“‘De Congolese gemeenschap in Sao Paulo viert 55 jaar onafhankelijkheid’
Reportage: In de traditionele immigrantenwijk in Sao Paulo, Bras, kwamen op zaterdag (4 juli 2015) de Congolese ballingen samen om de 55ste verjaardag van hun land te vieren. Er zijn ongeveer 2000 Congolese vluchtelingen in Brazilië, daarmee zijn ze de tweede grootste groep vluchtelingen na de Syriërs.
Bras is één van de commerciële wijken van Sao Paulo, samen met de ‘Avenida 25 de Março’ waar de Sirio-Libanezen hun winkels hebben. Als we van het metrostation Bras naar het event lopen liggen de straten er verlaten bij, overdag is er waarschijnlijk een markt geweest omdat de straten nog vol liggen met restafval. We draaiën van de hoofdstraat naar een zijstraat en opeens zijn we in een soort tijdelijk opgetrokken Matongé zoals aan de Naamsepoort in Elsene.
Op stap in klein Matongé in Sao Paulo
Het enige verschil met de Matongé in Elsene is dat de Congolese gemeenschap hier vrij nieuw is. De ‘Rua Brigadeiro de Machado’ is nog niet erkend. Mijn Afro-Braziliaanse vrienden schrikken van het café waar dit event plaatsvindt, daarmee is het voormij duidelijk dat zij weinig banden hebben met Afrika. Ik zeg hen dat ik dit gewoon ben van in de DRC en in Matongé en dat dit normaal is voor de DRC.
‘Rua Brigadeiro de Machado’ zoals Matongé (Elsene), maar kleiner…
Omdat de meeste Congolezen hier nog maar enkele maanden zijn, plooien ze zich voornamelijk terug op hun gemeenschap. Het is duidelijk dat er weinig Brazilianen geïnteresseerd zijn in de Congolezen, enkel een paar jonge Brazilianen van UNHCR zijn instaat om op gelijke basis met hen te communiceren.
Kleurrijk feestje
Samen met 400 Congolezen en een paar Braziliaanse afgevaardigden van NGO’s en UNHCR begint het feest. Er hangt een vlag van de DRC op aan de bar, tegen de muren plakt een collage van de presidenten van de DRC samen met Simon Kimbangu, de door de Belgen vermoorde, spirituele leider van de Kimbangisten.
Het feestje!
De eerste schijf is natuurlijk Indépendance Cha-Cha. Daarna volgt Anissa van Faly Ipupa en muziek die volgens mijn Afro-Braziliaanse vrienden wel eens heel populair in Brazilië zou kunnen worden. De Congolezen beginnen met hun heupen te wiegen, liter flessen van Brahma en blikjes Skoll beginnen te vloeien. Hier en daar zie je een groepje met een fles whisky rondlopen.
De muziek staat zoals altijd zeer luid. Iedereen kijkt op dat er een Belg in het gezelschap is. Er lopen een paar sapeurs rond en een imitator van Lumumba. De Congolese, kleurrijk geklede, vrouwen zijn gedwee in de weer om hun mannen en gasten te bedienen. Een Braziliaans-Congolees koppel danst Rumba tussen de tafels tot grote ergernis van de Congolezen die naar het toilet moeten. De Congolese televisie was van de partij en de Dj speelde heel de avond de ene Congolese hit na de andere.
Ballingen van het regime van Kabila
Er lopen Congolezen rond van overal in de DRC. Er zijn intellectuelen, artiesten, jonge rasta’s, politiekers, studenten, leraars, … Het is een bont allegaartje. Allemaal hebben ze één ding gemeen: het regime van Kabila heeft de grond onder de voeten van hun families te heet gemaakt om nog in de DRC te blijven.
Een congolese vluchteling met tijdelijke status in Brazilië.
De asielprocedures in Brazilië zijn in volle ontwikkeling, omdat het politiek asiel een relatief nieuw fenomeen is in dit deel van de wereld. In Latijns-Amerika waren ze eerder gewoon dat hun ballingen naar het Westen, De USSR of Cuba vluchten.
Veel van deze eerste generatie Congolezen zijn hier ‘Sans-Papiers’, ze kwamen aan als verstekelingen met het enige cargo schip dat de lijn tussen Matadi en Santos aandoet. Santos is een provincie met een haven tussen Sao Paulo en Rio de Janeiro. De meer ‘gegoede’ Congolezen nemen het vliegtuig, sommigen trekken onmiddellijk naar Brazilië, andere werken eerst een paar jaar in Zuid-Afrika of Angola.
‘Fort Europa’ veroorzaakt wereldwijde vluchtelingen crisis
De reden waarom ze naar Brazilië komen is omdat de grenzen in Europa gesloten zijn en omdat ze hier vrijheid willen vinden. Veel Congolezen hebben het moeilijk om geld te verdienen en een leven op te bouwen in Brazilië. Een Congolees vertelde mij zelf dat de Brazilianen ‘assasins’ zijn, omdat er Congolezen worden beroofd en soms vermoord.
De verantwoordelijke van de vereniging voor de Congolese gemeenschap in Sao Paulo, John Beya uit Lubumbashi, biedt ons een gratis traditioneel Congolees buffet aan (Chikwangue, Fufu, Lenga Lenga, piment, zoals we in Kuumba in Elsene zeggen: plat Gérard of loso na madesu, banane plantaine, gezouten vis, …) gesponsord door UNHCR Sao Paulo, dat hiermee haar 1ste feest geeft voor de Congolese gemeenschap.
John Beya belooft me een exclusief interview te geven, waarmee hij wilt dat ‘nos oncles’ (de Belgen) aandacht krijgen voor de situatie van de Congolezen in Brazilië.
Wordt vervolgd.
Willemjan is ook fotograaf, bekijk zijn werk op zijn website!