“‘Soja heeft in Benin de waarde van vlees’

Enkele weken geleden zijn we met 5 KU Leuven studenten naar Benin afgereisd voor een Academics for Development project in samenwerking met de Belgische stichting Hubi & Vinciane. De activiteiten van deze stichting waren oorspronkelijk vooral gericht op gezondheid en onderwijs. Met het oog op een integrale ontwikkeling van de regio Parakou-N’dali heeft de stichting zich meer recent ook geëngageerd in de ondersteuning van landbouwactiviteiten.

Transformatrices gieten een mengsel van soja en water over in een grote kookpot tijdens de productie van fromage de soja.

De stichting biedt al enkele jaren technisch advies aan landbouwers die rijst, soja en pinda’s verbouwen om hun productietechnieken te verbeteren. Sinds vorig jaar volgt Hubi & Vinciane ook jaarlijks een groep van 40 vrouwen op die soja cultiveren en verwerken in producten zoals sojakaas en sojabloem, naar Beninese normen een typische vrouwentaak.

Door deze verwerkingsactiviteiten en de verkoop van de verwerkte producten te ondersteunen, wil Hubi & Vinciane vrouwen een mogelijkheid bieden om te zorgen voor een eigen inkomen. Het doel van ons project is om in samenwerking met de lokale werknemers van Hubi & Vinciane de verwerkings- en verkoopsmogelijkheden van sojaproducten te evalueren, en naar manieren te zoeken waarop de stichting op dit vlak haar activiteiten verder kan ontwikkelen.

Fromage de soja

De productie en consumptie van soja in Benin is aan een steile opmars bezig. Sinds 2005 is de sojaproductie in Benin vertienvoudigd. Geplaagd door lage katoenprijzen zijn veel boeren overgeschakeld op de productie van soja, dat het potentieel heeft om uitgeputte bodems weer vruchtbaar te maken. De consumptie van sojaproducten, vooral fromage de soja (vergelijkbaar met tofu) is ondertussen wijdverspreid in Benin. Soja biedt een goedkoop alternatief voor duurdere bronnen van eiwitten zoals vlees, vis of kaas.

Mythes over soja hebben zich genesteld onder de lokale bevolking

De voorbije weken in Benin hebben we vooral geprobeerd zoveel mogelijk informatie te verzamelen over de waardeketen van sojaproducten, en hebben we tal van landbouwers, transformatrices (vrouwen die de sojabonen verwerken) en consumenten geïnterviewd.

Geen Frans

Dit liep niet van een leien dakje: meer dan de helft van de inwoners van Parakou spreekt geen Frans, en in de omliggende dorpen ligt dat aantal nog hoger. De lokale mensen van Hubi & Vinciane sprongen bij als tolk waar mogelijk, maar ook dat ging niet altijd even vlot omdat er in Parakou meer dan tien verschillende talen worden gesproken. Bovendien blijkt het opstellen van een eenvoudige uitgaven- en inkomstenanalyse een enorme uitdaging. Zowel landbouwers als transformatrices hebben niet de gewoonte hun kosten of inkomsten op te schrijven. Ook de prijsevolutie van de verwerkte producten uitzoeken, lijkt een bijna onmogelijke opdracht. Zo wordt sojakaas op de markt verkocht aan de vaste prijs van 25 CFA (ca. € 0,04) per stuk, maar met een variërende grootte.

Interview met een sojaconsument in de straten van Parakou.

Urban soja legends

De consumentenbevraging maakte duidelijk dat de meeste consumenten er zich van bewust zijn dat soja gezond is. ‘La viande de Parakou’ - een uitspaak van een bevraagde consument – weerspiegelt het besef dat soja een waardige vleesvervanger vormt. Ons onderzoek bracht echter ook aan het licht dat bepaalde mythes over soja zich reeds genesteld hebben onder de lokale bevolking. Zo zou soja de hoeveelheid bloed in het lichaam verhogen of teveel vitaminen bevatten, en daarom niet goed zijn voor mensen die op hun gewicht letten. Het feit dat vrouwen die nog borstvoeding geven geen soja consumeren kan nefast zijn voor hun baby’s, die daardoor minder proteïnen ontvangen via de moedermelk.

Interview met een vrouw die fromage de soja verkoopt op de markt.

We hebben ook contacten gelegd met verschillende instanties waarmee Hubi & Vinciane in de toekomst zou kunnen samenwerken. Zo bekijken we de mogelijkheid om sojabloem te verkopen aan lokale ziekenhuizen of centres sociaux, om op deze manier een directe link te leggen met de preventie en genezing van ondervoeding.

Microkredieten

Daarnaast bezochten we een lokale ngo die microkredieten aanbiedt, die zou kunnen tussenkomen voor de aanschaf van molens om sojabonen te vermalen. Daarnaast bezochten we ook GIZ, dat instaat voor de ontwikkelingssamenwerking van de Duitse staat, en de lokale ngo DEDRAS. In het kader van het ProAgri-programma heeft GIZ al een vorming aangeboden aan zo’n 5000 soja transformatrices, in samenwerking met lokale partners zoals DEDRAS. De initiatieven van de stichting Hubi & Vinciane staan nog in hun kinderschoenen in vergelijking met de schaal van dit project. De mogelijkheden tot samenwerking tusssen Hubi & Vinciane en het Pro-Agri-programma nakijken, is voor ons dan ook één van de prioriteiten voor de tijd die ons nog rest in Benin.

Wil je graag meer te weten komen over onze ervaringen in Benin, kijk dan zeker eens op onze blog of onze facebookpagina.