“‘Mosoel: 'Onze patiënten zijn diegenen die geluk hebben'’

Hoe ziet een gemiddelde dag in het traumaziekenhuis eruit?

Een gemiddelde dag bestaat hier niet. We worden elke dag weer geconfronteerd met de allerergste oorlogsverwondingen. Vrijwel constant worden er patiënten binnengebracht, en elk van hen heeft verschrikkelijke dingen meegemaakt: een heel gezin dat op één overlevende na volledig werd gedood; een vader die samen met zijn zoon dagenlang onder het puin van zijn huis bedolven lag na een bombardement; een jongetje dat werd binnengebracht met een schotwonde aan het hoofd; een vader die vertelt hoe zijn zoon door een scherpschutter werd geraakt en dagenlang thuis werd verzorgd, om uiteindelijk verlamd naar het ziekenhuis te worden gebracht; een baby met een schotwonde; een ernstig ondervoede 21-jarige man, binnengebracht op een draagbaar, met een wonde aan het hoofd door een stoot van een geweerkolf; een man die onderweg naar het ziekenhuis overleed aan verwondingen die hij opliep toen hij zijn kind beschermde tegen ontploffingen. En voor elk van die verhalen zijn er honderden andere die net zo verschrikkelijk zijn.

Welke patiënten behandel je?

Wij behandelen de meest ernstige gevallen. We zijn erop voorzien de zogenoemde ‘red cases’ te verzorgen, mensen die onmiddellijke chirurgie nodig hebben om te kunnen overleven. Onze beide operatiezalen zijn vrijwel altijd in gebruik voor dergelijke ingrepen. Zodra we kunnen, verwijzen we de patiënten door naar andere ziekenhuizen, zodat er plaats vrijkomt voor nieuwe ‘red cases’ of een grote toestroom aan gewonden.

Onze teams in en rond Mosoel hebben de voorbije twee maanden al aan meer dan 1.800 patiënten dringende of levensreddende verzorging geboden. 1.500 van hen liepen de verwondingen op als gevolg van het conflict. In het ziekenhuis waar ik werk, ten zuiden van Mosoel, kwam een duizendtal van die patiënten langs.

Voor welke verwondingen worden ze behandeld?

We krijgen werkelijk alle mogelijke verwondingen te zien: meervoudige schotwonden, verwondingen door ontploffingen, ernstige brandwonden… We doen ons uiterste best om de medische impact van een heftige stadsoorlog het hoofd te bieden en om de bevolking die door het conflict vastzit te helpen. Iedereen loopt gevaar.

Behalve de lichamelijke verwondingen baart ook de mentale toestand van de patiënten ons veel zorgen. Velen van hen leven al maanden in een belegerde stad, hebben al dagenlang niet gegeten en zijn bang en verward. Meestal komen ze op blote voeten aan, helemaal onder de modder na een tocht door de regen, in het donker en door de frontlijnen. De kleren die ze dragen zijn het enige wat ze nog hebben.

Onze dokters en chirurgen verzorgen ook verwondingen veroorzaakt door achtergebleven explosieven. Enkele maanden geleden lag het dorp waar we nu werken nog aan het front. Vandaag verblijven hier tienduizenden gezinnen die West-Mosoel zijn ontvlucht. Op een avond werden verscheidene gewonden binnengebracht na de ontploffing van een landmijn vlak bij het kamp waar de vluchtelingen uit Mosoel verblijven. Nog deze week werd een kind van vier uit het dorp ‘s morgens levenloos binnengebracht nadat een achterblijvend springtuig tot ontploffing kwam terwijl het kind ermee speelde.

Hoe kunnen de patiënten het ziekenhuis bereiken?

Patiënten krijgen bijzonder moeilijk toegang tot gezondheidszorg. De toestand van de patiënten die bij ons worden binnengebracht is vaak al stabiel na de tussenkomst van een medische post dichter bij de frontlijn. Onze patiënten zijn diegenen die ‘geluk’ hebben. Afgaand op wat ik in het ziekenhuis te zien krijg, lijkt het erop dat de meeste patiënten gewond raken tijdens de confrontaties die plaatsvinden wanneer de frontlijn over de wijken heen verschuift.

Heel wat mensen raken gewond terwijl ze proberen te vluchten. We hebben patiënten gezien die in het achterhoofd werden geraakt, vermoedelijk door scherpschutters. Anderen raakten gewond tijdens bombardementen. Patiënten die gewond raken tijdens luchtbombardementen dieper in het gebied in handen van IS doen er soms meerdere dagen over om medische bijstand te vinden in Zuid-Mosoel. We hebben begrepen dat ze alleen medische hulp kunnen zoeken wanneer de frontlijn over hun wijk schuift. De geruchten dat er heel veel gewonden in West-Mosoel vastzitten zonder toegang tot medische hulp van buitenaf, baren ons bijzonder veel zorgen.

Soms is het kalmer in ons ziekenhuis, zoals de laatste dagen van maart. Maar dat betekent niet dat het geweld in West-Mosoel is gaan liggen. Het is een noodlottige stilte. De luchtaanvallen gaan onverminderd door, maar de patiënten kunnen ons niet bereiken.

Welke impact heeft dit werk op het team waarmee je samenwerkt?

Het personeel in ons ziekenhuis komt uit heel Irak en van over de hele wereld. Sommige van onze medewerkers komen uit Mosoel zelf en kunnen niet langer in hun eigen ziekenhuizen aan de slag. Voor de collega’s uit Mosoel is de confrontatie met de verwoesting of met het leed van de mensen uit hun eigen gemeenschap extra moeilijk. Sommige medewerkers komen uit het dorp waar het ziekenhuis gevestigd is en proberen hun leven weer op de rails te krijgen na het geweld dat enkele maanden geleden nog over hun dorp raasde. Ons veldhospitaal is omringd door verwoeste huizen. Iedereen heeft wel iemand verloren in deze oorlog.

Toch heerst in het ziekenhuis vrijwel de beste teamspirit die ik ooit heb ervaren. Iedereen werkt de klok rond, staat altijd paraat en zoekt steeds naar oplossingen om meer levens te redden. We zijn allemaal bijzonder trots op het werk dat we hier verrichten.