“‘De steppe zal bloeien’
'De steppe zal bloeien' is een veel en nogal eens uitbundig gezongen lied van Huub Oosterhuis. Een lied over de utopie van een nieuwe wereld, met overvloed voor iedereen, gerechtigheid, vrede en zoveel meer. Voor zover ik weet, is 'steppe' een synoniem voor 'savanne'. Het is maar de vraag of de Braziliaanse en Afrikaanse savannes nog veel zullen bloeien. Ja, soja en suikerriet hebben ook wel hun bloesem, maar wordt dat met het lied bedoeld? Zou het niet eerder in de richting gaan van biodiversiteit en agrobiodiversiteit, zoals we in de Cerrado tot voor kort kenden?
Omdat momenteel Noord-Mozambique door het Braziliaanse Embrapa (overheidsdienst voor landbouwondersteuning) en fazendeiros van Mato Grosso met monocultuur soja wordt volgezet, hadden we voor deze dagen een heus internationaal seminarie gepland met Mozambicaanse boeren van UNAC (lid van Via Campesina-internationale), onze Belgische groep en Brazilianen.
Helaas kregen we de financiering voor de reis van de Mozambicanen niet rond. Wordt vast vervolgd.
Het wordt een lange en vermoeiende dag.
Zonder Mozambicanen dus. Thema: ‘Monocultura, desenvolvimento ou colonialidade’/ ‘Monocultuur, ontwikkeling of kolonialisme?’ Het is wat moeilijk volgen voor de deelnemers van onze groep, want Brazilianen ‘dat’ praat unisono Portugees onder elkaar. En de meesten heel vlug. Het wordt dan ook een lange en vermoeiende dag.
Als er – zoals plechtig beloofd – een écht internationaal vervolg op komt, dan wordt best vertaling naar het Engels voorzien. Nederlands is wat veel gevraagd.
Gelukkig is er de tweede dag. We gaan onder meer CEDAC bezoeken: ‘Centro de desenvolvimento agroecológico do Cerrado’/’Centrum voor agroecologische ontwikkeling van de Cerrado’. Het is een bijzonder initiatief dat de Agricultura Familiar/Gezinslandbouw en de campesinos wil ondersteunen in hun zoektocht om de rijkdom van de Cerrado niet te vernietigen, maar om van haar diversiteit een waardig inkomen te vergaren. Een coöperatief van verwerkte Cerradovruchten is hierbij fundamenteel.
Internationaal blijven organiseren
De bevlogen Pedro Wilson komt even binnenwaaien. Hij maakte dit centrum mee mogelijk, maar heeft heel wat meer op zijn palmares staan. Hij was rector van het PUC (Pauselijke Universiteit) van Goiânia, burgemeester van Goiânia en federaal parlementslid voor PT (Partido do Trabalhadores) in Brasília.
In die laatste hoedanigheid deed hij jarenlang een wetsvoorstel om de Cerrado te beschermen. De agrolobby in het parlement, de zogenaamde ‘bancada ruralista’, is echter zó sterk dat ze dit blijvend kan tegenhouden. Ondertussen wordt de steppe onomkeerbaar omgevormd in groene monocultuurwoestijnen. Een ecosysteem van miljoenen jaren oud – ouder dan het veel besproken Amazonegebied – wordt in enkele decennia van de kaart geveegd.
Met de moed der wanhoop blijven organisaties als CEDAC, ISNP en anderen uitwegen zoeken om te redden wat er nog te redden valt. Ze smeken allen om hun strijd te internationaliseren. Daarom is Wervel hier en daarom lanceert Wervel nu zijn nieuwe film! Opdat we in Europa en wereldwijd niet alleen meer boe zouden roepen tegen de vernietiging van het Amazonegebied, maar ook oog krijgen voor deze unieke twee miljoen vierkante kilometer die Cerrado heten.
Paránoot en Baru?!
Ik vroeg me dan ook af: ‘Wereldwinkels verkoopt ‘Brazil-nuts’, de Paránoot uit Amazonië. Waarom zouden we via Wereldwinkels ook niet de Barunoot kunnen lanceren en zo via een product het belang van deze regio tussen pot en pint brengen?’ We nemen alvast een potje van hun coöperatief mee om bij Oxfam Belgium aan te kaarten.
Het werk zelf zou best in vele talen mogen omgezet worden.
’s Namiddags bezoeken we het memoriaal van de Cerrado, dat door een aantal professoren van de PUC is opgericht. Het is een soort ‘Bokrijk’ dat het leven uitbeeldt, zoals het zich tot voor enkele decennia in deze bezongen steppe afspeelde. Het is nog veel meer: een onderzoekscentrum van archeologen en antropologen, met een uitvoerig museum over fauna, flora en de komst van de eerste mensen, zo’n 12.000 jaar geleden.
Aan het eind van de rondleiding krijgen we een bijzonder interessant boek dat op een bevattelijke manier de prehistorie en historie van de Cerrado brengt. Ik bespaar u de titel, want hij is onvertaalbaar, alhoewel het werk zelf best in vele talen zou mogen omgezet worden.