“‘Hemelwater voor vervuilde hoogvlakte van Bolivië’
Met een 5-tal studenten vanuit evenveel verschillende achtergronden reisden we af naar Oruro, een stad van zo’n 300.000 inwoners in Bolivië die voornamelijk om mijnbouw draait. Hoewel de mijnbouw het landschap zwaar tekent door het dichtslibben van meren en rivieren, de emissie van zware metalen en verzuring van de watervoorraden, vormt het de grootste bron van inkomsten. Een Bolivië zonder mijnbouw lijkt dus ondenkbaar.
Als studenten van AFD zijn wij hier aanwezig om CATAPA, een Belgische NGO, te ondersteunen bij hun Cosecha de Agua project. Het project verzorgt installaties om regenwater op te vangen dat zal dienen als bron van drinkwater voor de lokale boeren. Zij wonen in de pampa buiten de stad en zijn rechtstreeks slachtoffer van de mijnindustrie door het verdwijnen en de vervuiling van de rivieren en het grondwater.
‘Quechua’, met deze woorden in het Quechua werden wij onthaald door Don Román, een plaatselijke boer die meewerkt aan het project. Boven een bord vers geoogste Quinoa vertelde hij over zijn geboortedorp waar het water uit de putten ondrinkbaar werd in de jaren zestig als gevolg van de emissie van zwavelzuur en cyanides.
Aangezien alternatieve bronnen van water niet meteen beschikbaar zijn, is voor deze boeren migreren vaak de enige oplossing, waarbij ze een deel van hun cultuur en identiteit steeds moeten achterlaten. De verhalen van Don Roman konden we meteen zelf bevestigen toen we gewapend met een pH-probe naar de oevers van de Disaguadero rivier trokken en er een pH van drieënhalf maten, twee eenheden lager dan de grens voor de lokale vissoort.
Onder leiding van plaatselijke mijnwerkers kropen we door de 1,5 hoge mijngangen in Oruro.
Opvallend is de overvloedige aanwezigheid van zwavel, zichtbaar als een groene neerslag tegen de wanden van de gangen. Na enkele minuten kruipen kwamen we uit op een open ruimte, versierd met slingers en een beeld van El Tio, de beschermer van de mijn. Deze godheid die afstamt uit het traditionele geloof moet steevast geëerd worden met sigaretten, cocabladeren en een stevige geut alcohol, ‘Hayaya!’.
Mijnwerkers die hem vergeten, worden niet toevallig vaker het slachtoffer van instortende gangen, klinkt het.
Gewikkeld in dekens van lamawol werken wij de komende weken verder aan het optimaliseren van de regenwaterinstallaties.
Onderhandelingen met de plaatselijke leveranciers hebben ons al een kostenreductie van 10 procent opgeleverd.
Interviews met de plaatselijke bevolking leveren ons informatie over de perceptie van ons project, een cruciale factor in de duurzame verderzetting van het project.
Experimenten en grondboringen worden uitgevoerd om andere oplossingen gebaseerd op lokale knowhow verder uit de werken en analyses worden uitgevoerd om de kwaliteit van het water te achterhalen.
‘Het enige gebrek van de Bolivianen is ons tijdsbesef,’ wordt ons verteld door Don German. Hoewel wij dit als buitenstanders kunnen beamen, nemen we het er graag bij. Dagelijks genieten we van de lokale keuken en de warme glimlach van de Chulitas. In Oruro zijn wij de bezienswaardigheid en we moeten toegeven, met al onze ‘fans’ op de foto gaan vinden we helemaal niet zo erg.