat moeten stellen om een besmetting met het coronavirus 2019-nCoV vast te stellen. Toch heeft Dr. Muyembe er geen goed oog in, mocht het coronavirus nu ook in de ebolazone uitbreken. Dat zou wel erg moeilijk onder controle te houden zijn.
Zeker als de voorspelling van Dr Gervais Folefack van de WGO bewaarheid wordt: de middelen die aan Congo zullen worden gegeven voor de bestrijding van ebola zullen nu snel aanzienlijk afnemen nu zovele andere landen de strijd met het coronavirus moeten aangaan. Dat dit het weerwerk tegen ebola zal bemoeilijken is evident. Hopelijk hebben de mensen hier nu ingezien dat het uitbreken van een nieuw dodelijk virus ook in andere landen kan gebeuren en zullen ze minder geloof hechten aan complottheorieën tegen Congo.
Wat hier vooral veel indruk maakt is hoe de overheid van Wuhan op tien dagen tijd een nieuw ziekenhuis weet op te bouwen, terwijl de Congolezen het moeten doen met tijdelijk opgetrokken ebolabestrijdingscentra die eerder aan een kamp doen denken dan aan een ziekenhuis. Als daar de juiste conclusies aan verbonden worden, kan dit zelfs een referentie worden om de overheid van Congo op zijn verantwoordelijkheden te wijzen. Zo heeft elk probleem toch ook een keerzijde.
Wie nu al een oproep doet aan de overheid van Congo zijn de studenten die vast zitten in China, daar weg willen maar daarvoor niet over middelen beschikken. Ze zien dat andere regeringen hun landgenoten wel ter hulp snellen. Ze hebben daarom hun noodkreet op youtube gezet, waar de pers van Kinshasa hem heeft opgepikt. Zou er uit de hoofdstad een reactie komen?