Eline Versluys
“‘Same is een shopping centre...’
Na een busreis temidden van safari-gangers en Kilimanjaro-klimmers, komen we in de Noord-Tanzaniaanse stad Moshi aan, waar we Heckton Chuwa ontmoeten. Heckton schrijft voor de Engelstalige krant Business Times, en zal ons bij ons project in Same begeleiden. Tenminste, nadat hij de verslaggeving over President Kikwete, die dezer dagen voor het eerst de region bezoekt, heeft afgerond. Heckton lijkt enthousiast over deze opdracht voor zijn krant. Hij vertelt ons uitgebreid over de situatie van de journalistiek in Tanzania. Dit is een dubbel verhaal. Enerzijds blijft het aan het licht brengen van controversiële onderwerpen een hachelijke onderneming, en zijn journalisten niet zelden het mikpunt van politieke intimidatie. Anderzijds bestaat er sinds het begin van de jaren ’90 meer ruimte voor een open journalistieke verslaggeving, met vaak positieve politieke acties tot gevolg. Na deze hoopvolle bedenkingen vertrekt Heckton op zijn missie en wij springen op een propvolle bus richting Same.
Same is een districtcentrum, in het Kiswahili een Wilaya. Maar veel zegt ons dat eigenlijk niet. De Pare Mountains dienen als statig decor voor een nederzetting wier voornaamste bestaansreden haar positie op de weg tussen Dar es Salaam en Moshi/Arusha is. Bars, guesthouses, kioski’s, en oka’s (mobiele verkopers) zijn gericht op het aankomen en vertrekken van de doorgangers, en creëeren een stedelijke dynamiek rond de hoofdstraat. Een dynamiek die al snel uitdooft in een gemoedelijke en eerder landelijke sfeer in de verder liggende buurten. Maar eentonig wordt het niet. De vele kerken, de moskee, de markt, de aankondigingen van ontwikkelingsprojecten en de damspel-etablissementen geven kleur aan het andere Same. De regel dat truckers na 22u niet meer mogen rijden, maakt dat ze hier ‘s avonds laat stranden op zoek naar een slaapplaats en wat vertier.
We proberen deze plek te vatten. Is dit een stad of een dorp? We stellen deze vraag aan Caro – een recentelijk ingeweken dienster uit Nairobi. Ze antwoordt: “Same is not a town, Moshi and Arusha are towns. Same is also not a village”, terwijl ze naar de omgeving wijst, “the villages are there. There the land belongs to no one, and you can build wherever you want.” Ze besluit: “Same is a shopping centre…”
Terwijl we door de straten lopen en kennis maken met enkele inwoners, worden we verrast door hun opmerkingen die in de lijn van ons project lijken te liggen. Caro wijst ons op het belang van het leren kennen van het ‘echte’ leven van de dorpelingen: “You can come to this country and not learn anything about its people. Maybe you’ll see a cheetah, but so what!”. Een middelbare schoolstudent, die zich voorstelt als Mister Chacha, drukt ons spontaan op het hart dat hij ons “ the truth about Tanzania” wil vertellen.
Met Heckton bespraken we al een paar keer onze ‘participatieve’ bedoelingen. Het uitwisselen van ideeën inspireert ons, ook al hebben we soms met hem te doen. Zoals wanneer hij na een hopeloos warrige uitleg van onze kant, het geheel samenvat als volgt: “Ah, I understand you now, you want to give them freedom.” Yep, zo eenvoudig kan het zijn…
We spelen met het idee om met een groep jongeren en een groep ouderen te werken. We zouden hen elk apart willen vragen hoe zij Same in beeld wensen te brengen en wat hun verhaal is. Een ander idee is om de groepen met elkaar te laten interageren en de gesprekken op te nemen. Vandaag hebben we alvast de jongeren ontmoet, die zich enthousiast in het project hebben gestort.
Voorlopig blijft het participatieve idee aanvoelen als balanceren op een slappe koord. Onze eigen ambitie in dit project zorgt ervoor dat we ons bij momenten dreigen te vergallopperen en moeite hebben het resultaat uit handen te geven… De uitdaging zal erin blijven bestaan een evenwicht te vinden tussen onze rol, en die van onze protagonisten in de opbouw van het verhaal.