“‘Nepfilipina in Cordillera: een verslag’
Week na week dompel ik mij onder in de plaatselijke cultuur van de Filipino’s. Vorige week trok ik naar Cordillera Day, een grootse feestdag voor de autochtone bevolking van het noorden van het land. Tijd voor wat afkoeling – de Cordillera bestaat een bergachtig landschap vol rijstterrassen – en wat plaatselijke folklore.
Cordillera Day wordt elk jaar gevierd in het noorden van Luzon. Het begon ooit als Macliing Day, een herdenking voor diens lijdensweg.
De autochtone bevolking van de Cordillera beschouwen Macliing als een echte held, omdat hij opkwam voor hun rechten en hun land verdedigde ten tijde van dictator Marcos.
Nu staat de dag vooral in teken van het samenbrengen van indigenous peoples. Jaarlijks komen er ook heel wat mensen uit andere delen van de Filipijnen, en zelfs daarbuiten, om de gemarginaliseerde groep te steunen bij hun strijd naar recht op zelfbeschikking.
De 31ste Cordillera Day staat in het teken van verdediging. ‘Verdedig land, leven en grondstoffen! Zet het corrupte en fascistische en regime van Aquino af!’ luidt de volledige slogan. Een hele mond vol. Maar broodnodig, meent Santi, vertegenwoordiger van de lokale afdeling van Cordillera People’s Alliance (CPA). ‘Wij wonen nog in onze barangay. Maar zoveel anderen uit de Cordillera hadden dat geluk niet. Ze werden verdreven door open-pit mining corporations of grootschalige damprojecten. Dit is ons land, het land van onze voorouders, en dat moeten we met man en macht verdedigen.’
Ontwikkelingsproject amehoela
Jaarlijks vinden duizenden mensen hun weg naar Cordillera Day. Dit jaar is het evenement gedecentralizeerd, want de verschillende communities konden de menigte niet huisvesten voor enkele dagen. Ook al duurt Cordi Day officieel maar één dag, vaak nemen de festiviteiten meer dagen in beslag.
‘De overheid geeft niets om ons. Het draait allemaal om winstbejag.’
Daarbovenop is de plaats waar de herdenking plaatsvindt niet altijd even gemakkelijk bereikbaar. Dit jaar kwamen in Itogon (Benguet) op 23 april zo’n 200 mensen samen. Sociale bewegingen en individuen, uit alle hoeken van de wereld, herdachten de worstelingen van de autochtone bevolking. Gedurende de dag werd er gedanst, gezongen en gevierd. Er werden ook workshops georganiseerd en slachtoffers van verschillende wanpraktijken gaven hun getuigenis.
In 1903 startte de mijnbouw in Itogon. Er kwam een gepatendeerde vordering op de mijnbouw, die ervoor zorgt dat het gebied altijd mijngebied zal blijven. De inwoners verzetten zich niet tegen de mijnbouw zozeer – het is hun bron van inkomsten – maar wel tegen de grote mijncorporaties die het land inpalmen.
‘De overheid noemt de grootschalige projecten ‘ontwikkelings‘projecten, die de autochtone bevolking zou helpen. Maar wie heeft er iets aan die projecten? We hebben al elektriciteit, we hebben al drinkbaar water. Wij moeten er ons land en onze grondstoffen opofferen voor deze projecten, terwijl de grote bedrijven van de resultaten kunnen profiteren. De overheid geeft niets om ons. Het draait allemaal om winstbejag,’ aldus Maritess, een inwoner van Itogon.
De bouw van de gigantische San Roque dam verdrong honderden families in Itogon, San Manuel en San Nicolas.
Gabi Lamberti (CC BY 2.0)
Barangays onder water
In de streek rond Itogon bevinden zich drie grote mijnen en evenveel damprojecten. Die vormen de grootste kwestie voor de lokale bevolking. Families hebben geen woonplaats meer, drinkbaar water wordt vervuild. De problematische gevolgen stapelen zich op.
De bouw van de gigantische San Roque dam verdrong honderden families in Itogon, San Manuel en San Nicolas. De plaats waar ooit hun huis stond is nu volledig van de kaart geveegd. De barangays leven alleen nog verder in hun herinneringen. Volgens onderzoeken uitgevoerd door het Mines and Geosciences Bureau in 2012 en het Filipijns Departement voor Energie in 2014 bestaan er 482 mijnen en 118 energietoepassingen in de Cordillera.
Een veteraan van Wereldoorlog II deelt emotioneel zijn levensverhaal. ‘Ik overleefde de oorlog. Het leger kon ons niet verslaan. We waren te sterk en met te veel. Ik verloor een paar van mijn beste vrienden, maar sta hier nog altijd. Nu probeert de regering ons kapot te krijgen.’ Hij richt zich rechtsreeks tot de regering: ‘Je maakt ons zo arm als de straat door onze enige bron van inkomsten af te pakken. Je legt de mijnbouw in handen van grote bedrijven, waarmee wij niet kunnen concurreren. Je vermoordt ons door dammen te bouwen. Maar wij blijven overeind staan, als één volk van de Cordillera!’
Internationale allianties
Uiteraard is het niet alleen kommer en kwel. De mensen klagen niet, ze nemen het recht liever in eigen handen. ‘Maar het is wel belangrijk om anderen te informeren over onze problemen,’ vindt Santi van CPA. ‘Daarom zijn we ook zo blij met onze internationale bondgenoten over de hele wereld. Samen staan we sterker dan alleen, en we kunnen ook veel leren van mekaar.’
Ik zal nooit met deze problemen moeten kampen.
Na een dag vol indrukken en emotionele getuigenissen kan ik alleen maar dankbaarheid voelen. Ik zal nooit met deze problemen moeten kampen. Ik besef me eens te meer hoe goed ik het heb in België. Ik wil niet alles en iedereen over dezelfde kam scheren, maar de sociale kwesties in België zijn toch wel van een andere orde dan in de Filipijnen.
En toch kan ik mij niet van de indruk ontdoen dat de mensen hier over het algemeen gelukkiger zijn. Ik moet toegeven: na het leren van de plaatselijke volksdans en het meezingen van populaire liederen, kon ik de glimlach ook moeilijk van mijn gezicht vegen.