“‘Peru: 'Consultatie, ja! Misbruik, nee!'’
Zo scandeerden de Kichwa van de Tijgerrivier meermaals tijdens de langgerekte vergaderingen die deze week doorgingen in het kader van het consultatieproces over olieblok 192. Met meer dan tweehonderd zijn ze afgezakt naar de junglestad Iquitos om na vijfenveertig jaar olieproductie op hun territoria, de volgende dertig jaar te bespreken met de Peruaanse staat.
Ik heb de afgelopen week gehoord hoe de roep om gerechtigheid klinkt.
Die snijdt door merg en been, luidt onverbiddelijk, is strijdvaardig en fluistert tegelijk, iel, kwetsbaar.
Stemmen die zich vermengen, oud en jong, man en vrouw, zij aan zij.
Terwijl de rest van de stad – en misschien wel het hele land en de rest van de wereld – laatdunkend op hen neerkijkt, vindt dat ze het land niet laten werken en het zogenaamde ontwikkelingsmodel tegenwerken, leggen de Kichwa hun voorstellen op tafel.
De week voor het consultatieproces aanvatte in Iquitos, reisden de belangrijkste twintig Kichwa-leiders nog af naar de hoofdstad in de hoop om – op de valreep – misschien toch tot belangrijke akkoorden met de staat te komen over zaken zoals de schadevergoedingen voor gebruik en misbruik van hun territoria voor de afgelopen vijfenveertig jaar.
Die rechten erkennen is wel het minste wat de Peruaanse staat voor hen kan doen, vinden de Kichwas. Hun hoop was ijdel: in Lima gingen maar weinig deuren open, en het volk vraagt zich af hoe ver het moet gaan om met de beslissingsmakers te spreken, als die zelfs in hun eigen huis niet thuis geven.
Kichwa leiders in Lima: deuren blijven gesloten.
© Sarah Kerremans
De Peruaanse staat zit in een moeilijke onderhandelingspositie: de prijs van de olie blijft historisch laag, de instapkosten in olieblok 192 in het midden van de Peruaanse jungle zijn ontzettend hoog en de zone is milieu en sociaal rampgebied.
Het uur van de waarheid nadert.
Het biedproces dat in juli moest afgerond zijn, is intussen verlengd: het gerucht doet de ronde dat verschillende bieders zich terugtrokken en dat een verlenging van het contract van het oliebedrijf Pluspetrol de enige optie is om ‘s lands belangrijkste olie productie niet te doen stil vallen. Want het uur van de waarheid nadert: op 29 augustus loopt het huidige contract af.
Lees het rapport over de impact van Pluspetrol hier!
Pluspetrol voert momenteel een megalomane mediacampagne waarmee het wil aantonen hoe milieu- en mensvriendelijk het opereert. Niets is echter minder waar, zo weten de inheemse volkeren. In een recent rapport waaraan ik meewerkte, tonen de Kichwa aan hoe Pluspetrol weinig inzit met het milieu, hoe het de plaatstelijke bevolking verdeelt en manipuleert, hoe het handig gebruik weet te maken van de zwakke staatstructuren, en hoe het inheemse leiders mee gerechtelijk vervolgt.
Terwijl andere inheemse organisaties van olieblok 192 het consultatieproces voorlopig stil legden totdat een antwoord komt op een gelijkaardige eis om schadevergoeding, bereikten de Kichwa van de Tijgerrivier vorige week reeds vier belangrijke akkoorden, ondermeer over de goedkeuring van een amnestie wet voor leiders die strafrechtelijk vervolgd worden. Dit is een enorme overwinning, want de vertegenwoordigers van de staat kwamen aandraven met weinig concrete voorstellen en geen enkel politiek akkoord, wat doet vermoeden dat sommige sectoren dit consultatieproces liever zien mislukkken.
Na vier dagen blijven vele thema’s echter nog onbesproken. De vertegenwoordigers van de staat keerden terug naar Lima om Peru’s nationale feestdag te vieren, de Kichwas besloten om in de stad te blijven tot ze opnieuw opdagen. Dat is normaliter volgende week maandag. ‘Er is voor ons geen weg terug nu’, zeggen de vermoeide maar vastbesloten vaders, moeders en kinderen.