“‘Peru klaar voor links alternatief?’

Aanstaande zondag verkiest Peru een nieuwe president. Van deze president en zijn/haar partij zal veel afhangen. Welke positie mijnbouw zal innemen in het economisch plan van de volgende ambtstermijn bijvoorbeeld; wat er zal gebeuren met conflictueuze mijnbouwprojecten zoals Las Bambas of Conga. In Cajamarca zijn de verwachtingen hoog, mocht Verónika presidente worden, dan zou zij het protest tegen mijnbouwproject Conga respecteren en komt het project er niet, of dat belooft zij althans.

Een links alternatief

Het beleidsplan van Frente Amplio klinkt veelbelovend. Het is een ambitieus plan dat een radicale verandering wil. Een beleidsvisie die focust op de kleine man en vrouw in Peru, op een economie die niet meer geheel afhankelijk is van extractivisme, maar die inzet op alternatieven, een beleid met meer aandacht voor kleinschaligheid en decentralisatie.

Frente Amplio wil duidelijk een sterkere staat; met 6% van het BBP voor een sterk en publiek onderwijssysteem, waarbij kinderen in hun eigen moedertaal les kunnen volgen (dus ook in het quechua of aymara bijvoorbeeld), met infrastructuurwerken, een sterk gezondheidssysteem met degelijke ziekenhuizen in alle provincies van het land. Met een pensioensuitekring voor de anderhalve miljoen Peruanen die daar nu naast grijpen, waarvan één miljoen vrouwen zijn, merkt Verónika op.

Verónika Mendoza, presidentskandidate voor Frente Amplio, net voor ze het podium op gaat om een speech te geven, Cajamarca.

© Simon Lenskens

Mosterd bij de buren

Regelmatig zijn er in Verónika’s speech verwijzingen te horen naar linkse alternatieven uit Latijns-Amerika, ze spreekt dan ook over de nood aan een nieuwe integratie met deze ‘broederlanden’. Frente Amplio heeft duidelijk goed naar landen als Bolivia, Ecuador en Venezuela gekeken. Zo is een van de kernvoorstellen om de basisvoorzieningen te nationaliseren. Goedkope energie voor de Peruanen, in plaats van gas en petroleum duur te betalen in binnenland en het gros te exporteren. Hier verwees Verónika letterlijk naar het beleid van Morales, waarbij 30% van de Bolivianen nu beschikt over een gasaansluiting in huis.

Verdere parallellen met Morales zijn er te vinden in het voorstel tot het herschrijven van de grondwet, waarbij het recht op water erkend zou worden als fundamenteel basisrecht (Morales herschreef de grondwet tijdens zijn bewind, wat leidde tot één van de meest progressieve grondwetten wat ecologie betreft, waarin Moeder Aarde als rechtspersoon erkend werd). Ook zouden de inheemse volkeren officieel erkend worden door deze nieuwe grondwet en zou het ‘Consulta Previa’, het vooroverleg met inheemse volkeren, erkend worden.

Contra Keiko Fujimori

In de eerste verkiezingsronde van zondag worden de parlementszetels verdeeld en indien er geen meerderheid is voor een presidentskandidaat (wat niet het geval zal zijn), dan gaan de twee sterkste kandidaten over naar een tweede ronde. Dit duel zal volgens de peilingen alvast gespeeld worden door Keiko Fujimori, dochter van ex-president Alberto Fuijimori.

De contrabeweging, tegen Keiko, is echter groot en is de laatste weken enorm gegroeid. Op dinsdag 5 april, werd de auto-staatsgreep van Alberto Fuijimori in ‘92, herdacht. Voor de gelegenheid werden in het hele land manifestaties tegen Keiko Fuijimori georganiseerd. In alle grote steden van Peru vond er een betoging plaats, tienduizenden kwamen op straat, tegen de dictatuur. Tegen de verplichte sterilisaties die Fujimori onder zijn bewind liet uitvoeren bij, waarbij volgens officiële cijfers tussen ‘95 en 2000 331.600 vrouwen en 25.590 mannen uit arme boerengemeenschappen, verplicht en zonder hun medeweten gesteriliseerd werden. Tegen de corruptie en de mensenrechtenschendingen die Fuijimori zo berucht maakte (en waarvoor hij veroordeeld is tot 25 jaar celstraf).

Affiche van de nationale campagne die opriep om op 5 april op straat te komen tegen Keiko Fuijimori #FuijimoriNooitMeer

© Campaña nacional ‘Keiko No Va’

Cajamarca snakt naar inspraak

Mocht Frente Amplio het halen, zij schommelen momenteel tussen de tweede en de derde plaats in de peilingen, dan zouden velen in de provincies van Cajamarca, Bambamarca en Celendín opgelucht ademhalen. Dit zou een rustpunt kunnen betekenen in de sociale onrust, met hoop op garanties voor wat de lokale bevolking wil. Niet alleen waren al mijn collega’s en mede-activisten aanwezig tijdens de bijeenkomst, velen steunen haar ook expliciet. Zo kwam Milton Sanchez, verzetsleider van PIC uit Celendín aan het woord, en ook Máxima Acuña de Chaupe sprak zich publiekelijk uit voor Verónika.

Mocht Keiko, of één van de andere rechtse kandidaten het halen, dan is de kans groot dat de conflicten hier weer zullen oplaaien, gezien zij wél voor een sterke extractivistische sector pleiten. Wie het zal opnemen tegen Keiko, blijft voorlopig nog een raadsel. Zal het links alternatief van Verónika sterk genoeg zijn om in duel te kunnen gaan? Iedereen kijkt met spanning uit naar zondag.