“‘In Guatemala duurt de lente dit jaar tot de herfst’

Mijn broer licht me in dat er een mini-artikeltje van 10 regels gepubliceerd werd in de Belgische media. Het kriebelt, ik zou hier zo graag over schrijven! Maar ik voel me onvoldoende ervaren om dit politieke verhaal op een duidelijke manier naar het buitenland te communiceren. Bovendien zijn er vele vraagtekens, en er is angst om verkeerde conclusies te trekken.

En dan publiceert MO* dat prachtartikel dat de situatie helder beschrijft. “Corruptieschandalen overschaduwen Guatemalteekse verkiezingen” van Alma De Walsche.  Wat had ik het graag uit mijn pen laten rollen. Maar wat een niveau! Dank je! Een artikel dat verduidelijkt wat er hier allemaal aan de hand is.

Guatemala beleeft dus haar “Lente”, en ik zit er middenin.

Of toch niet helemaal, als buitenlander mag ik namelijk volgens de wet niet deelnemen aan politieke activiteiten, dus ook niet aan betogingen. Met als gevolg het risico om uit het land gezet te worden. Het feit dat men mij rechtstreeks met Broederlijk Delen kan linken, is een tweede reden om me niet bij mijn vrienden aan te sluiten op straat. Bovendien werd er bij de eerste betogingen in april gezegd dat buitenlanders de aanstokers waren, en om dat te weerleggen, stellen deze zich best bescheiden op.

Dus probeer ik me op mijn taken te focussen, maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want ik voel ook oprechte verontwaardiging! Na 11 maanden in dit intrigerende land, besef ook ik maar al te goed dat het geld broodnodig is op andere plaatsen. Hoe meer details er vrijkomen, des te meer lijkt het of ik in een slechte film terecht gekomen ben.

Wonende in het centrum, hoor ik woensdag verschillende betogingen langskomen en donderdag is het eigenlijk nooit echt stil. Er hangt een sfeer van eenheid en hoop in de lucht. Wat zou ik graag mee gaan dansen en zingen, om de verontwaardiging te kanaliseren en deel uit te maken van wat de Guatemalteken een historisch moment noemen. Ik, die nooit stond te springen voor betogingen, begin de waarde van op straat komen te begrijpen.

Toch vat ik de omvang van de gebeurtenissen maar beetje bij beetje, zo blijkt ook uit een gesprek met mijn jonge collega bij FECCEG.  Brandon vraagt me of er in mijn land vaak betoogd wordt. De vraag verrast me een ogenblik, maar kadert wel waar het hier om draait.

Zoals ik schreef in mijn eerste blog-post, zijn er vele gelijkenissen tussen een staking in België en de wegblokkades in Guatemala. Dat laatste is hier een gekende tactiek, die voornamelijk gebruikt wordt door de rurale gemeenschappen om hun ongenoegen te uiten. Ze worden namelijk straal genegeerd door de overheid, en dan is de doorgang blokkeren, de enige vorm om je zichtbaar te maken. Het waren dus voornamelijk de inheemse boerengemeenschappen of de vakbonden ( zoals bij herhaaldelijk uitstel van betaling van de werknemers in de publieke gezondheidssector), die in actie kwamen.

Sinds april komt ook de stedelijke bevolking op straat. Een mengeling van studenten, ouders met kinderen en ouderen uit hun ongenoegen op een vredevolle en feestelijke manier. En dat is nieuw, zo heb ik me laten vertellen. Na de vredesverdragen in 1996, bleef er een klimaat van angst hangen. Betogingen werden hardhandig neergeslagen, met doden tot gevolg, wat enkel de “cultuur van het zwijgen” versterkte.

Om een concreet voorbeeld te noemen: Toen ik hier (slechts 1 keer) lastig gevallen werd op een bus, kwam niemand tussenbeide. Het aantal moorden ligt hier hoog, heel hoog. En dan neem je geen risico.

Zelfs ik, als buitenlander en zonder een beangstigende geschiedenis, voelde de angst toen er in april voor het eerst op straat gekomen werd. Ik bewonderde de Guatemalteken, en was blij dat ik de genoemde drie redenen had om niet mee te moeten betogen. Maar een ondertussen alom bekende slogan van de manifestaties zegt: “Ze hebben ons zo veel afgenomen, dat ook onze angst verdwenen is.”.

En toch, laten we vooral de omvang van de corruptie niet vergeten. Wat iedereen al lang wist, wordt zwart op wit bewezen. Guatemala wordt geleid door de maffia, de overheid is verweven met drugsbendes. Hoe los je dat op?
Er wordt uitstel van verkiezingen gevraagd, maar deze ochtend werd ik wakker door de fanfare van weer een of andere partij. En Otto Perez Molina? Die blijft gewoon zitten waar hij zit…

Er gaan zoveel theorieën de ronde over wat er écht gaande is, en wat er mogelijk kan gebeuren. Ik hoop vanuit het diepste van mijn hart dat het meest rooskleurige scenario zich voltrekt. Want het is o-zo-waar, het is genoeg geweest: #BastaYa!