“‘De tentenmakers van Caïro’

Het verkeer in Caïro

© patricia campailla

Wereldblogger Patricia is terug in België, althans fysiek. Haar geest vertoeft nog steeds in Egypte. In deze laatste mijmering droomt ze weg naar Caïro, door de Egyptenaren gekoesterd als de ‘Moeder van de wereld’. Patricia laat zich graag meevoeren op de stroom van het chaotische verkeer en de bedwelmende geuren en kleuren in de oude soeks. Bij een tapijthandelaar komt ze meer te weten over de eeuwenoude faam van de Caïreense tentenmakers.

Wereldblogger Patricia reisde eind 2019 met een Belgische vriend en Caïreense vriendin per trein van Caïro naar Luxor en Aswan. Met haar taalleraar Sallam als gids leerde ze in het Arabisch over het Oude Egypte. Wat haar het meest bijbleef, was het hechte sociale leven van de Egyptenaren vandaag, het flexibel omgaan met de tijd en de (h)eerlijke keuken gebaseerd op lokale ingrediënten.Autolichten flitsen voorbij, de weg is nat maar het is niet koud voor een januari-ochtend. Terwijl ik op de fietspedalen trap, denk ik aan het gevaar dat ik loop telkens als ik deze drukke ringweg oversteek om me naar het werk te begeven. En hoe ik me daar enkele dagen geleden in Caïro allerminst zorgen over maakte, hoewel het verkeer daar duizendmaal chaotischer en gevaarlijker is dan in België. Op reis in het Midden-Oosten of Noord-Afrika worden mijn angsten vanzelf geneutraliseerd.

Het gevaar dat nieuw is, wordt een avontuur. In een miljoenenstad als Caïro is het een sport om je snel een weg te banen tussen de ongeduldig voortrazende auto’s, de zigzaggende en immer toeterende tuktuks, de kleine pick-uptrucks overvol geladen met koopwaar en de oude houten karren die worden getrokken door magere ezels.

Dit is Caïro, Umm Eddunya, de moeder van de wereld. Wie hier rijdt zoals bij ons in België overleeft het niet. Hier gelden andere regels en andere codes. Voor het verkeer en voor al de rest.

Ik hou ervan om me onder te dompelen in de Arabische wereld. Het werkt bevrijdend. Op een of andere manier heb ik het gevoel dat deze wereld beter past bij mijn natuur. Vele eeuwen geleden verbleven de Moren op Sicilië. Soms vraag ik me af of dat er iets mee te maken heeft, mijn vader is Siciliaan. Werden de slapende Arabische cellen in mijn bloed geactiveerd toen ik voor het eerst de Arabische wereld betrad?

Een lesje geschiedenis bij de tapijthandelaar

Eenzaamheid lijkt hier niet te bestaan. Altijd is er wel iemand die graag een praatje wil slaan. Los van de talloze keren dat je hier aangeklampt wordt met ‘Welcome to Egypt!’ en ‘Hello! Where you from?’. Als je een korte begroeting in het Arabisch terugwerpt, gaan de wenkbrauwen op de gezichten ietwat verbaasd omhoog. Maar je past nog altijd in het plaatje ‘Westerse toerist die geen idee heeft’.

Af en toe ga je natuurlijk verder dan dat. Omdat je gefascineerd bent door wat iemand doet. Of gewoon omdat je wil weten hoeveel iets kost. Als dan blijkt dat je kennis verder reikt dan enkele standaardzinnetjes, krijg je plots een heel ander contact.

Ambachtelijke houtwerkers in Dharb El Ahmar

© patricia campailla

Na de zoveelste stop bij een van de vele ambachtslui in de mythische wijk van Darb el Ahmar in het centrum van de oude stad, niet ver van de Baab Zuweila, komen we voorbij een tapijthandelaar. Ik trek Werner aan zijn mouw: ‘Moest jij niet kijken voor een tapijt?’. Het winkeltje is eigenlijk maar een gat in de muur waar handgeweven tapijten in allerlei kleuren en patronen liggen opeengestapeld.

Van zodra de winkelier ons in de gaten heeft roept hij ons binnen – een uitnodiging waaraan wij intussen gewoon zijn en waarvan we weten dat we die selectief moeten aannemen, willen we niet de hele dag ergens achteraan een winkel doorbrengen en achteraf een pick-up moeten inhuren om alle koopwaar naar ons hotel te brengen.

Maar deze keer zeggen we ja want Werner heeft inderdaad een tapijt nodig. Snel steekt de winkelier enkele lichten aan en als bij toverslag verandert het gat in de muur in een echte winkel die barst van kleurrijke tapijten. Werner twijfelt. Dus troont de winkelier ons mee naar buiten: ‘Ik heb nog meer, kom kijken, kom kijken!’. Hij loopt ons voor door een smalle steeg net om de hoek, weg van de drukte. Achteraan de steeg bevindt zich een kleine opslagplaats en daar begint de zoektocht naar tapijten opnieuw.

In de chaos van een soek kan je snel jezelf verliezen. Ik ben blij dat ik intussen aardig wat Arabisch begrijp en spreek!

Ik ben intussen wel wat gewoon en toch duizelt het me nog steeds als ik al die kleuren zie in de soeks. Het is zo anders dan de geordende winkelstraten bij ons, in de chaos van een soek kan je snel jezelf verliezen. Ik ben blij dat ik intussen aardig wat Arabisch begrijp en spreek: het geeft me een soort controle en rust te midden van die kakafonie van beelden, geuren en geluiden.

Terwijl Werner tapijtjes keurt, praat de winkelier honderduit. Zo komen we te weten dat dit deel van Caïro beroemd is tot ver buiten de Egyptische grenzen. Vooral de tentenmakers zijn al eeuwenlang een gevestigde waarde in de Arabische wereld. De man vertelt ons hoe de kiswah – de zwarte met goud geborduurde zijden doek die elk jaar over de kaaba* in Mekka wordt gedrapeerd – eeuwenlang in Caïro werd vervaardigd. Enthousiast vertelt hij hoe al sinds de tijd van Saladin elk jaar een karavaan uit Mekka helemaal tot in Caïro reisde.

De kamelen uit Saoedi-Arabië werden geladen met het heilige doek en elk jaar mochten een aantal tentenmakers de karavaan vervoegen: als wederdienst voor hun uitmuntende handwerk ten dienste van God, mochten ze gratis mee op bedevaart naar Mekka. Werner en ik wisselen een blik: het is een mooi verhaal, maar zou het ook waar zijn? Voor we de winkel verlaten geeft de man ons allebei een kaartje waarop staat: ‘For all of kind arabic poof’. Met vijf telefoonnummers waarvan er drie met zwarte stift zijn doorstreept.

Een paar uur later zitten we in een Italiaans koffiehuis in Maadi, een groene wijk aan de andere kant van de stad. We tonen Youssra en haar vriendin onze aankopen: behalve het tapijt kochten we allebei een stuk khayamiya: textiel met handgenaaid appliqué. We kozen voor een khayamiya met Arabische teksten uit de Koran. Op die van Werner blijkt een spelfout te staan.

Enthousiast begint Youssra te vertellen over de wijd verspreidde naam en faam van de Caïreense tentenmakers: ‘Weet je, zij zijn zo beroemd omdat de kiswah hier al sinds de tijd van Saladin wordt gemaakt! Elk jaar reisde een karavaan met kamelen uit Mekka helemaal naar Caïro om de kiswah op te halen. Ik geloof dat ze het doek tegenwoordig in Mekka zelf maken, maar eeuwenlang gebeurde dat hier in Caïro.’

Een terrasje doen in de buurt van Dharb El Ahmar

patricia campailla

Elke steen van deze stad, elke poort en elk balkon zijn doordrongen van geschiedenis

In de chaos van Caïro schuilen ontelbare verhalen. Elke steen van deze stad, elke poort en elk balkon zijn doordrongen van geschiedenis. Schoonheid en magie zijn vaak te vinden daar waar je ze niet verwacht: bij mijn eerste bezoek aan Caïro wist ik niet of deze immense, overbevolkte en vervuilde stad me zou kunnen bekoren. Maar de verhalen van vrienden en andere reizigers hadden me nieuwsgierig gemaakt.

Toen Aziz, de manager van mijn talenschool in Jordanië, eens over de stad aan de Nijl sprak, begon het me te dagen: ik kon Caïro niet links laten liggen in mijn verkenningstocht door de Arabische wereld. Aziz is één van die wijze mensen die de gave bezitten om je met een paar woorden te betoveren: ‘Het is een magische stad!’, zo zei hij met zijn zware, charismatische stem en blinkende oogjes.

Toen is het zaadje geplant. Gelukkig maar: het zou zonde zijn om Arabisch te studeren en nooit naar Caïro te reizen. Als ik nu het vliegtuig neem, sta ik over een uur of zes aan de ingang van de Baab Zuweila…

* Vierkant gebouw in de Grote Moskee van Mekka waar moslims tijdens de bedevaart zeven keer rond lopen.

Caïro, zicht vanop de Citadel

patricia campailla