“‘Braziliaanse toenadering tot Syrië loopt af met een sisser’

Brazilië dat bekend staat omdat het vaak buitenlandse investeringen kan verzilveren, heeft echter een slechte ervaring achter de rug met Syrië. Zo was het land in het begin van de jaren zeventig voor 80% tot 90% afhankelijk van olie uit het Midden-Oosten. Maar toen de eerste oliecrisis in 1973 uitbrak, zag Brazilië zich genoodzaakt zich te richten tegen het Westen onder invloed van de olieproducerende landen in het Midden-oosten en de Palestijnse PLO te erkennen zoals zoveel landen in de Derde Wereld.

Daarna ging Brazilië eind jaren ‘70 over tot de productie van Ethanol om minder afhankelijk te zijn van de olie productie in het Midden-Oosten. Tot voor de regering van Lula Da Silva was er een continentaal beleid gericht op het Midden-Oosten. Waar er voornamelijk voedsel werd uitgevoerd naar het Midden-oosten en voornamelijk olie werd ingevoerd omdat bleek dat de rafinaderijen die gebouwd waren onder de militaire dictatuur geen zware brandstof olie konden verwerken.

Terwijl 2006 er off-shore olie was gevonden in de zanderige ondergrond voor de kust van Brazilië. Werd Brazilië bijna onafhankelijk van het buitenland voor de invoer van olie, enkel voor sommige lichte olies. Brazilië zou zelf op termijn het zevende grootste olie-exporterende land worden, daarvoor was een nauwere samenwerking nodig met het Midden-Oosten. Echter door het corruptie schandaal bij Petrobras en de lage olieprijzen op dit moment is het nog steeds geen olie-exporterend land.

Lula bondgenoot van Syrië

In 2010 werd 80% van het BNP van Syrië door Brazilië gegenereerd.

Na 11 september werd de Syrisch-Libanese diaspora in Brazilië actiever, omdat ze zich meer bewust werd van het land van origine, heel de Syrische-Libanese cultuur werd gecommercialiseerd. Hierdoor werd er een draagvlak gecreëerd voor de toenadering tussen Latijns-Amerika en het Midden-Oosten. Die was belangrijk voor de integratie en Brazilië wou dit bereiken door toenadering te zoeken tot Syrië.

Onder Lula (2003-2010) werd Syrië de strategische hub voor overheids- en privé-investeringen door de ontluikenden culturele en economische succesvolle Syrische-Libanese gemeenschap in Brazilië. Het begon allemaal met de Minister van Buitenlandse Zaken van Lula, Celso Amorim, die ongeveer vijf keer naar Syrië reisde tussen 2002 en 2010. In 2004 reisde Lula als eerste president van Brazilië naar Syrië. Het resultaat hiervan was de eerste top, de ASPA (America do Sul-Paises Arabes), tussen Zuid-Amerika (UNASUL) en de Arabische landen (Arabische Liga) . Daarna volgden er nog twee tops.

Hierin werden de nieuwe handelsrelaties en diplomatieke samenwerking beklonken onder leiding van Michel Temer en besloten de Mercosul (EU van Zuid-Amerika) dat Syrië binnen de tien jaar een vrijhandelsakkoord zou krijgen met hen. Lula steunde ook de toetreding van Syrië tot de Wereldhandelsorganistatie. Hij ging op bezoek in Syrië en daarna deed Bashar Al-Assad een rondreis in Zuid-Amerika om de banden met de diaspora aan te halen. In Brasilia (de hoofdstad van Brazilië) verkondigde hij dat Brazilië dé leverancier is van voedsel in Syrië. Reuters Latijns-Amerika bevestigt dat in 2010, 80% van het BNP van Syrië door Syrisch-Libanese privé-investeringen werd gegenereerd, 44 miljoen dollar, geen wonder als je weet dat 75% van de 13 miljoen Syrisch-Libanezen in Brazilië Assad steunen.

Vandaar dat Al-Assad naar Brazilië kwam. De toenadering was meer dan nieuwe markten creëren, ze was strategisch en diende om de multipolaire wereld te promoten en om aan de hand van samenwerking het unilateralisme te breken in de wereld. Het ultieme doel van Brazilië is om een speler op wereldniveau te worden en in de Veiligheidsraad van de VN een zitje te veroveren.

Bevriezing van de relaties onder Dilma

Toen Dilma de macht kreeg, niet toevallig een ex-bestuurslid van Petrobras, in 2011 volgde zij een ongewijzigd beleid ten aanzien van Syrië en Vice-President Michel Temer (tweede generatie Syrisch-Libanees) werd verantwoordelijk voor de relaties met het Midden-oosten. Terwijl Celso Amorim, de Minister van Buitenlandse Zaken van Lula, naar Defensie ging.

In eerste instantie toen de Syrische revolutie uitbrak, volgde Dilma het beleid van de BRICS ten aanzien van Syrië. Later werd het meer westers georiënteerd en werd er gezocht naar een vreedzame politieke oplossing voor het conflict samen met de landen van de Mercosul. Toch bleven landen als Venezuela, die deel uitmaken van de Mercosul, het regime van Assad openlijk steunen. Terwijl de toon van Dilma steeds scherper werd ten aanzien van het Syrisch regime. Nu werkt ze met India en Zuid-Afrika aan een toenadering tussen het Westen en de andere BRICS (China en Rusland).

Het idee van Lula was de Syrisch-Libanese gemeenschap die aan een heropleving bezig was sinds 11/09 te gebruiken als pasmunt om zijn droom van een olië-exporterend land in een multipolaire wereld waar te maken. Maar met de oorlog in Syrië liep de strategie om de banden met het Midden-Oosten aan te halen uit op een sisser. Hierdoor moet het Midden-Oostenbeleid van Brazilië herbekeken worden, misschien bieden de vluchtelingen uit Syrië die nu toekomen in Brazilië wel een kans?

Willemjan Vandenplas is fotograaf, bekijk zijn werk op http://www.willemjanvandenplasphotography.com