“‘Ontevreden? Blokkeer het land!’

Een normale ‘dinsdag-werkdag’

Het is dinsdagochtend. Een doodnormale dinsdagochtend. Een doordeweekse werkdag in Santa Cruz. Het bruisende en moderne Santa Cruz, waar alle grote internationale bedrijven zijn gevestigd. Waar het klimaat het de lokale bevolking toelaat om op grote schaal aan landbouw te doen. Veel van de groenten en fruit die in het land – ook in ons Oruro – worden verkocht komen uit deze streek.

Wij komen terug van een korte trektocht in het Amboró-park. In de minibus die ons van diep in het nationaal park naar het gehuchtje Buena Vista moet brengen klinkt de onzekerheid. “De weg naar Santa Cruz is geblokkeerd?” “Door wie?” “¿La gente sin tierra, o los médicos? (lett. De mensen zonder land, of de dokters?”) “Pas vanaf de middag, of zit het nu al dicht?” “Typisch. Zij hebben de tijd om te staken. Ik moet gaan werken.” We beseffen dat het toch niet zo’n gewone dinsdagochtend is.

Bloqueos

Het is stil op het dorpspleintje van Buena Vista. Een paar dagen geleden maakten de minibusjes naar Santa Cruz hier nog trompend toertjes rond het plein. Net zoals de spelende jongentjes in hun go-kart. Toertjes draaien. Net zolang totdat ze voldoende zijn moeten stoppen voor zwaaiende dorpelingen en ze opgevuld en wel naar Santa Cruz kunnen vertrekken. De buschauffeurs nemen verplicht een dagje verlof. Er blijken twee bloqueos aan de gang. Eentje van de “mensen zonder land”, én eentje van de “dokters”.

“Maar het is maar twintig minuten wandelen tot aan de eerste bloqueo”, garandeert de vriendelijke cafébaas ons. “Misschien vinden jullie daar toch nog iets van vervoer tot aan de volgende bloqueo.”

Absurditeiten

We wonen al een tijdje in Bolivië en het woord bloqueo is ons al lang bekend, maar we hebben er nog nooit eentje van dichtbij gezien. Op de grote baan tussen Cochabamba en Santa Cruz ligt plots - uit het niets - een hoop zand. De vrachtwagen die overduidelijk de opzettelijke dader is van die ongewone hoop daar op de baan, staat er nog naast. Ervoor liggen enkele autobanden die nog net niet in brand staan. Het gras in de berm naast de brug staat wel al in lichterlaaie. Een jolige bende staat glimlachend van op de brug te staren naar enkele verantwoordelijkere jongemannen die wel gezien hebben dat het vuur zich snel verspreidt, en net niet in paniek het vuur proberen doven. Dit blijkt de bloqueo van de mensen zonder land. Landbouwers van wie de grond is uitgeput door een te intensieve landbouw, en die het nu maar rechtvaardig vinden dat de regering hen gratis een stuk nieuw land moet geven.

Geen auto, vrachtwagen of moto komt er hier door. De grote stad lijkt die middag verder weg dan ooit. Gelukkig zijn wij te voet, hebben een aantal moto – en autotaxi’s van de verderopgelegen dorpen hun kans geroken, en staan zij lustig naar ons te schreeuwen. “Naar de volgende bloqueo meneer?”; “Voor 40 bolivianos meneer?”; “We zitten bijna vol meneer”. Met vijf een taxi vullen dus. 4 euro in totaal, of 80 eurocent de man, om toch al 20 kilometer van de 100 naar Santa Cruz af te leggen. Tot aan de volgende bloqueo.

Nog meer absurditeiten

Na ongeveer 13 van de 20 kilometer zie je de eerste vrachtwagens en auto’s al stilstaan. Zij zitten in de val. De bloqueo van kilometers verderop is al van de avond ervoor aan de gang. De “mensen zonder land” konden voor hen geen slechter moment kiezen. Deze chauffeurs zitten vast in het niemandsland tussen 2 bloqueos in. De taxichauffeur excuseert zich. Vanaf hier staan de vrachtwagens, bussen en auto’s op elke vierkante centimeter van de baan - met nochtans dubbel rijvak - door elkaar. Een chaos van vooral groot gevaarte. Vanaf hier is het te voet te doen.

En dan stapelen de absurditeiten zich al wandelend op. We zigzaggen tussen de bussen en vrachtwagens door om zoveel mogelijk de brandende zon te vermijden. Mototaxi’s uit de dorpen langs het 20 kilometer lange niemandsland rijden voor 5 bolivianos per persoon van de staart van de stilstaande file naar de kop ervan. Slalommend, en desnoods door de gracht naast de baan. Omdat naar de kop toe het zootje zo ongeregeld wordt dat je er zelfs met een moto niet doorkan. Veel ‘camionchauffeurs’ zijn schijnbaar op zo’n situaties voorbereid en liggen op het gemak een dutje te doen in hun hangmat die aan speciale haakjes onder hun vrachtwagen bevestigd is. Ze vinden het ongetwijfeld niet zo aangenaam als het lijkt, maar ze hebben zich duidelijk aangepast aan - en ‘neergelegd’ bij - de situatie. Trucks vol fruit staan letterlijk te rotten in de zon. Overal wordt gered wat gered kan worden door de inhoud van de trucks veel te goedkoop aan de man te brengen. 5 mandarijnen voor 1 boliviano. Tussen de bussen in duiken steeds meer mensen op die ijsjes en volledige middagmalen verkopen. De één zijn dood … .

Na een drietal kilometer stappen beginnen we al even onfortuinlijken als ons tegen te komen die ons het niet zo bemoedigende woord “leeeeeeeeejos” ofte “tis nog veeeeeeeeer” toeschreeuwen. Pas een half uur later komen we aan de bloqueo van de ‘médicos’.

52 dagen conflict

Geen witte schort te zien. Onder de grote gele brug hebben enkele kinderen en hun ouders verkoeling gezocht in de rivier. Voor, op, na, en onder de brug zit een heleboel volk te kamperen onder geïmprovisseerde tenten. Heel af en toe wordt een slogan gescandeerd.

Dit is één van de vele wegblokkereringen in het land die al enkele dagen en zelfs weken aan de gang zijn. Georganisseerd door werknemers uit de zorgsector. Dokters, verpleegkundigen, studenten geneeskunde en zoveel meer.

Op het moment van het schrijven van dit artikel zijn de protesten (in de vorm van bloqueos, algemene stakingen en zelfs hongerstakingen) al 52 dagen onophoudelijk aan de gang. De reden is een wetsvoorstel van het in januari - door president Morales zorgvuldig uitgekozen - nieuwe ministerteam, dat het aantal werkuren per dag voor de zorgsector wil optrekken van 6 naar 8 uur.

Ingewikkeld simpel

Zo simpel als het lijkt is het eigenlijk ook. Het conflict begon 52 dagen - of twee maand - geleden door het wetsvoorstel om de verplichte dagelijkse werkuren van het medisch personeel op te trekken naar acht uur, en is nog steeds niet opgelost. Omwille van die verlengde werkdag. Simpel, maar het protest heeft ondertussen ook onmenselijke proporties aangenomen.

Ons vaderland België durft al eens half op stelten staan bij een halve dag staking. Hier legt de volledige sector ondertussen al 52 dagen het werk volledig neer. In die afgelopen twee maand zouden omwille van de stakingen slechts 800 operaties zijn uitgevoerd. Volgens de nationale en meestal goed geïnformeerde krant La Patría zijn al enkele mensen gestorven vanwege het gebrek aan zorgverlening.

Wat begon als een staking van het medisch personeel is ondertussen een nationale staking geworden van dokters, chirurgen, studenten en werknemers van de ‘mutualiteiten’. Een staking die het land lamlegt, waar de politie met traangas tussenbeide moet komen. Een staking die al bijna evenveel tegenstakingen teweeg heeft gebracht. Mensen die recht op verzorging eisen. Een basisrecht dat al twee maand geen recht meer is.

President Morales

Ondertussen zit president Morales sedert een tiental dagen zelf aan de onderhandelingstafel, en lijken er toegevingen te worden gedaan. Evo vond het - nu er toch werd samengezeten onder verschillende partijen - tijd om inneens de volledige sector te hervormen, en heeft al enkele akkoorden bereikt. Maar van 6 naar 8 uur werken in één dag? “¡Claro que no!”

Daar gaan ze desnoods tot aan de aangekondigde top rond dit thema in juli van dit jaar nog eens grondig het land voor lamleggen. “¡Claro que si!”, “Uiteraard!”