“‘Een stortvloed aan ervaringen’

Elk jaar ben je weer vergeten hoe het water kan gorgelen en rochelen, hoe het over straten loopt en in minder dan geen tijd zijriviertjes vormt langs de stoep.

© Kris Janssens

Cambodja is in de natte periode van het jaar aanbeland. Reporter en blogger Kris Janssens geeft zijn impressie van het leven in een regenseizoen.

Je merkt het aan de wind, die plots anders voelt. De dorre droogte die sinds eind november over het land waait, maakt plots plaats voor een dartele luchtstroom van beloftevolle geuren. Je meent vaag de zee te ruiken en hoort flarden van gesprekken uit verre oorden, die door deze zilte bries zijn meegenomen.

Palmbomen die hun takken maandenlang roerloos hebben laten hangen in de zware hitte beginnen opgewonden met hun kruinen te schudden. Oud stof vervliegt en drijft mee op het enthousiasme van deze nieuwe wind, die verkoeling brengt, afwisseling, energie en uiteindelijk ook regen.

Soms barst het regenseizoen met één grote knal los, andere jaren komt het geruisloos op rubberen kaplaarzen binnen geslopen. Eén ding is zeker: eens het er is, zal je het gemerkt hebben.

Ik herinner mij dat ik twee jaar geleden de eerste dikke druppels in mijn nek voelde op minder dan tien minuten fietsen van mijn huis. En dat ik overmoedig dacht “ik trap nog even door, dan haal ik het voor de bui losbarst”.

Er wordt telkens met veel ongeduld op de regen gewacht.

Met een oorverdovend geroffel op golfplaten en een kletterend gespetter, gutst het water vervolgens een uur lang naar beneden. Soms druppelt het later nog een hele tijd na. Ik héb het gehaald, die dag, maar ik zag eruit alsof ik met kleren aan in het zwembad was gesprongen.

Elk jaar ben je weer verrast dat die eindeloze reeks van zonnige dagen dan toch kan ophouden. Elk jaar ben je weer vergeten hoe het water kan gorgelen en rochelen, hoe het over straten loopt en in minder dan geen tijd zijriviertjes vormt langs de stoep.

Zodra de hemelsluizen opengaan, komen er regenponcho’s tevoorschijn, die al die tijd hebben liggen wachten op dit moment. Tuktuks, die in het droge seizoen met wapperende gordijntjes rondrijden, worden nu helemaal dicht geritst met plastic zeilen. De chauffeurs houden die galant open om hun passagiers met paraplu’s te laten uitstappen, terwijl ze zelf door het wassende water waden op blote voeten met flipflops.

Cambodjanen malen niet om de regen. De nattigheid raakt hun koude kleren niet.

© Kris Janssens

Het kolkende water neemt ook verzameld afval met zich mee, dat in de bermen is blijven liggen. Smeerlapperij van een lang en droog seizoen wordt nu losgetrokken en begint een vlottend leven op de deining van de ontstane regenstromen.

Er wordt telkens met veel ongeduld op de regen gewacht. Monniken bidden voor vruchtbare gronden en voor een goeie oogst. Rijst heeft een heel regelmatig patroon nodig van hoog en laag water. Niet te vroeg, niet te laat, niet alles in één keer, maar ook niet te droog. Het moet precies goed zijn.

Ook de Tonle Sap rivier, die in Phnom Penh in de Mekong uitmondt, heeft een heel ingenieus ecosysteem, dat gebaseerd is op een erg fragiele getijdenstroming. Als het water van de Mekong begint te stijgen, wordt de Tonle Sap door de stuwende kracht landinwaarts geduwd. Daar is een meer ontstaan, dat volgens een minutieus draaiboek van Moeder Natuur buiten de oevers treedt. Vissen wachten op dat magische moment om te paren, gewassen geven gul hun vruchten af bij zoveel drassige weelde.

In het najaar loopt het bassin leeg en stroomt het water opnieuw naar zee. Dit principe is uniek in de wereld. Geen enkele normale rivier kan in twee richtingen bewegen. Dagelijkse regenbuien zijn de garantie dat dit systeem op peil gehouden wordt. Vallende druppels staan symbool voor voorspoed en overvloed.

Tonle Sap rivier, die in Phnom PDe Tonle Sap deint op een heel ingenieus ecosysteem, gebaseerd op een erg fragiele getijdenstroming.

© Kris Janssens

Twee maanden na mijn fietsincident, ben ik een weekend in Battambang. “Het heeft de voorbije dagen nogal veel geregend”, zegt mijn tuktukchauffeur laconiek. Dat blijkt te betekenen dat een groot deel van de stad blank staat. Ingangen van winkels kunnen nog net droog gehouden worden met zandzakjes en dweilen. Aan oversteekplaatsen ontstaan eenzame eilanden voor voetgangers. Zodra het licht op groen springt, moet je afdalen tot straatniveau en door kniehoog water naar de overkant ploeteren.

Maar Cambodjanen malen er niet om. De nattigheid raakt hun koude kleren niet. Op de markt duwen handelaars hun karren met koopwaar door de bruine smurrie, alsof er niks aan de hand is. Brommers laten een spoor van opspattend water achter zich en kinderen spelen joelend in de modder.

En zo zijn we opnieuw in de moesson terecht gekomen. En ook dat went weer snel. Dat je leert om de tekenen te lezen, de wind te interpreteren, in te schatten of je je nog kan verplaatsen voor de wolk zal losbarsten. En te aanvaarden dat je je soms vergist en als een verdronken kip op je bestemming aankomt.

En ergens eind dit jaar, net wanneer je het niet meer verwacht, komt de droogte toch weer opnieuw aanwaaien.

Deze blog werd eerder als podcast gepubliceerd op kris-janssens.com