“‘India is geen exotisch land’

CC Gie Goris (BY NC 2.0)​

Terwijl België zomer viert in de vroege lente, zucht Centraal-India onder een veel te vroege hittegolf, met zelfs in Delhi nachttemperaturen tot boven de 30 graden. Terwijl in België alweer een heftig debat woedt over het slachten van schapen, staat in India het slachten van koeien bovenaan de agenda.

Terwijl het succes van nationalistische en populistische partijen in het hele Westen hét politieke feit van het jaar is, heeft zowat elk magazine in India een cover met een triomferende hindoenationalistische eerste minister Modi op: Modified titelt Tehelka, met een grote swastika -een oud symbool in India, waarin een portret van Modi doorschemert; Decoding Modi Magic belooft Governance Now, met daarboven: Why Yogi Adithyanath Is The Perfectly Logical Choice; ook India Today verwijst met Yogistan naar de religieuze leider die net eerste minister van Uttar Pradesh gemaakt werd door Modi.

We praten over India liefst in termen van verschil

Ik besef dat het voor veel mensen een grote inspanning vraagt om over India te denken als een land dat in dezelfde tegenwoordige tijd leeft als België, de EU, het Westen. We praten over India liefst in termen van verschil. ‘Het is de geur van naderende moessons, de kleur van in perfecte kegels uitgestalde kruiden, de klank van hindipop en karnatische klassieke muziek, de stank van armoede en achteloos gedumpt afval, het is het verschil dat ons interesseert in India’, schreef ik enkele jaren geleden in India in vijf regels.

‘Praten over India vereist een uitgebreide kennis van lokale specerijen, geuren en exotische termen. De diversiteit van het enorme land vergelijk je met de garam masala –de pikante mengeling van onder andere kardemom, kaneel, kruidnagel en zwarte peper– die ama in de balti-kip pasanda roert. Als ama tenminste geen brahmaanse of Zuid-Indiase is, want dan moet de kip vervangen worden door malai kofta met aloo paratha, om de vegetarische verplichtingen te respecteren. In elk geval past het om duidelijk te maken dat de Indiërs naar hun eigen land verwijzen als Bharat, in plaats van het van de Indus afgeleide India.’

Modi’s enorme populariteit, zijn benadering van pers en politiek, zijn gebruik van sociale media, plaatsen hem in de lijn van gecontesteerde politici als Trump, Erdogan, Poetin

Toch is het politieke verhaal van India vandaag allesbehalve exotisch, tenzij iemand aan politieke verslaggeving zou doen louter door naar de kleding van de politicus te kijken: premier Modi heeft namelijk zeer goede smaak bij het uitkiezen van zijn kurta’s. Zijn enorme populariteit, zijn benadering van pers en politiek, zijn gebruik van sociale media, al die zaken plaatsen hem in de lijn van gecontesteerde politici als Trump, Erdogan, Poetin. Maar, argumenteren zowel voor- als tegenstanders: Modi is de intelligente versie van de nieuwe leider.

Het valt op, tijdens de eerste gesprekken die ik in de Indiase hoofdstad voer, dat ook het debat over premier Modi en zijn hindoenationalistische partij BJP grote gelijkenissen vertoont met de gesprekken die ik begin deze maand had in Californië over president Trump, of de gesprekken in eigen land over de manier waarop de N-VA omgaat met haar macht. De wereld lijkt telkens uiteen te vallen in twee continenten, gescheiden door een oceaan van verschillende interpretaties, waarheden en verwachtingen.

CC Gie Goris (BY NC 2.0)​

Er zijn de intellectuelen die de electorale overwinningen van de BJP alleen kunnen verklaren door te verwijzen naar het gebrek aan scholing en kennis bij een groot deel van de Indiase bevolking. Het is een seculiere versie van ‘vergeef het hen, want ze weten niet wat ze doen’.

Op de andere oever van de maatschappelijke opinie bevinden zich de intellectuelen die zich afzetten tegen het “linkse establishment” en het recht opeisen om slim én rechts te zijn. Zij behoren tot de winnende golf op dit moment, maar ze blijven zich gedragen als underdogs en werpen zich op als de stem van het volk dat niet gehoord wordt door de machtigen -waarbij ze gemakshalve niet vermelden dat die machtigen al enkele jaren op hun oever wonen, zowel voor de politieke macht als voor de economische macht.

Kan het hindoenationalisme de beloofde ontwikkeling realiseren?

‘Can Hindutva deliver Vikas?’, vraagt Sagarika Ghose zich af in de Times of India van woensdag: kan het hindoenationalisme de beloofde ontwikkeling realiseren? De auteur heeft haar twijfels, omdat de huidige machthebbers in feite dezelfde instrumenten en mechanismen gebruiken als hun voorgangers, die voor het gemak “links” genoemd worden, al ken ik wel wat mensen in India die moeite hebben met dat label voor de Congress-partij onder de Gandhi-dynastie.

Die aanpak komt neer op: top-down, gebruik makend van een uitgebreid staatsapparaat. En dat terwijl de jaren negentig net aantoonden, volgens Ghose, dat economische ontwikkeling net behoefte heeft aa minder staat. Het is opmerkelijk dat er dus ook voorbehoud gemaakt wordt vanuit eerder economisch-liberale hoek bij het beleid van een premier die wereldwijd geloofd wordt om zijn belofte op daadkrachtig, zakelijk en pro-business bestuur.

Ik sloot mijn eerste dag gisteren af met een Kingfisher biertje op een terras waar de hitte net wegebde en van waar ik de duisternis over Delhi zag neerdalen. ‘Ik kan me niet opwinden over de kleur van de regering’, zei mijn gesprekspartner bij een schotel lamskebab. ‘Wat mij interesseert is wat elke regering doet aan corruptie, vervuiling, vooruitgang. De regering Modi doet het wat dat betreft niet slechter dan zijn voorgangers. Maar ook niet echt beter. Ik weet niet meer van waar de echte verandering moet komen. We zitten echt in slechte papieren.’

Wordt vervolgd.