“‘Hoeveel doden nog in Bangladesh?’

De inwoners in de steden houden hun hart vast en durven niet buiten komen uit schrik voor de schermutselingen. De economie dreigt nieuwe klappen te incasseren. BGMEA, die de werkgevers van de kledingindustrie groepeert, roept op tot een dringende oplossing. Maar ook straatverkopers en rickshaw rijders zitten zonder inkomsten, want de straten blijven ongewoon leeg. Iedereen blijft binnen.

Aanslepende onrust

Het is al een tijdje onrustig in Dhaka. Naast de groeiende onvrede bij de kledingarbeiders omwille van het uitblijven van voor hen tastbare resultaten ter verbetering van hun inkomen en veiligheid, is er de politieke impasse waar het land in verzeild geraakt is. Beide conflicten komen eind oktober samen tot een onvoorspelbare mix. Een IAO-team van experten moest rechtsomkeer maken omwille van de vanaf vandaag aangekondigde hartal.  De experten zouden de komende dagen in Bangladesh de laatste hand leggen aan een concreet voorstel om de veiligheidsinspecties van de fabrieken binnenkort op te starten. Een nieuwe dumper op de verwachtingen van de miljoenen kledingarbeidsters.

Gewelddadig politiek protest

Het is duidelijk dat de politieke strijd tussen regering en oppositie de komende tijd de agenda zal beheersen. Dit heeft alles te maken met de strijd om de macht, het gevecht om de kiezer. Want uiterlijk op 24 januari volgend jaar moeten nieuwe verkiezingen bepalen hoe het Parlement zal samengesteld zijn en wie de regering zal vormen. Maar van een overlegde aanpak blijkt steeds minder sprake. Vrijdag alleen, op een eerste dag van publieke politieke acties, kregen we via sms dertien waarschuwingen om bepaalde omgevingen te mijden als te gevaarlijk omwille van gewelddadig politiek protest. Gisteren, een dag zonder aangekondigde protestacties, kwamen niet minder dan elf gelijkaardige berichten.

Normaal gesproken zou het Parlement vandaag 27 oktober ontbonden worden, en de verkiezingsdatum bekend gemaakt worden. Maar de regering, sinds vorige verkiezingen in 2008 met een ruime tweederde meerderheid, besliste nog enkele tijd verder te werken. Illegaal, protesteert de oppositiepartij Bangladesh Nationalist Party (BNP), die oproept tot burgerlijke ongehoorzaamheid. Niets van aan en geen probleem, argumenteert Awami League; slechts 45 dagen vooraf moet de verkiezingsdatum bekend gemaakt worden, en zodoende kan nog belangrijk wetgevend werk gedaan worden.

Manifestaties en een driedaagse algemene staking

De oppositie onder leiding van BNP heeft er nu voor gekozen via manifestaties en een driedaagse algemene staking het conflict in haar voordeel te beslechten. Maar de regering geeft niet toe. Het voorstel van Sheikh Hasina (AL) om tot een interimregering te komen (waarbij alle partijen vertegenwoordigd zijn)  die de verkiezingen moeten voorbereiden werd door de Khaleda Zia (BNP) verworpen. Die aanvaardt geen tussenoplossing onder het voorzitterschap van de huidige Eerste Minister. Want dat leidt naar corruptie en gemanipuleerde verkiezingen, klinkt het bij BNP. Zij stelt een regering van techniekers voor, een caretaker government, net zoals bij vorige verkiezingen. Maar AL heeft dat voorstel als onrealistisch van tafel geveegd. De impasse is compleet. De Bengaal wacht ongerust en met een bang hart af.

De fase van wederzijds opbod en politieke retoriek lijkt stilaan voorbij. Kan de knoop nog ontward worden of wordt deze impasse verder op straat uitgevochten? En hoeveel slachtoffers zal dat vragen? De Bengaal in de straat is er niet gerust in. Dergelijk scenario is hem niet vreemd, want ook bij de verkiezingen van 2006 (in een gelijkaardige context van politieke rivaliteit) liep het danig uit de hand. Toen vielen 28 dodelijke slachtoffers en heeft het leger ingegrepen om erger te voorkomen. Gaat het deze keer dezelfde richting uit? Alleen de partijen BNP (oppositie) en AL (regering) kennen het antwoord.

Jef Van Hecken — 27 oktober 2013