“‘Over doelen of objectieven’

Tegenover die ‘commercieel imperialistische’ aanpak stelden zij een solidaire aanpak. De reële vergoedingen haal je daarbij niet uit de marktkrachten. Een regulator legt de echte kosten vast die nodig zijn om natuur en bos ‘in een gunstige staat’ te houden. Die regulator stelt ook een financieel verdelingsmechanisme in. Vooral landen met de grootste ecologische voetafdruk moeten hierbij betalen. Het land trok van leer tegen de opkomende vraag om diensten — die ecosystemen zoals bossen leveren — uit te drukken in economische termen die dan in de economische staatsboekhouding meegerekend worden. Het gaat vooral over de niet vermarktbare diensten zoals zuiveren van de lucht, beschermen van de bodem of het verfraaien van het landschap. Het land dat hier hevig tegen reageerde, stelde dat die heel fundamentele diensten inderdaad een waarde vertegenwoordigen, maar dat je deze waarde niet mag vermarkten. Gebeurt dit wel, dan zijn alle inheemse bevolkingsgroepen ten dode opgeschreven! Een sombere voorspelling, maar de meesten zien het ecosysteemdienst niet zo pessimistisch in.

Doel

Maar ik wou iets vertellen over doelen. Tijdens de eerste evaluatie van het VN Bossenforum kwam naar voor dat de hele agenda scherpte miste. Het basismateriaal, namelijk de IPF/IFF-actievoorstellen (zie blog van maandag 24 januari) is te omvangrijk en niet praktisch werkbaar om dynamiek te genereren. Daarom zocht men technieken die meer focus brachten. Doelen stellen is één zo’n techniek. Dit gebeurt op internationaal niveau heel regelmatig. Maar deze doelen zijn doorgaans het resultaat van lang aanslepende onderhandelingen, en voldoen zelden aan alle eigenschappen die duidelijke doelen nodig hebben: scherpe formulering, haalbaar, meetbaar, in tijd gesitueerd, pragmatisch…

In het Klimaatverdrag en het Verdrag rond Biodiversiteit kan je goede doelstellingen vinden. Het Kyotoprotocol bij het Klimaatverdrag verplicht de industrielanden de uitstoot van broeikasgassen in de periode tussen 2008 en 2012 met minstens met 5% te verminderen ten opzichte van 1990. Het Biodiversiteitsverdrag van 2002 had als doelstelling om tegen 2010 het tempo van het verlies aan biodiversiteit drastisch te verminderen. De biodiversiteitstop in Nagoya stelde vorig jaar vast dat de doelstelling niet was gehaald. Het tempo van het verlies aan biodiversiteit vertragen, is een gigantische opdracht. Dat verlies heeft verschillende oorzaken: de klimaatverandering, de vervuiling van water en bodem, ondoordacht landgebruik, versnippering van natuur…

Of objectief?

Op het vijfde Bossenforum in 2005 kreeg het principe van ‘doelen’ veel bijval. Enkel Brazilië vond mondiale doelen onbespreekbaar. Brazilië was wel gewonnen voor ‘strategische objectieven’ die, samen met voldoende middelen, de landen in staat zouden stellen om duurzaam bosbeheer te bevorderen op nationaal vlak. Het woord ‘doel’ deed de Brazilianen teveel denken aan nationaal bindende afspraken, en dat is een no-go zone voor de Brazilianen. Voor veel landen is het beheer van natuurlijke rijkdommen, zoals bossen, een nationaal recht. Dat staat verankerd in de UNCED-resultaten uit 1992. Het internationale niveau moet zich niet al te sterk mengen in iets dat een uitgesproken nationale en autonome bevoegdheid is.

‘What’s in a name’ dichtte Shakespeare al terecht! Doelen of objectieven, whatever? UNFF6 (2006) kon vier ‘doelen’ identificeren (in het Engels weliswaar ‘objectives’), maar nog niet afronden in een gezamenlijk akkoord. Dat gebeurde pas in 2007 tijdens UNFF7. Die doelen werden dan ook overgenomen in het Bosseninstrument.

Globaal Objectief 1

Het verlies aan bossen wereldwijd omkeren door middel van duurzaam bosbeheer, bosbescherming, bosherstel, bebossing en herbebossing en het verhogen van de inspanningen tegen bosdegradatie.

Globaal Objectief 2

Versterken van op bos gebaseerde economische, sociale en milieu voordelen, inclusief door het verbeteren van de levensomstandigheden van bevolkingsgroepen die van bossen afhankelijk zijn

Globaal Objectief 3

Wereldwijd het areaal aan beschermde bossen en het areaal aan duurzaam beheerde bossen doen toenemen en het aandeel van bosproducten afkomstig uit duurzaam beheerde bossen verhogen.

Globaal Objectief 4

De teruggang in officiële ontwikkelingssamenwerking rond bossen omkeren en het betekenisvol mobiliseren van nieuwe en additionele financiën uit alle mogelijke bronnen voor het uitvoeren van duurzaam bosbeheer.

Het is een van de agendapunten voor het VN Bossenforum om zich ‘tussentijds’ te buigen over de stand van zaken van deze doelen. En één van de conclusies is alvast dat er eigenlijk onvoldoende gegevens bestaan om hier een eerlijke uitspraak over te doen. Het is uitkijken naar een nieuw FAO-rapport dat begin volgend week wordt voorgesteld op basis van een wereldwijde rondvraag.

Carl De Schepper werkt bij het Agentschap voor Natuur en Bos