“‘Dhaka University: een politiek bolwerk’

Vraag aan eender welke Bangladeshi iets  over de Bengaalse geschiedenis en steeds opnieuw zullen de twee volgende data naar voren komen; de taalbeweging van 1952 en de onafhankelijkheidstrijd van 1971 (door de meeste Bengalen Liberation War genoemd). Twee gebeurtenissen waarbij Dhaka University een bepalende voortrekkersrol heeft gespeeld.

Historische rol Dhaka Universiteit

Taal is het wezenlijke facet van het Bengaalse nationalisme, veel meer nog dan religie of ethniciteit. De schrijver Rabindranath Tagore, de eerste niet-Europeaan die in 1913 de nobelprijs voor literatuur won, is dan ook een persoon van nationale trots voor veel Bengalen. Het opleggen van het Urdu door West-Pakistan als enige nationale taal was voor veel Bengalen dan ook onacceptabel. Maar het waren hoofdzakelijk de studenten van Dhaka University die het protest tegen de West-Pakistan aanvuurden en daarmee het fundament legden voor de onafhankelijkheidsoorlog in 1971.

De onafhankelijksoorlog was een ongemeen bloedige afscheidingsoorlog waarbij volgens schattingen van de Bengaalse overheid drie miljoen slachtoffers vielen. Het was echter op de universiteit dat de vlag van Bangladesh het eerst geheven werd en dat de repressieve vuist van het Pakistaanse leger het hardste neerkwam, in een poging de intellectuele elite uit te schakelen. Het was pas nadat de omvang van de Pakistaanse repressie aan het licht kwam dat het verzet zich over heel Bangladesh verspreidde.

Politieke activiteit alom

Ook vandaag de dag nog heeft Dhaka University een centrale rol in het Bengaalse politieke landschap. Zo werd generaal Ershad en zijn militair regime in 1990 nog tot aftreden gedwongen door studentenprotesten. En ook de recente Shahbagprotesten vonden quasi plaats op de universiteit.

Voor politieke partijen is het dan ook van vitaal belang dat de studenten gebonden zijn aan de regering. Dit gebeurt voornamelijk door middel van `student halls`. De helft van de studenten verblijft namelijk op de campus zelf in studentenhallen die onder leiding staan van een studentenleider. Deze studentenleiders zijn altijd gebonden aan de partij die op dat moment aan de macht is, momenteel dus Awami League.  Indien studenten verzekerd willen zijn van een plaats op de campus is het dan ook bijna verplicht om deel te nemen aan processies die het beleid van de regering ondersteunen. Van zodra de oppistiepartij aan de macht komt, wordt het hele systeem dan weer omgegooid en worden de huidige studentenleiders verdreven (indien nodig met geweld) om plaats te maken voor studentenleiders verbonden met de oppositiepartij.

Politiek lijkt in Bangladesh overal te zijn, maar meer dan op eender welke andere plaats is de universiteit van Dhaka een plaats bepaald door politieke activiteit. Met het oog op de huidige politieke onrust dan ook een uiterst interessante plaats om te verblijven.