Sofie Geerts
“‘De arrogantie van Eskom’
In een van mijn vorige artikels had ik het over de elektriciteitsproblemen in Zuid-Afrika. Eskom, privé-bedrijf dat voorziet in elektriciteit, kondigde aan haar tarieven te moeten verhogen met 53% om ervoor te zorgen dat er zich niet opnieuw grootschalige elektriciteitspannes zouden voordoen. Deze week zijn er in de universiteit van Pretoria debatten gestart over deze eenzijdige tariefverhoging, die voor vele Zuid-Afrikanen onbetaalbaar is.
Wel, de arrogantie en hebzucht van een prive-bedrijf wordt hier nog maar is bewezen: grote elektriciteitspannes leggen eind 2007, begin 2008 het hele land lam.
De ‘grote bazen’ van Eskom kregen bonussen uitbetaald als ze ervoor zorgden dat de winst van Eskom in 2007 groter zou uitvallen dan voorspeld. Wat deden ze? Besparen op onderhoudswerken aan elektriciteitsvoorzieningen en de stock aan brandstof (steenkool) voor de centrales afbouwen. Toen er ‘opeens’ een sterke vraag kwam voor elektriciteit, zo zegt Eskom, was er niet genoeg steenkool voor handen en moesten verschillende centrales weken wachten op de toevoer van steenkool. Ook werden, weer volgens Eskom, verschillende elektriciteitscentrales stilgelegd om onderhoudswerken te kunnen uitvoeren. Geen stroom meer voor de Zuid-Afrikanen, wel veel bonussen voor de ‘bazen’ want Eskom had meer winst gemaakt dan voorspeld.
De algemene conclusie is dan vlug gemaakt: de elektriciteitspanne was op voorhand zorgvuldig gepland. Want nu is het makkelijk voor Eskom om haar tarieven te verhogen zonder dat daar al teveel kritiek op komt. Anders is er immers de mogelijkheid dat er een nieuwe elektriciteitscrisis komt… want er is natuurlijk veel geld nodig om onderhoudswerken uit te voeren en de stock aan te vullen.
Vele Zuid-Afrikanen, inclusief de overheid, geloven de verhaaltjes van Eskom en beseffen blijkbaar niet hoe vuil het spel gespeeld wordt. Werkende elektriciteitscentrales werden zelfs ‘stilgelegd’ omdat er teveel elektriciteit zou zijn. Lees: als er voldoende elektriciteit zou zijn zou het moeilijk zijn om een eenzijdige tariefverhoging aan te kondigen.
Eskom denkt duidelijk alleen aan winst en niet aan de Zuid-Afrikanen. Een tariefverhoging van 53%, anders geen elektriciteit.
Een nieuw rapport van de mensenrechtencommissie van Zuid-Afrika, dat vorige week gepubliceerd werd, zegt dat er nu 5 miljoen meer Zuid-Afrikanen in extreme armoede leven dan 10 jaar geleden (nu 22 miljoen tegenover 17 miljoen in 1998 op een bevolking van 49 miljoen). Extreme armoede betekent minder dan 1 dollar per dag. En dat terwijl de economie in Zuid-Afrika elke dag groeit!?
Wel, de overheid zou moeten ingrijpen en de plannen van Eskom, en andere bedrijven, moeten verhinderen. Maar ze blijven een neo-liberaal economisch beleid voeren dat privatisering aanmoedigt.