“‘Niet zonder risico: uit de kast komen als transgender persoon op het werk ’

© Ted Eytan

Een coming-out op het werk is niet gemakkelijk, schrijft Anke De Malsche. Zeker niet wanneer daar heel wat praktische zaken aan te pas komen, zoals papierwerk voor je nieuwe naam of ziektedagen voor je transitie. Onderzoek toont aan dat transgender en non-binaire personen hierin niet voldoende worden ondersteund.

Hoe leg je aan je collega’s uit dat je genderidentiteit niet overeenstemt met je biologische geslacht? Hoe vraag je aan HR om op alle administratieve documenten jouw naam en geslacht te veranderen? Hoe onderhandel je met je baas voor ziekteverlof om te herstellen na een geslachtsoperatie? Zulke lastige vragen zijn een realiteit voor heel wat transgender en non-binaire personen, maar vaak blijven ze in de kou staan.

In een recente bevraging van Belgische jobsite Stepstone gaf maar liefst 4 op de 10 transgender werknemers aan al ontslag genomen te hebben vanwege een onvriendelijke of zelfs vijandig werkomgeving. Die cijfers vragen een kritische benadering van onze omgang met transgender en non-binaire werknemers.

Uit de kast komen is veel meer dan je collega’s vertellen over je seksuele identiteit of vragen om je correcte voornaamwoorden te gebruiken.

Verhalen over een coming out en transitie van transgender personen en non-binaire personen komen steeds vaker aan bod in media. Een positieve evolutie die moet gevierd worden, want het belang van representatie mag niet onderschat worden. Toch krijgen we maar een heel beperkt deel van de werkelijkheid te zien en blijven heel wat hindernissen van transgender en non-binaire personen onderbelicht.

Bovendien lijkt het dominante narratief over transitie te impliceren dat er maar één weg is die alle transgender en non-binaire personen bewandelen. Niets is minder waar. Er bestaat geen one-size-fits-all of vast traject waar je je aan moet houden. Door onwennigheid, gebrek aan kennis, maar ook transfobie botsen transgender en non-binaire personen vervolgens niet alleen in hun privéleven, maar ook in hun professionele leven op obstakels die een zware impact hebben op hun welzijn.

Keuze voor een actief diversiteitsbeleid

Uit de kast komen tegen je collega’s is voor iedereen uit de LGBT+-gemeenschap een spannende gebeurtenis. Je weet namelijk niet hoe iedereen hierop zal reageren en of je relaties met je collega’s hetzelfde zullen blijven. Voor transgender en non-binaire personen stopt het hier echter niet. Naast een sociale transitie, kiezen heel wat transgender en non-binaire personen ook voor medische stappen in transgenderzorg.

Uit de kast komen is dus veel meer dan je collega’s vertellen over je seksuele identiteit of vragen om je correcte voornaamwoorden te gebruiken. Het zijn ook heel wat praktische zaken zoals het opstellen van een transitieplan, nieuwe administratieve documenten aanvragen of verlofdagen inplannen om te recupereren van een operatie.

Een actief diversiteitsbeleid dat rekening houdt met de noden van transgender en non-binaire personen en zorgt voor sensibilisering in de organisatie, is voor heel wat mensen een belangrijke motivatie om de stap naar een coming out te zetten. Meer zelfs, steeds meer sollicitanten kiezen bewust voor een organisatie die inzet op diversiteit en een open houding tegenover minderheden aanneemt.

Kiezen voor een sterk diversiteitsbeleid is dus niet alleen positief voor transgender en non-binaire werknemers, maar ook de organisatie zelf wint hierbij. Zij trekken gemotiveerde werknemers met diverse profielen aan, en verliezen geen werknemers na een coming out die vijandig verliep.

Discriminatie op de arbeidsmarkt en de werkvloer

Jammer genoeg kan niet elke transgender of non-binair persoon op begrip en steun rekenen van zijn, haar of hun werkgever. Meer nog, de moeilijkheden beginnen zelfs voordat transgender en non-binaire personen aan het werk zijn. Uit bestaand onderzoek blijkt namelijk dat transgender en non-binaire personen moeilijker werk vinden en dus vaker werkzoekende zijn dan cisgender personen.

Ook in Vlaanderen bestaat discriminatie op de arbeidsmarkt op basis van genderidentiteit. Zo bleek uit praktijktesten van de UGent dat sollicitanten die in hun cv aangaven dat ze transgender zijn, tot bijna 30 procent minder kans hebben om uitgenodigd te worden op gesprek.

Transgender vrouwen zijn extra kwetsbaar voor discriminatie op de arbeidsmarkt en verliezen vaker hun job tijdens of na hun transitie dan transgender mannen

Heel wat bedrijven zijn eenvoudigweg niet voorbereid op een werknemer die in transitie gaat. Transitie op het werk kan hierdoor een bijzonder eenzame ervaring worden. Niet erg verbazend kiezen daarom heel wat mensen tijdens of na hun transitie om te veranderen van job of van werkgever. Die jobswitch geeft hen de kans op een nieuwe start, zonder alle moeilijke gesprekken en aanpassingen.

Alarmerend zijn echter de cijfers van transgender en non-binaire personen die na hun coming out werden ontslagen of werden gedegradeerd.

Opvallend hierbij zijn de verschillen tussen transgender vrouwen en mannen. Transgender vrouwen blijken extra kwetsbaar te zijn voor discriminatie op de arbeidsmarkt en verliezen vaker hun job tijdens of na hun transitie dan transgender mannen. Transgender mannen beschrijven hun transitie daarentegen vaker als een positieve ervaring. Een intersectioneel perspectief in de cijfers is zoals vaker van belang om kwetsbare groepen te kunnen identificeren en ondersteunen.

De keuze om volledig jezelf te zijn en je zo aan de wereld te presenteren, is geen gemakkelijke keuze. Het is een keuze tussen je persoonlijk geluk en je mentale welzijn enerzijds, en het mogelijk verliezen van je relaties en je werk anderzijds.

Gelukkig merkten we afgelopen jaren steeds meer openheid rond het transgenderthema en zijn sterke rolmodellen steeds makkelijker te vinden. Het is daarom ook hoog tijd dat organisaties en bedrijven kiezen voor een inclusieve werkomgeving waar iedereen ongeacht zijn, haar of hun seksuele identiteit zichzelf kan zijn.

Heb jij een uitgesproken mening over de rol van werk tijdens transitie? Identificeer jij je als transgender vrouw, gendervariant of non-binair persoon en kies jij voor een stap binnen transgenderzorg in de periode winter 2021 – herfst 2022? Dan kan jij deelnemen aan de dagboekstudie in het kader van het onderzoek ‘Return to Work of Transgender Persons’!