“‘Een koffieboer uit Comalapa’
.jpg)
Het is geweten dat de beste koffie van Guatemala wordt geëxporteerd. De koffie die in het land blijft is meer te vergelijken met suikerwater en een vleugje koffiearoma. “Kom maar eens goede koffie proeven,” zegt koffieboer Santos. Nu moet ik eerlijk toegeven dat ik van koffie niet veel geproefd heb. Om maar te zeggen dat ik slechte koffie nog niet kan onderscheiden van slechte koffie. Maar ik ga in op de uitnodiging. En ja, ik laat me overtuigen! In plaats van bittere nasmaak die ik al ken, onthoud ik de zoete smaak van Santos’ koffie, en ik heb er nog niet eens suiker bijgedaan! Maar mijn bezoek heeft vooral een andere bedoeling, die ik tussen de lijntjes van het gesprek zelf dien te achterhalen om ze vervolgens zelf in een verzoek te verwoorden: “zal ik voor jou een telefoontje doen naar Nederland?”
Fair trade
Santos heeft een eigen plantage en op vraag van een aankoper in Nederland koopt hij ook op van de kleine boeren in de omgeving. Zo kan Santos zijn gemeenschap helpen ontwikkelen. “Een koffieplantage levert meer op dan de traditionele mais,” verklaart Santos. Als er eerlijke prijzen worden betaald tenminste. “Ik heb veel geïnvesteerd in de machines om de koffiebonen te verwerken en ik heb de kleine boeren ook al uitbetaald.”
De opkoper van koffie in Nederland bieden hem een bedrag van 3,40$ per libra (= 0,45 kg). Dat is een mooie prijs maar Santos moet een deel van de verwerking en de verscheping naar Nederland laten doen door een bedrijf in Guatemala. Dit kost hem 22$ per 100 libras, wat de normale prijs is. “Als deze deal doorgaat heb ik de investeringen terugbetaald en verdienen we zelf zo’n 1800€ voor de drie maanden hard werken,” legt Santos uit.
Vrije markt
Maar het exportbedrijf In Guatemala doet moeilijk. Ze willen aanvankelijk maar 3,10$ betalen per libra. “Ze houden dus zomaar 0,30$ per libra achter op het bedrag dat ik eigenlijk overeenkwam met de opkoper in Nederland,” vertelt Santos. Wat het exportbedrijf echter niet weet, is dat Santos rechtstreeks in contact stond met de aankoper in Nederland en dus wist op welke prijs hij recht had. “Ik weet dat het exportbedrijf probeert te profiteren van ons. Maar niemand spreekt hier Engels, laat staan Nederlands, en het is dus onmogelijk om dit probleem aan te kaarten bij de aankoper,” zucht Santos.
Het telefoontje met Nederland verduidelijkt dat de aankoper niet van exportbedrijf wil veranderen. Ze laten het aan Santos om te onderhandelen met het bedrijf in Guatemala. Dat gebeurt dan ook, waarna het exportbedrijf -een beetje op de tenen getrapt- akkoord gaat met de 3,40$ per libra maar plots wel 42$ per 100 libra kosten vraagt. “Het exportbedrijf weet dat ze sterk staan en ze gaat er van uit dat wij hoe dan ook zullen moeten buigen om onze koffie niet verloren te laten gaan,” legt Santos uit.
“Maar als ik aan een lagere prijs moet verkopen, hoe moet ik dan de andere boeren blijven uitbetalen?” gaat Santos verder, die zelf eigenlijk ook maar een kleine boer is. De aankoper vraagt wel aan Santos om zijn gemeenschap te helpen maar zelf lijkt het hen weinig te kunnen schelen of het exportbedrijf wel een betrouwbare tussenpersoon is…
Niet opgeven
“Maar ik zal niet buigen,” zucht Santos. “Ik apprecieer de goede bedoelingen van de opkoper in Nederland maar het is jammer dat de tussenpersonen proberen te profiteren van ons. Ik heb ook geen vertrouwen meer in het exportbedrijf. Het is voor hen niet moeilijk om onze koffie te sabboteren en ons een slecht imago te geven in Europa.”
Santos zucht nogmaals en laat zich in een stoel zakken. Zijn vrouw brengt ons nog een bakje troost. “Maar ik geef niet op. Ik zal mijn koffie verkopen en als dat niet lukt, dan deel ik mijn koffie nog liever uit aan de Guatemalteken,” zegt Santos met luide stem. Als afscheid krijg ik nog een zakje koffie mee, “laat je vrienden en familie in Europa maar proeven van deze heerlijke koffie uit Guatemala.”