“‘Senegal schrijft geschiedenis’

Ousmane Sonko, oppositieleider van YAW, behaalde een overwinning in zowat alle grote steden en in de diaspora.

© Halewijn Timmerman

Voor het eerst sinds Senegal in 1960 onafhankelijkheid verwierf, verloor de regeringspartij haar absolute meerderheid in de verkiezingen van 31 juli. Een ongezien scenario in de Senegalese democratische geschiedenis, noemt Wereldblogger Halewijn Timmerman het. ‘De partij zal nu op andere partijen uit het parlement moeten vertrouwen om haar wetten te kunnen doorvoeren.’

De Senegalese oppositie slaagde er op zondag 31 juli in om de absolute meerderheid in het parlement van huidig president Macky Sall en zijn bondgenoten te doorbreken. 165 parlementaire zetels waren de inzet van deze stembusgang.

Benno Bokk Yakaar (BBY), de partij van president Macky Sall, behaalde 82 van die zetels. 80 andere zetels ging naar Yewwi Askan Wi (YAW), de coalitie van twee oppositiepartijen. Deze twee winnende formaties zullen nu moeten zien af te rekenen met de drie resterende afgevaardigden.

Of lonkt nu een cohabitatie tussen de twee ideologisch verschillende partijen, zoals dat in het politieke jargon heet?

Nog op de verkiezingsavond zelf riep BBY-lijsttrekker Aminata Touré de overwinning uit. Ze zouden winnen in 30 van de 46 departementen, klonk het. De oppositie vond dat voorbarig en ongehoord.

Vier dagen lang duurde het tellen en hertellen van de stemmen, omdat het Senegalese gemengde kiesstelsel een technische eigenheid heeft en gevreesd wordt voor corruptie. Met de presidentsverkiezingen van 2024 in het achterhoofd is de inzet dan ook groot.

Hoe zit het kiesstelsel precies in elkaar?

In 54 kieskringen worden 165 parlementsleden verkozen voor 5 jaar. Het gaat om 46 kieskringen in Senegal zelf en 8 kieskringen voor de Senegalese diaspora.

Er worden 112 parlementsleden verkozen door het meerderheidsstelsel op een nationale lijst. De overige 53 zetels worden ingevuld vanuit departementale lijsten, volgens proportionaliteit.

De coalitie van Macky Sall gaat van 125 naar 82 zetels. Het verlies van 43 zetels betekent ook het verlies van hun absolute meerderheid, voor het eerst in de Senegalese geschiedenis.

Ousmane Sonko, oppositieleider van YAW, behaalde een overwinning in zowat alle grote steden en in de diaspora.

Ook opvallend: Ousmane Sonko, oppositieleider van YAW, behaalde een overwinning in zowat alle grote steden, zoals Dakar, Saint-Louis en Ziguinchor. Ook het merendeel van de stemmen uit de diaspora ging naar de oppositie.

In Europese kieskringen wist Macky Sall geen enkele zetel meer binnen te halen. Ondanks de uitsluiting van Ousmane Sonko, omwille van een fout op de ingediende kiezerslijst. Sonko is de gedoodverfde presidentskandidaat voor de verkiezingen in 2024.

Frappant is dat Macky Sall het heel goed deed in ruraal Senegal. De oppositie beticht zijn coalitie evenwel van fraude en het afkopen van stemmen.

Zo zegt de oppositie dat het aantal stemgerechtigden in de rurale gebieden dat ging stemmen met 70% steeg, ten opzichte van een stijging van 5% in stedelijk gebied. Volgens waarnemers zouden de verkiezingen normaal en eerlijk zijn verlopen.

Stoelendans?

De grote vraag nu is of Macky Sall zijn meerderheid alsnog zal binnenhalen. Sall aast op de hereniging van de grote liberale familie. Hij heeft maar één zetel, en dus maar één bondgenoot nodig om de 83 zetels te halen voor een absolute meerderheid. Zijn oog liet hij daarom vallen op leden van de coalitie Wallu of Aar.

Eén zetel heeft de regeringspartij nodig om toch nog een absolute meerderheid te halen.

Maar als zijn tegenstanders erin slagen om samen te spannen met de 3 resterende verkozen parlementsleden, verkrijgt de oppositie een absolute meerderheid.

Met dit resultaat in het achterhoofd is het ook nog afwachten: zal Macky Sall zich wagen aan een derde ambtstermijn als president? En zou zo’n derde ambtstermijn wel grondwettelijk zijn? Daarover bestaat nog onduidelijkheid.

Zoals bij elke verkiezingen schudde de bevolking de kaarten goed door elkaar. Nu kan het politieke spel, en een stoelendans op de mbalax van Youssou Ndour, starten.