“‘Hete dagen in Kinshasa’
Terwijl de regen neerklettert en de warmte van de dag wegspoelt, heb ik wat tijd om een eerste verslag te maken van deze verkiezingsmissie. Met een hondertal Belgen, Congolese Belgen en Belgische Congolezen, Duitsers, Fransen, Italianen en Britten nemen we deel aan een missie opgezet door EurAc, een Europees forum van ngo’s die actief zijn in Centraal-Afrika. Vandaag - “le jour-J moins 5” zoals een vertegenwoordigster van de verkiezingscommissie het noemde - was voor ons een lange dag van vorming en voorbereiding door AETA, onze lokale partner.
Weer een letterwoord en ook weer een forum. “Agir Ensemble pour des Élections Transparantes et Appaisées” is een ontmoetingsplaats van een hele waslijst aan Congolese ngo’s en samenwerkingsvebanden die actief zijn rond burgereducatie, democratisering en mensenrechten. Het is een alliantie die in het leven werd geroepen om al het werk dat naar aanleiding van de verkiezingscyclus 2011-2013 gebeurt vanuit het Congolese middenveld te coördineren. Want inderdaad, de presidents- en parlementsverkiezingen die komende maandag moeten doorgaan zijn slechts een eerste afspraak in een verkiezingskalender die voor het einde van 2013 nog verkiezingen voorziet op de verschillende lagere niveaus zodat eindelijk, meer dan zes jaar na het einde van de transitie, de Congolese inwoners ook in staat zullen zijn hun eigen lokale bestuurders te verkiezen.
Door de lange dag van opleidingen, praktische voorbereidingen en geëngageerde debatten – waarbij niet alleen buiten de temperatuur opliep, maar ook in de vergaderzaal van het Centre Nganda de gemoederen soms oververhit geraakten – hebben we nog niet veel kunnen meemaken van de campagne hier in Kinshasa. Alleen gisteren onderweg van de luchthaven naar Kintambo was het duidelijk dat deze verkiezingen de stad een nieuwe laag kleur hebben gegeven. Vooral de blauwe campagnekleur van Na Raïs, Joseph Kabila, springt overal in het oog.
Al op de parking van de luchthaven verdrong een reusachtige verkiezingsaffiche van de huidige president - die zich als onafhankelijke kandidaat presenteert los van zijn eigen PPRD - alle andere reclame. Alleen Tshisikedi, met zijn slogan Le peuple d’abord, en in mindere mate Kengo wa Donde konden hier enigszins tegen op. Benieuwd of deze krachtverhouding in verkiezingsmateriaal zich ook vertaalt in de stembusslag. De kans is klein.
En nu begint ook voor ons het aftellen naar de verkiezingsdag. Een van de komende dagen, wanneer is nog niet duidelijk, vertrek ik met een kleine delegatie naar Kikwit, de tweede belangrijkste stad in de provincie Bandundu. Het was in deze regio dat Antoine Gizenga, de oud-medestander van Lumumba en een van de centrale figuren in de mulelistenrebellie van de jaren ’60, zonder echt campagne te moeten voeren een monsterscore haalde die hem naar de derde plaats kapitulteerde in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in 2006. Hij werd voor zijn steun aan Kabila in de tweede ronde beloond met het premierschap, een mandaat dat hij slechts twee jaar vervulde en door weinigen als erg succesvol werd ervaren.
Terwijl hij zelf niet meer opkomt (hij is ondertussen 86 jaar), heeft hij opnieuw zijn steun uitgesproken aan Kabila. Het wordt uitkijken of zijn erg loyale aanhangers hem hierin zullen volgen en wat het resultaat van de PALU (parti lumumbiste unifié, de partij van Gizenga) in de wetgevende verkiezingen zal zijn. Ze zijn de op twee na belangrijkste politieke formatie in termen van het aantal volksvertegenwoordigers dat zich tijdens deze verkiezingen kandidaat stellen. Het worden zonder twijfel spannende dagen.