“‘Onze inspanningen opvoeren in Jemen is een morele plicht’
Saleh, een baby van vier maanden met ernstige acute ondervoeding, vecht voor zijn leven in een ziekenhuis in Al Hudaydah. Terwijl het conflict verder woedt in het hele land, is zijn moeder Nora (22) niet in staat om genoeg voedsel of proper water te verkrijgen om haar zes kinderen gezond te houden.
In Jemen heeft de oorlog, de cholera en de hongersnood het leven van 21 miljoen mensen vernietigd. Jemen is nu de thuisbasis van niet alleen de grootste hongercrisis ter wereld, maar ook van een verschrikkelijke cholera-uitbraak. Zo’n 500.000 mensen zijn getroffen.
De crisis in Jemen is door de mens veroorzaakt. Het conflict verzwakt de instellingen die nodig zijn voor het welzijn van de burgers. Cholera heeft nu bijna elke provincie van het land bereikt en heeft al aan 2.000 mensen het leven gekost, waarvan minstens 40 procent kinderen zijn. Het gebrekkige gezondheidssysteem heeft zijn limiet bereikt waardoor ziekenhuizen geconfronteerd worden met tekorten aan personeel, medicijnen en apparatuur.
In dit conflict – net als in tal van andere conflicten - zijn het de burgers die de lasten van het geweld moeten dragen. Sinds maart 2015 heeft het VN-Bureau voor Mensenrechten 13.829 burgerlijke slachtoffers vastgelegd, waaronder 5.110 doden en 8.719 gewonden. Het totale aantal slachtoffers ligt waarschijnlijk veel hoger. Miljoenen mensen hebben hun huizen, scholen, marktplaatsen en steden door bombardementen in rook zien opgaan. Gezinnen werden gedwongen te vluchten voor hun leven. Hun toekomst hangt aan een zijden draadje. De helft van de ziekenhuizen in Jemen werd vernietigd of gesloten.
De economie van Jemen werd zwaar getroffen door ongerechtvaardigde beperkingen op de stroom van commerciële en humanitaire goederen naar het land. Infrastructuur die van essentieel belang is voor het vervoer van goederen, werd beschadigd. Zeventig procent van de bedrijven zijn gestopt met hun activiteiten. Een miljoen ambtenaren werden bijna een jaar niet betaald, hoewel het geld door de Centrale Bank beschikbaar werd gesteld. Twee miljoen kinderen werden gedwongen om hun school te verlaten, een verloren generatie. En het niveau van seksueel en gendergerelateerd geweld is dramatisch toegenomen.
Ondanks deze enorme uitdagingen zijn 122 humanitaire organisaties – waarvan 2/3 nationale NGO’s zijn – keihard aan het werk in alle gouvernementen van Jemen. Ze bereiken maandelijks 4,3 miljoen mensen met voedselhulp.
Maar dat is niet voldoende. Om onze steun voor Jemen op te voeren, om alle mensen te bereiken die het nodig hebben, pleiten wij voor vier prioritaire maatregelen.
Eerst en vooral moeten humanitaire organisaties toegang krijgen tot alle kwetsbare personen. Zo redden we en beschermen we levens, en herstellen we hun waardigheid. De Veiligheidsraad herhaalde zijn oproep aan alle betrokken partijen om een veilige toegang te handhaven en de internationale humanitaire wetten te respecteren. Zoals de leden van de Veiligheidsraad benadrukten, is het absoluut noodzakelijk dat alle partijen hun woorden nu omzetten in daden. De moedige vrijwilligers, hulp- en zorgverleners die trachten te helpen, levens te redden en te beschermen te midden van het geweld, mogen geen doelwit worden van een aanval. Zelfs een oorlog heeft regels, en de leiders van de oorlogvoerende partijen en hun milities moeten de regels beter opleggen.
Ten tweede, internationale donors moeten zich aan hun beloftes houden m.b.t. fondsen. In april 2017 hielden de regeringen van Zwitserland en Zweden, samen met het VN Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden (UNOCHA), een conferentie om geld in te zamelen voor Jemen. Secretaris-Generaal Antonio Guterres opende de conferentie waar donors beloofden 1,1 miljard dollar vrij te maken. Zo’n ¾ van dat bedrag is uitbetaald. Maar, omwille van de cholera uitbraak is het benodigde bedrag opgelopen tot 2,3 miljard dollar, waardoor 60 procent ontbreekt van de som die nodig is.
Deze financieringstekorten beslissen over leven en dood. De werking van het Wereldvoedselprogramma, dat voedsel levert aan 7 miljoen mensen, zal volgende maand in de problemen komen als er niet meer geld binnenkomt. De humanitaire organisaties moeten middelen heroriënteren voor de cholera crisis, waardoor het bestrijden van honger minder dringend wordt. Veel mensen vechten voor hun leven, er is geen tijd om te aarzelen.
Ten derde, al de betrokken partijen moeten erop toezien dat er geen beperking is op de import van essentiële goederen in Jemen, vooral voedsel en medicatie. Het is van het grootste belang dat de haven van Al Hudaydah open en veilig blijft, aangezien dat de belangrijkste toegang is voor de meerderheid van de import en humanitaire benodigdheden in Jemen. Beperkingen op het vrij verkeer van burgers die bijstand zoeken moet ook opgeheven worden. De internationale luchthaven van Sana’a en het luchtruim boven Jemen moeten daarvoor volledig vrijgemaakt worden. Het blokkeren van (lucht)havens heeft als gevolg dat mensen sterven omdat de noodzakelijke hulp hen niet bereikt.
Tot slot, het lijden in Jemen zal alleen eindigen als het conflict ophoudt. Het land heeft dringend vrede nodig, dat werd al herhaald door de Secretaris-Generaal en alle leden van de Veiligheidsraad. We dringen er bij alle belanghebbenden op aan om verder te werken aan een inclusieve en vredevolle oplossing voor het conflict. Vrouwen moeten zeker een rol spelen in dat vredesproces. De mensen in Jemen hebben genoeg afgezien. Onze inspanning om deze 21 miljoen mensen - gevangen in het conflict - te beschermen moet onvoorwaardelijk zijn. Het is onze collectieve morele verplichting om een einde te brengen aan hun lijdensweg.
Stephen O’Brien, onder-secretaris-generaal van de VN voor Humanitaire Zaken
Margot Wallström, minister van Buitenlandse Zaken van Zweden
Didier Burkhalter, Federale raadslid en minister van Buitenlandse Zaken van Zwitserland