“‘Braziliaanse camioneurs in verzet tegen hoge brandstofprijzen’

© Agnes Vercauteren​

Sinds de jaren ‘60 van de 20ste eeuw is Brazilië een land van vrachtwagens en bussen. De weinige treinen die er waren, werden ontmanteld en vervangen door een goed uitgebouwd bussysteem. Verder begon koning auto te heersen, een wereldwijd fenomeen trouwens.

Maar wat gebeurt er als de benzine- en mazoutprijzen stijgen?

© Agnes Vercauteren​

De verslaafde automobilisten morren, maar blijven rijden. De lobby van camioneurs begint te ageren, zowel op straat als in Brasília. Het is wat exact deze dagen gebeurt. De vrachtwagenchauffeurs weigeren nog te rijden en houden in heel het land prikacties. Hier en daar worden wegen en autostrades geblokkeerd.

Tijdens de busreis Florianópolis-Joinville ben ik er zelf getuige van. Woeste betogers blokkeren de autostrade. Sommigen gooien zelfs stenen. Het voelt aan alsof we midden Palestijns verzet zitten. Intifada van chauffeurs, met één verschil: Palestijnen worden al 70 jaar machteloos gemaakt; de chauffeurs kunnen een heel land plat leggen. Bovendien zou het kunnen dat er infiltranten tussen zitten die geweld willen uitlokken.

Sinds een aantal jaren is er namelijk een onderstroom in de samenleving die terug naar de militaire dictatuur wil. Om orde op zaken te stellen, zoals in 1964 met de militaire coup.

In Rio de Janeiro hebben we daar al een voorproefje van: sinds enkele maanden wordt het leger daar ingezet om “ordem’”te scheppen. Er staat toch al van eind 19e eeuw op de Braziliaanse vlag ”Ordem e progesso’/’Orde en vooruitgang”.

“Welnu, laat ons die orde herstellen. De Militaire dictatuur van 1964 tot 1985 was nog zo slecht niet.”

Zoiets.

Het valt op dat er met de vorige, grote stakingsgolf van 2012 ‘Fora Dilma’ (President Dilma buiten) werd gescandeerd en deze dagen veel minder ‘Fora Temer’ (President Temer buiten). Alhoewel, voor de meerderheid in de Braziliaanse samenleving blijft de voormalige president Lula dé favoriet, ook al zit hij nu al maanden in de gevangenis.

© Agnes Vercauteren​

Misdadig

De regering probeert via de media de actievoerders te criminaliseren, al krijgen deze mensen veel steun. Nochtans is de verlamming van het land niet min. De meeste pompstations staan leeg. Aan de stations waar nog wel benzine is, staan kilometerslange files. De mensen proberen de laatste liters te hamsteren en bewegen zich zo min mogelijk. Er is dan ook heel wat minder autoverkeer te bespeuren.

En op de wegen zie je amper rijdende vrachtwagens. Je ziet soms wel —ook kilometerslange— rijen vrachtwagens langs de weg staan. Hier en daar met acties.

Sommigen zie je ‘nuttige met het aangename’ koppelen. We stoten op een groep actievoerende vrachtwagenchauffeurs aan een ‘casa de massagem’, letterlijk een ‘huis van massage’. Een eufemisme voor een prostitutiehuis. De vrouwen van plezier staan bij de vrachtwagens te sympathiseren.

Nadenken over andere mobiliteit

Er komen berichten binnen van luchthavens die gesloten zijn en stadsbussen die niet uitrijden. De boeken die de uitgever rondstuurde voor mijn tournee, komen waarschijnlijk te laat aan. Het is nog maar de vraag of ik zelf ga geraken waar ik moet zijn.

Wat interessant is, is dat mensen terug gaan nadenken over hun mobiliteit. Ik zie mensen fietsen, die normaal met de auto zouden komen.

Zullen de bussen rijden, morgen van Curitiba naar Chapecó? Gaat het vliegtuig donderdag van Curitiba naar Belo Horizonte vliegen? Wat zal er gebeuren met het nationale congres rond agroecologia dat in deze hoofdstad van Minas Gerais plaats vindt. Er worden duizenden boeren verwacht. Hoe gaan deze mensen daar geraken?

Wat interessant is, is dat mensen terug gaan nadenken over hun mobiliteit. Ik zie mensen fietsen, die normaal met de auto zouden komen.

Deze ochtend was de wekelijkse ‘feira orgânica’/biologische markt’ nogal atypisch. Normaal kan je daar over de koppen lopen. Nu was het er zeer rustig. Zowel boeren als kopers geraakten er moeilijk of helemaal niet. Sommigen kwamen met de bus, wat ze normaal niet zouden doen. Het was wat jammer voor de geplande boeklancering, maar we hadden er toch goede contacten.

De activiteit gisteren in Matinhos was gelukkig een feest, ondanks de blokkades. Het is er altijd een blij weerzien van studenten en professoren bij de ‘Litoral’, in deze universiteit aan het strand. Zij illustreerden nu al zeven boeken! Hun leven en inzichten veranderden er door. De mijne ook.

Opvallend. De straten en het strand zijn verlaten, maar overal zwerven straathonden en verwaarloosde katten rond. Mijn twee gastvrouwen vangen ze op. Ze leven met 12 katten en 17 honden! De dames werden door mijn boeken veganistisch, maar moeten hun katten wél vlees geven. De honden zijn eerder flexitariër, zoals ondergetekende.

Luc Vankrunkelsven,
Curitiba, 26 mei 2018.