“‘Jordanië wordt steeds meer vegan-vriendelijk’

Zain Al Shurbaji (rechts) richtte Meatkom op, de eerste Jordaanse producent van plantaardige burgers, om de zoektocht naar veganistische voeding te vergemakkelijken voor Jordaniërs.

© Indra Rypens

Veganisme zit wereldwijd in de lift. Wereldblogster Indra Rypens merkt in Jordanië op dat steeds meer mensen resoluut لا (la, neen) zeggen tegen dierlijke producten.

Van kleurrijke kraampjes met hippiesieraden, jonge mannen met gitaren op hun rug tot introductielessen yoga. De derde editie van het Amman Vegan Festival in Jordanië viel nauwelijks te onderscheiden van de vegan festivalletjes die ik België al eens bezocht.

Toch waren er verschillen waar ik niet omheen kon. Zo was er geen veganistische vol-au-vent, maar wel plantaardige shoarma. Met die aanpassing kon ik zeker leven.

‘De klimaatverandering baart me grote zorgen en ik wilde graag mijn steentje bijdragen.’
Zain Al Shurbaji, Meatkom

Sara Albanna is de bezielster van het Amman Vegan Festival dat op 6 oktober plaatsvond. Wanneer ik haar sprak was ze druk in de weer. Ze coördineerde de organisatie, gaf zelf toespraken over dierenleed en klimaatrechtvaardigheid én serveerde zelf maaltijden.

Tussendoor viel ze zo nu en dan een oude bekende in de armen. Want de veganistische scene in Jordanië lijkt dan wel klein, ze is heel hecht.

‘Veganisme past binnen mijn activistische levensstijl, waarbij ik me wil inzetten voor mensen en dieren’, vertelt ze me haastig. ‘Daarom heb ik Bayt Sara geopend, een van de weinige volledig veganistische restaurants in de stad. Spring maar eens binnen voor een lunch en dan praten we verder.’ Vervolgens verdwijnt ze weer achter haar eetkraampje.

Veganistisch of plantaardig?

Ook Dalia Odeh en Said Jiryes geven activisme als voornaamste beweegreden om dierlijke producten voorgoed vaarwel te zeggen. Ze richtten samen Jordanian Vegans op, een activistische organisatie die vooral bewustzijn proberen te creëren rond veganisme bij de Jordaanse bevolking. Ze doen dat vooral door protesten, filmavonden, evenementen zoals het vegan festival,… etc.

Dalia Odeh en Said Jiryes richtten samen Jordanian Vegans op, een activistische organisatie die vooral bewustzijn proberen te creëren rond veganisme bij de Jordaanse bevolking.

© Indra Rypens

Odeh en Jiryes noemen zichzelf ethische veganisten. ‘Veel Jordaniërs eten plantaardig, omdat ze gezonder willen gaan leven. Dat noemen wij geen veganisten. Bij ethisch veganisme is het essentieel dat je dierenleed wil bestrijden.’

Volgens Jiryes neemt het aantal veganisten in Jordanië langzaam maar zeker toe. ‘We zien absoluut een toename van het aantal veganisten in Jordanië, zo krijgt onze eigen whatsappgroep bijvoorbeeld steeds meer leden. Maar ik moet toegeven dat het tempo nog erg traag gaat. Met filmvertoningen en protesten proberen we daar verandering in te brengen.’

‘In Jordanië bestaat vandaag nog steeds de perceptie dat een maaltijd geen maaltijd is zonder vlees.’
Dina, festivalganger

Dina, een bezoekster van het festival, luistert naar het vurige betoog van de Jordanian Vegans. Achteraf is ze moedig genoeg om me toe te fluisteren dat het in haar geval toch gezondheidsredenen waren die de doorslag gaven om vegan te worden.

‘Drie jaar lang at ik vegetarisch, maar toen ontdekte ik dat ik een lactose-intolerantie heb en eieren ook niet goed verdraag. Mijn moeder had het aanvankelijk lastig met mijn keuze. In Jordanië bestaat vandaag nog steeds de perceptie dat een maaltijd geen maaltijd is zonder vlees. Toch zijn er heel wat Arabische gerechten die oorspronkelijk vegan waren, maar waar in de loop van de tijd vlees aan is toegevoegd. We zouden onze keuken moeten herwaarderen in haar oorspronkelijke vorm. Mijn persoonlijk favoriete traditioneel gerecht is mujaddara, een gerecht van rijst en bonen. Heerlijk.’

Upcycled koekjes

Enkele kraampjes verder staat Layan Al Nimer, de oprichtster van Too Good To Go Jordan. Net als de internationale organisatie Too Good To Go gaat ook zij de strijd aan met voedselverspilling.

Layan Al Nimer, oprichtster van Too Good To Go Jordan.

© Indra Rypens

Al gaat Al Nimer op een heel andere manier te werk. ‘Ik heb lange tijd in een hotel gewerkt en de enorme hoeveelheid voedsel die dagelijks werd weggegooid, choqueerde me. Omdat ik ook een passie heb voor bakken, besloot ik een concept uit te werken waarbij ik upcycled koekjes op de markt bracht. Ik heb contacten gelegd met een tofufabriek die me overschotten soja bezorgt die ik in mijn baksels verwerk. Voor koekjes met espressosmaak werk ik samen met een koffiefabriek.’

Schoorvoetend geeft Al Nimer toe dat ze zelf, in tegenstelling tot haar koekjes, niet vegan is. ‘Ik geef veel om het milieu en ben nog volop bezig met mijn pad naar veganisme. Maar momenteel is het nog een zoektocht.’

Eerste Jordaanse vegan burger

Meatkom, de eerste Jordaanse producent van plantaardige burgers, heeft als doel die zoektocht voor Jordaniërs te vergemakkelijken. Zain Al Shurbaji, de vrouw achter Meatkom, startte vier jaar geleden op eigen houtje met de ontwikkeling van het recept.

‘Vandaag liggen mijn burgers eindelijk in de Jordaanse winkelrekken’, glundert ze terwijl ze een van haar creaties omdraait op de bakplaat. ‘We zijn nog een klein bedrijf, maar we hopen in de toekomst te kunnen uitbreiden. De klimaatverandering baart me grote zorgen en ik wilde graag mijn steentje bijdragen. Onze kinderen moeten toch ook nog kunnen leven op deze planeet?’