“‘Klasje kleur’
Kleurrijk. Dat is wel het minste wat je van mijn medestudenten kunt zeggen. En dat valt op. Niet alleen in de klas maar overal in het straatbeeld. En ik heb het hier niet alleen over de outfits.
Doorheen de geschiedenis hebben zwarten, blanken en Aziaten zich hier in Zuid-Afrika gevestigd en hebben ze samengeleefd. Vandaag de dag is een Zuid-Afrikaanse identiteit als gevolg daarvan slechts een van de vele mogelijke combinaties. Een Zuid-Afrikaan is onmogelijk te herkennen aan zijn uiterlijk, of misschien maakt dat hem net zo herkenbaar.
De oorspronkelijke bewoners van Zuid-Afrika waren bosjesmannen of khoisan. Toch bestaat het grootste deel van de huidige zwarte bevolking uit nakomelingen van de, later in Zuid-Afrika gevestigde, Bantoe.
Deze groep valt opnieuw onder te verdelen: de grootste groepen in Zuid-Afrika zijn Zulu’s en Khosa’s. Verder heb je ook nog Noord- en Zuid-Sotho’s, Venda’s, Tswana’s, Sjangaan-Tsonga’s, Ndebele en Swazi’s. Elk met hun eigen en officieel erkende taal.
Niemand heeft dezelfde huidskleur, iedereen is uniek!
Elf officiële talen telt Zuid-Afrika trouwens. Met naast deze negen ook nog Afrikaans en Engels.
Ook Europeanen en Aziaten hebben zich in Zuid-Afrika gevestigd. Aan Europese kant waren dat vooral Portugezen, Nederlanders en Britten en de Aziaten werden hoofdzakelijk door Indiërs en in mindere mate ook door Chinezen vertegenwoordigd.
Anno 2016 is het heel moeilijk om nog iemand te vinden die geen combinatie van al deze kleuren en culturen is. Een medestudente vertelde me over haar Britse vader, Zulu moeder, verre familie in Holland, Khosa tante… En ze is geen uitzondering!
Verleden niet vergeten
Maar toch valt in en rond Kaapstad op dat, ondanks de afschaffing van de apartheid, veel van het dagelijkse leven nog gescheiden verloopt. En dat is niet verwonderlijk als je denkt aan hoe jong deze democratie nog is en welke vreselijke taferelen zich – nog helemaal niet zo lang geleden – in Zuid-Afrika afspeelden. Heel veel mensen hebben jaren niets anders dan de rassenscheiding gekend. Veel zwarten en kleurlingen leven vandaag verder met een verleden van vernedering. En zo’n verleden vergeet je niet snel.
Al wil ik dit beeld zeker niet veralgemenen. Bij de jongeren is duidelijk een tegenbeweging aan de gang, zeker in een vooruitstrevende stad als Kaapstad. De Zuid-Afrikanen van mijn generatie hebben de apartheid net niet meer meegemaakt en voor hen ligt dit alles veel minder gevoelig. Een gekleurde vriendengroep is voor hen vaak niet meer dan normaal, een deel van hun identiteit als Zuid-Afrikaan en voor velen zelfs een statement om komaf met het verleden te maken. Veel Capetonians die ik heb ontmoet voelen zich verantwoordelijk voor de toekomst van hun land en uiten dat in hun dagelijkse leven en omgang met elkaar.
Dat belooft een kleurrijke toekomst voor de multi-etnisch en multiculturele regenboognatie! En hier leg ik graag de link met de rest van de, steeds kleurrijker wordende, wereld… De jonge Capetonians zijn in mijn opinie niet alleen voor hun eigen land, maar ook voor de rest van de wereld een voorbeeld.
Kaapstad, 3 april 2016