Is dit de perfecte misdaad?
“‘Circulaire economie met gif op ons bord’
Gif van Syngenta en Monsanto-Bayer dat in Europa verboden is, wordt massaal naar Zuiderse landen uitgevoerd. Brazilië op kop. Gaat dit niet in de richting van een “perfecte misdaad”?
Brazilië is sinds 10 jaar de grootste pesticidegebruiker ter wereld en 52,2 % van al dat gif gaat naar die sojateelt.
Public domain (CC0)
Niet alleen in Brazilië, maar ook in Brussel kan je interessante ontmoetingen hebben. Zo was er recent een netwerkvergadering van diverse organisaties rond de globale pesticide-kwestie. Omdat de twee genodigden Brazilianen waren, lag de focus vooral op de interafhankelijkheid van Brazilië-Europa.
Ik had in Brazilië al gehoord van de recent verschenen “gif-atlas” van Larissa Mies Bombardi. Ze kwam, samen met Renato Balbim, de Engelse versie voorstellen: A Geography of Agrotoxins use in Brazil and its Relations to the European Union (1).
Soja in. Rijst en bonen out!
Bij deze enkele onthutsende gegevens uit haar werk. Momenteel wordt er in Brazilië soja geteeld op een oppervlakte van 10,9 keer België, terwijl het areaal voor het basisvoedsel van de Brazilianen – rijst en bonen – de laatste jaren met 40 % afnam. Brazilië is sinds 10 jaar de grootste pesticidegebruiker ter wereld en 52,2 % van al dat gif gaat naar die sojateelt. Soja voornamelijk voor de export naar Europa en China.
35,5 % van het gif bestaat uit glyfosaat, terwijl er in de sojateelt 150 producten gebruikt worden. Hiervan zijn er in de Europese Unie 35 verboden. In de koffieteelt is dat vergelijkbaar. Acephate, Atrazine en Paraquat behoren in Brazilië tot de ‘top 10’, maar zijn in de EU verboden. Atrazine is in theorie voor Europa al sinds 2004 verboden, maar het vloeit rijkelijk terug via de import van soja en andere producten.
In drinkwater mag 300 keer een hogere concentratie gevonden worden aan gif, terwijl het voor glyfosaat 5000 keer is.
Het kan gevolgen hebben voor onze gezondheid, maar vooral voor de Braziliaanse bevolking. Zo werden er tussen 2007 en 2017 514 baby’s geïntoxiceerd, waarvan opvallend veel in de deelstaten Paraná en São Paulo. In hetzelfde Paraná is er ook het hoogste aantal zelfdodingen met gif. Tussen 2007 en 2014 deden 1631 mensen een poging tot zelfdoding, waarvan 231 met “succes”. In heel Brazilië voor dezelfde periode: 1186 doden of 148 doden per jaar.
Naast zelfdoding is er de chronische vergiftiging van de Braziliaanse bevolking: in Brazilië mag er 250 keer meer residu’s van gif gevonden worden op Broccoli dan in de EU. Voor bonen is dat 400 keer; nochtans behorend tot het basisvoedsel van de gewone Brazilianen. In drinkwater mag 300 keer een hogere concentratie gevonden worden aan gif, terwijl het voor glyfosaat 5000 keer is.
Syngenta, Bayer-Monsanto en co
En wie levert dit gif? Juist, buitenlandse bedrijven. Koploper was tot voor kort het Zwitserse Syngenta, sinds de overname van Monsanto is het Duitse Bayer de grootste. Verder het eveneens Duitse BASF, het Amerikaanse Dow DuPont en het Chinese Adama.
Gif mag dan wel verboden zijn in de EU, produceren en uitvoeren mag nog wel. Zo voert Syngenta 52 producten uit, die in de EU verboden zijn.
Sinds de internationale verontwaardiging over de grote branden in de Amazone en Cerrado, wordt er veel gecommuniceerd over ontbossing. Die ontbossing gaat wel gepaard met gif en buitenlandse, dikwijls Europese, belangen (*). De grootste gif-slokoppen zijn soja en suikerriet.
Onder de regering Bolsonaro zijn van januari 2019 tot november 467 nieuwe vergiften erkend, waarvan 160 verboden zijn in de Europese Unie. Als je de statistieken van de voorbije jaren ziet, dan worden er in december in verhouding nóg meer erkend. Zoals er tijdens voetbalgekte in Brazilië ingrijpende politieke beslissingen genomen worden, zoöok in de kersttijd.
Uitvoeren wat ‘bij ons’ verboden is
Gif mag dan wel verboden zijn in Zwitserland of de EU, produceren en uitvoeren mag nog wel. Zo voert Syngenta 52 producten uit, die in de EU verboden zijn; 14 daarvan naar Brazilië, o.a. Atrazine en Paraquat.
Het verbieden van deze producten op onze akkers is duidelijk niet voldoende. We moeten met zijn allen werken aan regelgeving die verbiedt dat dit gif nog geproduceerd wordt, vele slachtoffers maakt in het Zuiden én terug komt op ons eigen bord.
(*) Voor de samenhang van de dingen (Portugees):